Connect with us

Svijet

NJEMAČKA NA KOLJENIMA! Stiže li spas za EU s drugog kraja kontinenta?

Njemačka ekonomija tetura, ali jug Evrope bilježi rast. Mogu li donedavni problemi evrozone postati motor čitave Evrope?

Prije samo nekoliko godina Portugal, Italija, Španija i posebno Grčka bili su problem za Evropsku uniju i evrozonu.
Međutim, sada o tome više ne može biti riječi, uveren je španski premijer Pedro Sančez, koji je nedavno na Svjetskom ekonomskom forumu u Davosu izjavio:“Mi na jugu takođe možemo doprinijeti rješenjima za zajedničke probleme.”

Govorio je o mogućnosti proizvodnje i izvoza više čiste energije tokom energetske krize nakon ruske invazije na Ukrajinu – u Španiji je to pretežno solarna energija. Sančez je naglasio da bi Španija na taj način trebalo da postane “najuspješnija ekonomija na svijetu”, piše DW.

Međutim, iz šire evropske perspektive, situacija nije baš povoljna: ekonomija u zoni evra stagnira.

Zajednički bruto domaći proizvod (BDP) je i u posljednjem kvartalu prošle godine ostao na nivou jesenjeg kvartala, prema podacima Eurostata. U ljetnjem kvartalu zabiliežen je rast od 0,4 odsto.

Pravi motor je ipak sjever

Stručnjaci su složni: glavni razlog je stalna slabost najveće evropske ekonomije. U Njemačkoj je BDP pao za 0,2 odsto u četvrtom kvartalu i u cijeloj 2024. godini.

“Njemačka sve više zaostaje”, rekao je za Rojters glavni ekonomista privatne banke “Hauck Aufhäuser Lampe”, Aleksander Kriger.

Najsnažnija ekonomija u evrozoni slabi, a bivši problematični igrači dobijaju zamah – mogu li južne zemlje u budućnosti preuzeti ulogu lokomotive? Ekonomista Gabriel Felbermajer to ne vidi tako.

Direktor austrijskog Instituta za ekonomska istraživanja (VIFO) objašnjava: “Ne, to ne mogu. Jednostavno su ekonomski premale za to.” Njemačka i Francuska, podsjeća Felbermajer, čine “više od 50 odsto BDP-a zone evra. A ovom industrijski snažnom sjevernom bloku treba dodati zemlje poput Austrije, Slovenije, Slovačke i takođe Nizozemske.

” I nisu samo oni pogođeni: “Takođe, ne-evro zemlje u EU, prvenstveno Češka, djelimično i Poljska, pate zbog slabosti industrijske jezgre EU.”

Cijena energije ubija Njemačku

Šta trenutno čini “južnjake” tako snažnima i zašto ostatak, inače tako silan, izgleda slabašno? Za ekonomistu Hansa-Vernera Sina, bivšeg šefa minhenskog Ifo instituta, razlozi su podjednako spoljašnji kao i zbog političkih odluka.

“Njemačka je posljednjih godina jako patila zbog energetske krize koja je nastala kombinacijom rata (u Ukrajini) i samostalno izazvane nestašice energije”, kaže on.

Posebno se žali na namjeravani prelazak s fosilnih goriva na zelene izvore energije.

“EU i Njemačka su izgubile svaku mjeru. Rezultat tih intervencija doveo je do toga da naša zemlja sada ima najviše cijene električne energije na svijetu”, kaže Verner Sin.

Prema Sinu, “posebno pati hemijska industrija”. Takođe, automobilska industrija, inače ponos Njemačke, pod velikim je pritiskom: “Evropska pravila o potrošnji spektra vozila oduzela su automobilskoj industriji njenu konkurentnost.”

Gabriel Felbermajer ima slično mišljenje. U južnim zemljama turizam i poljoprivreda igraju veću ulogu, dok industrija ima “znatno manji udio u ukupnoj ekonomskoj vrijednosti. Više cijene energije u cijeloj Evropi, trgovinski ratovi, izazovi dekarbonizacije – sve to manje pogađa jug nego sjever.”

Biće tek malo bolje

Osim toga, dio je i njihova zasluga: od 2010. godine južne zemlje bilieže niže stope inflacije nego siever. “To je koristilo njihovoj konkurentnosti. Reformski napori nakon dužničke krize evra su se isplatili. To se može reći za Grčku, Španiju i Portugal.”

