Connect with us

Društvo

BIJEG IZ MALIH GRADOVA! Pola Srpske pakuje kofere, a Banjaluka i Istočno Sarajevo sve puniji!

U potrazi za boljim poslom, školovanjem ili novim životom u toku protekle godine u Republici Srpskoj građani su pakovali kofere i, osim u inostranstvo, selili su se i iz jedne u drugu lokalnu zajednicu.

Tako je, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, lani, na osnovu unutrašnjih migracija, migracioni saldo 41 lokalne zajednice u Srpskoj bio negativan, odnosno iz njih se više stanovništva odselilo nego što se u njih doselilo. U plusu su, prema ovim podacima, 23 lokalne zajednice, od čega značajan priliv stanovništva i pozitivan migracioni saldo broje samo veliki centri.

U prošloj godini najgore je stajao Zvornik, čiji je migracioni saldo -174. U ovaj grad se, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, lani doselilo 359 građana, a iz njega je otišlo 533. Zvornik slijedi Teslić sa saldom od -95, a zatim i Kneževo sa -91. Manje doseljenih nego odseljenih bilježe, između ostalih, i Novi Grad, Prijedor, Ugljevik, Kotor Varoš, Mrkonjić Grad, Bileća i drugi.

Sa druge strane, među ranije pomenute 23 zajednice koje bilježe veći broj doseljenika, najveći migracioni saldo ima Banjaluka i to 713. U najveći grad Srpske lani se doselilo 1.714 osoba, a iz njega se odselila 1.001. Banjaluku slijedi grad Istočno Sarajevo sa migracionim saldom 382, a zatim i Bijeljina sa 307.

Važno je napomenuti da se pomenuti podaci odnose na samo selidbe stanovništva između lokalnih zajednica unutar granica Bosne i Hercegovine, te da tu nisu uračunati građani koji su spakovali kofere i za boljim životom krenuli preko granice u zemlje zapadne Evrope, ali i svijeta.

Iako još nema podataka za prethodnu godinu, vrijedi pomenuti da je u 2023. godini trećina stanovništva Republike Srpske živjela u tri grada – Banjaluci, Bijeljini i Prijedoru.

Aleksandar Majić, demograf, u razgovoru za “Nezavisne novine” ističe da je, istorijski gledano, ovaj prostor uvijek bio emigraciono područje.

“Međutim, tokom 20. vijeka taj negativni migracioni saldo smo mogli nadoknaditi visokim prirodnim priraštajem, visokom stopom fertiliteta, međutim, danas, nažalost, stopa fertiliteta je među najnižima u Evropi. Nedovoljno rađanje, zajedno sa migracionom komponentom, utiče na ukupnu depopulaciju”, objašnjava Majić.

Kako dodaje, posmatrajući statistiku unutrašnjih migracija od 2007. godine, može se konstatovati da veći urbani centri, prije svega Banjaluka, Istočno Sarajevo, Trebinje i Bijeljina, imaju izraženo pozitivan migracioni saldo.

“Naravno, to su samo unutrašnje migracije. Nemamo evidenciju koliko se stanovništvo iseljava iz tih mjesta i prelazi, recimo, u Njemačku, Hrvatsku, Austriju, Sloveniju i tako dalje. To je trend koji je jednostavno prisutan i u zemljama okruženja”, kaže on i dodaje da Srpska, nažalost, nema statistiku vanjskih migracija.

On ističe da je slična situacija i u Srbiji navodeći tri velika centra – Beograd, Novi Sad i Niš – prema kojima gravitira stanovništvo.

“Slična situacija je i u Federaciji BiH. Grad Sarajevo ili Kanton Sarajevo privlači najveći broj stanovnika, dok ostali manji centri, čak i regionalni centri poput Bihaća, nemaju takve pozitivne tendencije”, ističe Majić za “Nezavisne novine”.

Aleksandar Čavić, demograf, ističe da veći centri imaju veću privlačnu moć, jer nude više šansi za zaposlenje, napredovanje i slično.

