Connect with us

Svijet

Gazprom PREKINUO SNABDIJEVANJE Evrope gasom preko Ukrajine

Ruska kompanija Gazprom jutros u osam časova po moskovskom vremenu i zvanično je prekinula snabdijevanje Evrope gasom preko Ukrajine.

Naveli su da su “prestale da postoje tehničke mogućnosti” za ovu operaciju, poslije isteka petogodišnjeg ugovora između Gazproma i ukrajinske kompanije Naftogaz.

I ukrajinsko Ministarstvo energetike saopštilo je da je jutros obustavilo transport ruskog gasa kroz zemlju.

“U 7.00 časova, u interesu nacionalne bezbjednosti, obustavljen je transport ruskog prirodnog gasa preko teritorije Ukrajine”, saopštilo je ukrajinsko Ministarstvo na Telegram kanalu.

U saopštenju se navodi da je Ukrajina o tome obavijestila međunarodne partnere u skladu sa utvrđenom procedurom, prenosi Ukrinform.

“Zaustavili smo tranzit ruskog gasa, ovo je istorijski događaj. Rusija gubi tržišta, pretrpjeće finansijske gubitke. Evropa je već donijela odluku da napusti ruski gas. A evropska inicijativa REPower EU predviđa upravo ono što je Ukrajina uradila danas”, naglasio je ministar energetike Herman Galuščenko, prenosi Tanjug.

Od danas, 1. januara, gasnotransportni sistem Ukrajine radi u režimu zabrane tranzita ruskog gasa, a infrastruktura gasnog transportnog sistema je unaprijed pripremljena za funkcionisanje u režimu nultog tranzita i pouzdanog snabdijevanja gasom ukrajinskih potrošača, napominje Ministarstvo energetike.

Kako prenosi Ukrinform, Evropska komisija je potvrdila da je Evropa spremna da zaustavi tranzit ruskog gasa preko teritorije Ukrajine od 1. januara 2025. godine.

Krajem 2024. godine istekao je ugovor o tranzitu ruskog gasa kroz Ukrajinu, koji su potpisali Naftogas Ukrajine i Gazprom.

Ukrajinske vlasti su ranije saopštile da neće produžiti sporazum sa Rusijom.

Rusija, koja je nekada dominirala u snabdijevanju Evrope gasom preko Ukrajine, završava isporuku na Novu godinu usljed prestanka ugovora između dvije zaraćene zemlje, piše Reuters.

Gašenje najstarije rute za transport gasa iz Rusije u Evropu označava kraj desetogodišnjeg perioda napetih odnosa, započetih nakon ruske aneksije Krima 2014. godine.

Evropska unija je intenzivirala svoje napore da smanji zavisnost od ruske energije nakon izbijanja rata u Ukrajini 2022. godine, tražeći alternativne izvore. Tečni prirodni gas (LNG) iz Katara i Sjedinjenih Američkih Država pomogao je EU da pronađe alternativne energente, dok gasovodi iz Norveške takođe doprinose snabdijevanju. Promjena je postala očigledna prošle godine, kada je ruski državni izvoznik gasa, Gazprom, zabilježio gubitak od sedam milijardi dolara, prvi put od 1999. godine, uprkos pokušajima da poveća izvoz Kini kao novom kupcu. Preostali kupci ruskog gasa preko Ukrajine, poput Slovačke i Austrije, takođe su pronašli alternativne izvore snabdevanja.

Portparol austrijskog Ministarstva energetike izjavio je u utorak da je, zahvaljujući kupovinama preko Italije i Nemačke i punjenju skladišta, snabdijevanje potrošača zagarantovano. Slovačka, iako neće imati nestašice, sada se suočava s dodatnih 177 miliona evra (184 miliona dolara) troškova za alternativne rute, saopštilo je njeno Ministarstvo ekonomije. Portparolka Evropske komisije navela je da su pripreme EU uključivale mjere energetske efikasnosti, razvoj obnovljive energije i fleksibilan gasni sistem.

“Evropska gasna infrastruktura je dovoljno fleksibilna da obezbijedi gas ne-ruskog porijekla za Centralnu i Istočnu Evropu putem alternativnih ruta. Od 2022. godine značajno je pojačana novim LNG kapacitetima za uvoz”, rekla je Ana-Kaisa Itkonen.