Svjetlo na kraju tunela ekonomskih nedaća nije na vidiku. U najboljem slučaju nazire se blagi rast, procjenjuje glavni ekonomista Commerzbanke Jorg Kremer.

“Duboka strukturalna kriza u industriji i Trampove prijetnje carinama sve vuku prema dole”, kaže Kremer.

Američki predsjednik prijeti Evropi carinama. To bi posebno pogodilo izvozno orijentisanu Njemačku.

“Za sada nema nikakvih znakova oporavka”, potvrđuje direktor Instituta za makroekonomiju i konjunkturna istraživanja (IMK), Sebastijan Dulin.

On navodi različite razloge za dugotrajnu stagnaciju njemačke konjunkture, uključujući “agresivnu industrijsku politiku Kine koja šteti izvozu. Osim toga, visoke kamatne stope Evropske centralne banke i dalje koče investicije u trenutnim ekonomskim uslovima.”

Moraju doći promjene

Ostaje nada da je uviđanje problema prvi korak prema poboljšanju, a čini se da je dosadašnji njemački ministar ekonomije Robert Habek došao do tog uvida.

Tako je nedavno u Davosu izjavio: “Na neki način smo previdjeli kako se ne radi o kratkoročnoj krizi, već o strukturalnoj krizi.”

To se posebno očituje u industriji koja se bori s visokim cijenama električne energije. Za Njemačku odlučujući izvoz slabi, a raspoloženje domaćih potrošača se pogoršava.

“Moramo ponovo osmisliti naš poslovni model”, smatra trenutni ministar Habek. Evropska komisija ipak očekuje blagi oporavak konjunkture u evrozoni 2025. godine i rast od 1,3 odsto. Evropska centralna banka, gdje stručnjaci ubrzo očekuju smanjenje eskontne stope, vjerovatno će tokom godine preduzeti daljnje korake.

Šef VIFO-a Gabriel Felbermajer ne smatra trenutne odnose snaga između sjevernih i južnih zemalja neobičnim.

“U nekom trenutku vodi industrijski jaki sever, a onda opet južne zemlje čije ekonomije pretežno počivaju na uslužnim djelatnostima. Nije drugačije niti u drugim velikim ekonomijama, poput SAD.”

Ključno je da “sjever sprovede potrebne reforme za veću konkurentnost, a jug pritom ne posustane. Takođe bi bilo važno da se unutrašnje tržište, koje je takođe sredstvo za izjednačavanje između pojedinih regiona, ponovo ojača”, smatra Felbermajer.

Related Topics:

Svijet

Marijani: “Makron ispravio početnu grešku kada je samoproglašeno Kosovo stavio ispred Srbije!”

Predsjednik Francuske Emanuel Makron shvatio je da je na početku napravio grešku stavljajući samoproglašeno Kosovo u prvi, a Srbiju u drugi red i uspio je da stvari postavi na svoje mjesto, što je odlično, ocijenio je francuski evroposlanik Tijeri Marijani.

– Makronov stav o ovom pitanju nije bio isti prije nekoliko godina. Danas sa strane Francuske imamo izuzetno dobre odnose sa Srbijom, što je fantastično – rekao je Marijani.

Kada je riječ o politici EU, Marijani smatra da Unija ne mari ni za kakve principe, što se vidi na primjeru samoproglašenog Kosova i Ukrajine.

– Kažu da na Kosovu treba poštovati mišljenje njegovih stanovnika i da na osnovu toga ono ima pravo da bude nezavisna država, dok se u Ukrajini primjenjuje sasvim druga politika kada je riječ o državnom integritetu. Ovakva EU ne zastupa nikakvu vrijednost, već se vodi računom i interesima, i to je za žaljenje – rekao je Marijani za “Večernje novosti”.

On je ukazao na to da postoje zemlje kojima Brisel sve prihvata, dok drugima sve odbija, navodeći da je EU svojevremeno odmah osudila premijera Mađarske Viktora Orbana kada je ta zemlja podigla žičani zid tokom migrantske krize, a da sada nalazi da je genijalno kada to uradi premijer Poljske Donald Tusk, koji je potpuno proevropski raspoložen.