“Ono što je problem kod nas jeste to što se i u domenu prirodnog kretanja stanovništva i u domenu migracija stvari odvijaju stihijski. Ne možete u potpunosti promijeniti tokove i praviti kontratokove, ali sve ozbiljne nacije upravljaju migracijama i kreiraju takozvane potiskujuće i privlačeće faktore da migracije ili budu u željenim okvirima ili da one negativne efekte svedu na najmanju moguću mjeru, a da maksimalan efekat postignu s pozitivnim posljedicama takvih migracija”, kaže on.

Čavić navodi da Republika Srpska, a i BiH imaju dosta malih lokalnih zajednica sa malim brojem stanovnika i postavlja se pitanje da li u takvim okvirima jedan broj tih lokalnih zajednica uopšte može da opstane.

“Međutim, ono što jeste problem su neke lokalne zajednice koje su potrebne za generalni razvoj Srpske, bez obzira na svoju veličinu. Kroz stihijsko posmatranje migracija doći ćemo u poziciju da to postane ograničavajući faktor razvoja Republike Srpske. Niko neće otići iz Banjaluke u Ljubinje ili Trebinje da održava put. Postoji potreba da određeni broj stanovništva živi na određenoj teritoriji, jer to olakšava generalno upravljanje javnim poslovima”, objašnjava Čavić za “Nezavisne novine”.

Kako dodaje, organi vlasti su u prilici da zadrže, a negdje i povećaju značajno broj stanovnika imajući u vidu mogućnost lokalizacije određenih proizvodnih kapaciteta, ali i činjenicu da za značajan broj zanimanja, pogotovo iz freelance oblasti, nije bitno fizičko mjesto življenja za obavljanje poslova.

Related Topics:

Društvo

VREMENSKA PROGNOZA! Sunčano, očekuju se 32 stepena

U Republici Srpskoj i Federaciji BiH /FBiH/ se očekuje pretežno sunčano i toplo vrijeme, uz prolaznu dnevnu oblačnost sa temperaturom do 32 stepena Celzijusova.

Minimalna temperatura vazduha biće od 11 do 19, u višim predjelima od sedam stepeni, a maksimalna dnevna od 28 do 32 stepena Celzijusova, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Duvaće slab do umjeren vjetar sjevernog i sjeveroistočnog smijera, saopšteno je iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda.

Nastavi čitati

Društvo

NAJDRAŽI GOSTI REPUBLIKE SRPSKE! Sutra doček za 46 učenika sa Kosova i Metohije

U Kozarsku Dubicu sutra će doputovati 46 učenika sa Kosova i Metohije u okviru projekta “Spojimo djecu Kosova i Metohije i Republike Srpske”.

Djeca sa Kosova i Metohije prvi put u okviru ovog projekta dolaze u Kozarsku Dubicu, a na dočeku će im dobrodošlicu poželjeti opštinski zvaničnici, zajedno sa domaćinima – učenicima osnovnih škola i njihovim roditeljima.

“Opština će, kao učesnik projekta, obezbijediti sve uslove da se djeca sa Kosova i Metohije tokom boravka osjećaju dobrodošlo i prijatno, te su im pripremljeni brojni sadržaji kako bi se upoznali sa ljepotama i istorijom Kozarske Dubice i potkozarskog kraja”, rekla je šef kabineta načelnika opštine Irena Knežević.
Ona je najavila da će za 300 učenika sa Kosova i Metohije u ponedjeljak, 16. juna, biti održan istorijski čas u Spomen-području Donja Gradina, a zatim će za njih narednih dana biti organizovan prijem kod načelnika Kozarske Dubice Igora Savkovića, te u Administrativnom centru Vlade Republike Srpske.

Savković je rekao ranije da će Opštinska uprava snositi troškove putovanja djece sa Kosmeta do Kozarske Dubice i nazad, te zahvalio porodicama koje će biti domaćini djeci i parohu dubičkom koji će obezbijediti smještaj za prosvjetne radnike i vozače u pratnji mališana sa Kosmeta.