Analitičari predviđaju minimalan uticaj na tržište zbog prekida tranzita, što je potvrđeno u utorak, kada su podaci ukrajinskog operatora gasnog tranzita pokazali da Rusija nije zatražila protok gasa za 1. januar kroz ukrajinski gasovod prema Evropi do 17:00 GMT.

Smatraju da je malo vjerovatno da će kraj ovog ugovora izazvati ponavljanje skoka cijena gasa u EU iz 2022. godine, jer su preostale količine relativno male. Tržište gasa je u utorak reagovalo minimalno, s evropskim referentnim cijenama gasa koje su završile na 48,50 evra po megavat-satu, uz blago povećanje tokom dana.

Rusija i bivši Sovjetski Savez su pola vijeka gradili veliki udio na evropskom tržištu gasa, koji je na vrhuncu iznosio oko 35 posto, ali je rat u Ukrajini gotovo uništio taj biznis za Gazprom. Gasovod Jamal-Evropa preko Belorusije je takođe zatvoren, dok je ruta Sjeverni tok preko Baltičkog mora do Njemačke uništena 2022. godine.

Kombinovane rute su 2018. godine dostavile rekordnih 201 milijardu kubnih metara (bcm) gasa u Evropu.

Rusija je 2023. godine isporučila oko 15 bcm gasa preko Ukrajine, što je značajno manje u poređenju sa 65 bcm kada je posljednji petogodišnji ugovor počeo 2020. godine.

Jedina ruska gasna ruta koja i dalje funkcioniše je Turski tok (TurkStream), koji prelazi Crno more do Turske. TurkStream ima dvije linije – jednu za tursko domaće tržište i drugu za centralne evropske kupce.

Svijet

ZELENSKI ODABRAO BAŠ BADNJI DAN da uputi ove riječi “Mrzim RUSE”

Predsjednik Ukrajine Vladimir Zelenski izjavio je da dobro govori ruski jezik, ali je priznao da iskreno prezire ruski narod, čime je potvrdio da je rusofob.

On je u podkastu Leksa Fridmena rekao da prezire Ruse i da zbog toga želi da razgovara na ukrajinskom jeziku uz pomoć prevodioca, a ne na ruskom, kako je to predložio Fridmen, koji takođe tečno govori ruski, jer je odrastao u Moskvi.

“Savršeno govorim ruski, naravno, i razumijem sve što govorite, ali Vam ne mogu odgovarati na ruskom tokom čitavog intervjua”, istakao je Zelenski.

Ukrajinski lider naveo je da “ne može da se pretvara da se ništa ne dešava” i da podrži izjave ruskog predsjednika Vladimira Putina da su Rusi i Ukrajinci jedan narod i da govore istim jezikom.

Zelenski je naglasio da prezire “ljude koji su gluvi” i koji su započeli ono što je nazvao “okupacijom” kako bi zaštitili ruski jezik.

Prije nego što je počeo da se bavi politikom, Zelenski je u aprilu 2014. godine izjavio da su Rusi i Ukrajinci jedan narod.

Zelenski tvrdi da u Ukrajini ima ljudi koji govore ruski i da im, navodno, to niko nije zabranio.

Nastavi čitati

Svijet

NOVA INICIJATIVA IZ ŠVAJCARSKE! Bitkoin bi se mogao uvrstiti u rezerve

Inicijativa, koju je pokrenula grupa od deset ljudi, uključujući brojne zagovornike kriptovalute, ima rok od 18 mjeseci da prikupi 100.000 potpisa potrebnih da bi se stavila na javni referendum.

SNB je ranije izrazio skepticizam prema bitkoinu. Predsjednik centralne banke je prošlog mjeseca rekao da je oprezan prema kriptovalutama kao što su bitkoin i eter. Inicijativu podržava grupa koju predvodi pionir interneta i autor Iv Benaim iz Švajcarske koji govori francuski, kao i brojni švajcarski zagovornici kriptovaluta. Primarni cilj je da se pokrene debata, rekao je Bennaim za novine NZZ am Sonntag.

Međutim, Švajcarska narodna banka ima drugačije stavove.

„U trenutnom okruženju neizvesnost je i dalje velika i novi šokovi mogu da se jave u bilo kom trenutku“, upozorio je predsjednik Švajcarske nacionalne banke Tomas Džordan.

Prije dvije godine tadašnji predsednik SNB Tomas Džordan izjavio je da bitkoin ne ispunjava uslove za devizne rezerve.

U Švajcarskoj se održavaju redovni referendumi o zakonodavnim inicijativama za promjenu saveznog zakona, prenosi Bankar.me.