– Ova Evropa, koja se predstavlja kao Evropa vrijednosti, u realnosti je Evropa drugara. U svakom slučaju, ako branite politiku /predsjednika Evropske komisije/ Ursule fon der Lajen, posjedujete sve kvalitete, a ako se usudite da se usprotivite njenom izboru, sistematski ste osuđeni i stavljeni u stranu – zaključio je Marijani.

Nastavi čitati

Svijet

MASOVNI EGZODUS IZ NASA! Više od 3.800 radnika napustilo agenciju, Trampov plan pogađa svemirsku budućnost!

Više od 20 odsto zaposlenih u Američkoj svemirskoj agenciji (NASA), odnosno oko 3.870 radnika, podnijelo je zahtjev za napuštanje agencije putem prvog kruga Programa odloženog otpuštanja, potvrdila je NASA za CBS Njuz.

Taj program uveden je tokom administracije američkog predsjednika Donalda Trampa s ciljem smanjenja broja zaposlenih u federalnim agencijama.

Rok za prijavu u program istekao je u petak u ponoć, a prema podacima NASA-e, broj zaposlenih u agenciji smanjiće se sa oko 18.000 na 14.000, što uključuje i oko 500 radnika koji su otišli usljed penzionisanja i drugih razloga.

Portparolka NASA, Šeril Vorner, naglasila je da bezbjednost ostaje ključni prioritet agencije i da je cilj balansirati efikasnost organizacije uz očuvanje sposobnosti za nastavak istraživanja, uključujući misije na Mjesecu i Marsu.

U okviru programa, oko 870 zaposlenih prijavilo se za odlazak u prvom krugu, dok je u drugom krugu prijavljeno oko 3.000 radnika.

Program odložene ostavke dizajniran je kao alat za smanjenje troškova i broja zaposlenih u federalnoj vladi, a iniciralo ga je Odjeljenje za efikasnost vlade.

Prijedlog budžeta Bijele kuće za fiskalnu 2026. godinu predviđa smanjenje finansiranja NASA za oko 25 odsto, sa 24 milijarde dolara na 18 milijardi dolara, što, kako piše pomenuta medijska kuća, dodatno izaziva zabrinutost među zaposlenima.

Tramp je u decembru nominovao milijardera i astronauta Džareda Isakmana za sljedećeg administratora agencije, ali je nominacija povučena krajem maja, neposredno prije glasanja u Senatu.

Nakon povlačenja nominacije, Tramp je imenovao ministra saobraćaja, Šona Dafija, da privremeno preuzme vođstvo u NASA, piše Tanjug.

Nastavi čitati

Svijet

SVADBA U VENECIJI, A MILIJARDE NA RAČUNU! Bezos prodao 25 MILIONA akcija Amazona i dalje drži više od 800 miliona!

Američki milijarder i predsjednik Amazona DŽef Bezos završio je prodaju akcija te kompanije u okviru plana trgovanja koji je usvojio ranije ove godine, zaradivši skoro 5,7 milijardi dolara otkako je njegovo vjenčanje održano krajem juna u Veneciji.

Tokom ovog perioda prodao je ukupno 25 miliona akcija, a posljednjih 4,2 miliona akcija, vrednih 954 miliona dolara, prodao je u sredu i četvrtak, pokazuje izvještaj Američke komisije za hartije od vrednosti, prenosi Blumberg.

Bezos i dalje posjeduje oko 884 miliona akcija, što je više od osam odsto udjela u Amazonu.

Od 2002. godine, prodao je akcije Amazona u vrijednosti preko 50 milijardi dolara. Prodaja je uslijedila u trenutku kada je cijena vrijednost akcija Amazona porasla za 38 odsto od aprila, a investitori očekuju izvještaj o prihodima kompanije, posebno u kontekstu ulaganja u vještačku inteligenciju, navodi američka agencija.

Bezos često prodaje akcije kako bi finansirao druge projekte, poput svemirske kompanije “Blue Origin”.

Godine 2025. je, takođe, donirao akcije u vrijednosti oko 190 miliona dolara neprofitnim organizacijama.

Njegova jedina kupovina akcija Amazona, prema evidenciji koja seže do 2002. godine, zabilježena je prije dvije godine kada je kupio jednu akciju za 114,77 dolara, prenosi Srna.

On je treća najbogatija osoba na svijetu, a njegov udio u Amazonu čini većinu njegovog bogatstva od 252,3 milijarde dolara, prema Blumbergovom indeksu milijardera.

Nastavi čitati

Aktuelno