Nastavi čitati

Svijet

OPASNOST IZ VISINA – Zemlji prijeti svemirski otpad

Sudari između svemirskih objekata mogu izazvati lančanu reakciju u kojoj krhotine uništavaju druge objekte, stvarajući sve veće oblake krhotina.

Takav razvoj događaja mogao bi da orbitu učini toliko zakrčenom da postane neupotrebljiva za satelite i istraživanje svemira. Kada su svemirski ostaci, prošlog novembra, krenuli ka Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS), sedam astronauta je moralo brzo da reaguje.

Ruski svemirski brod, usidren na stanicu, uključio je motore na pet minuta, pomjerajući ISS sa puta opasnih krhotina.

Da stanica nije promijenila orbitu, ostaci bi prošli na udaljenosti od samo četiri kilometra od njih, što je moglo da ima katastrofalne posljedice, upozorava NASA.

Ovakvi manevri nisu rijetki.

Od prvog stalnog naseljavanja ISS-a 2000. godine, stanica je promijenila svoju putanju na desetine puta kako bi izbjegla sudare sa krhotinama.

Ovaj problem raste svake godine kako se broj objekata koji kruže oko Zemlje eksponencijalno povećava.

“U posljednje četiri godine drastično je porastao broj objekata u svemiru“, ističe dr. Višnu Redi, profesor planetarnih nauka na Univerzitetu u Arizoni.

„Sve bliže smo situaciji koju pokušavamo da izbjegnemo godinama“, rekao je on i dodao da je jedna od najvećih prijetnji hipotetički scenario poznat kao Keslerov sindrom.

Orbita bi postala pretrpana

Prema ovom konceptu, sudari između svemirskih objekata mogu izazvati lančanu reakciju u kojoj krhotine uništavaju druge objekte, stvarajući sve veće oblake krhotina. Takav razvoj događaja mogao bi da orbitu učini toliko zakrčenom da postane neupotrebljiva za satelite i istraživanje svemira.

Iako su astronauti najdirektnije ugroženi, zagušenje ugrožava i tehnologije koje svakodnevno koristimo, kao što su GPS, brzi internet i televizijski servisi. Stručnjaci procjenjuju da je od 1957. godine zabilježeno više od 650 nezgoda koje su stvorile hiljade komada svemirskog otpada.

Jedan od najpoznatijih sudara dogodio se 2009. godine, kada je nefunkcionalni ruski satelit Kosmos 2251 udario u aktivni američki komunikacioni satelit Iridijum 33. Taj sudar je stvorio oblak sa skoro 2.000 komada krhotina većih od 10 centimetara, a bilo ih je još bezbroj sitnije čestice, prenosi Tportal.

Nevidljiva prijetnja

Većina krhotina u orbiti je premala da bi se pratila postojećom tehnologijom, ali čak i čestice veličine teniske loptice mogu izazvati ozbiljnu štetu. U orbiti se objekti kreću takvom brzinom da i najmanji može da probije metal, upozorava NASA.

“Ono što me najviše brine je to što podaci o lokacijama krhotina nisu dovoljno precizni da bi se bezbjedno izbjegli sudari“, priznaje Dan Oltrože, naučnik u COMSPOC Corp.

Jednako važna je i regulacija.

Iako su Ujedinjene nacije u septembru usvojile dokument kojim se podstiče debata o svemirskom saobraćaju, konkretni zakoni i primjena ostaju nejasni. Eksperti vjeruju da bi SAD mogle da predvode napore da se donesu strožija pravila.

„Nedostatak regulacije je najveća prepreka. Postavljanje normi i smjernica bi bilo od velike pomoći“, naglasio je dr Redi.

Hoćemo li reagovati na vrijeme?

Problem svemirskog otpada se često poredi sa ekološkim izazovima na Zemlji.

„Mislili smo da su okeani beskrajni, ali sada shvatamo da bacanje plastike izaziva ogromnu štetu. Svemir je kao okean – ako ne budemo oprezni, posljedice će biti katastrofalne“, kaže dr Nilton Reno sa Univerziteta u Mičigenu.

Stručnjaci upozoravaju da je vrijeme za akciju ograničeno, a svako odlaganje povećava rizik od ekonomskih i naučnih gubitaka, a svemirski saobraćaj postaje sve opasniji, prenosi RTCG.

Nastavi čitati

Aktuelno