U okviru projekta Odbora za pomoć Kosovu i Metohiji “Spojimo djecu Kosova i Metohije i Republike Srpske” od 14. do 22. juna u 19 gradova i opština Republike Srpske boraviće oko 700 osnovaca i prosvjetnih radnika iz šezdesetak osnovnih škola sa Kosova i Metohije.

Nastavi čitati

Društvo

OD DANAS POČINJE PRIMJENA ZAKONA U FBiH: Zbog pušenja u zatvorenim prostorima velike kazne

Od danas, petka 13. juna, Zakon o ograničenoj upotrebi duvanskih proizvoda u zatvorenim prostorima Federacije BiH, počinje se primjenjivati u punom kapacitetu.

Izricanje novčanih kazni postaje realnost, a ono što je donedavno bila tema polemike, sada postaje praksa.

U pitanju je jedna od najznačajnijih regulativa u FBiH u oblasti javnog zdravlja u posljednjoj deceniji, kojom se jasno zabranjuje konzumacija duvanskih proizvoda u svim zatvorenim javnim prostorima – od restorana i kafića, preko radnih mjesta, do vozila javnog prijevoza.

Iako je zakon formalno stupio na snagu krajem 2024. godine, upravo 13. jun označava kraj prelaznog perioda, kada počinje i konkretna primjena kroz inspekcijske nadzore i novčane sankcije.

Ipak, važno je napomenuti da ova zabrana ne obuhvata sve nikotinske proizvode. Fokus je isključivo na tradicionalnim cigaretama koje proizvode dim kroz proces sagorijevanja. Bezdimne alternative, poput uređaja koje funkcionišu na principu zagrijavanja duvana nisu predmet zabrane, jer se zakonski tretiraju drugačije.

Promjena navika: Inspiracija iz Švedske

Uređaji koji zagrijavaju, a ne sagorijevaju duvan, postaju sve češći izbor punoljetnih korisnika koji traže alternativne načine konzumacije nikotina. Ove promjene u ponašanju korisnika već su prepoznate u brojnim evropskim zemljama koje razvijaju pristupe usmjerene na smanjenje posljedica povezanih s tradicionalnim pušenjem.

Posebno se ističe Švedska, koja je postala prva zemlja u Evropi s vrlo niskom stopom pušača, ostvarivši status tzv. “Smoke Free” društva čak 16 godina prije cilja postavljenog na nivou Evropske unije. Umjesto fokusiranja na potpuno ukidanje nikotina, njihov pristup usmjeren je na promjenu načina konzumacije i edukaciju korisnika. Iako Bosna i Hercegovina regulatorno još uvijek kaska za praksama razvijenijih zemalja, novi zakon otvara prostor za širu diskusiju, edukaciju i praćenje efekata različitih pristupa konzumaciji nikotina – kako na individualnom, tako i na društvenom nivou.

Reakcije tržišta: Ugostitelji prvi osjete promjenu

Kao i u svakom sektoru koji se oslanja na svakodnevnu praksu i direktan kontakt s korisnicima, upravo ugostiteljska industrija među prvima je osjetila promjene u regulativi. Novi zakon nazahtjevniji je tehnički – u dijelu koji se odnosi na omogućavanje posebnih prostorija za pušenje.

Ipak, pojedini su to prepoznali i okrenuli u svoju korist. Objekti koji su se opredijelili za “nepušačku” politiku, ali dozvoljavaju bezdimne uređaje, ne suočavaju se s istim izazovima kada je riječ o ventilaciji, čišćenju prostora i neugodnim mirisima – aspektima koji direktno utiču na zadovoljstvo gostiju i osoblja.

Informisanost i dosljedna primjena – dva ključna izazova

Jedan od najvećih izazova koji su došli sa zakonom jeste nedovoljna informisanost – kako samih korisnika, tako i inspekcijskih tijela.

Na samom početku primjene Pravilnika, brojni korisnici nisu bili sigurni u razliku između klasičnih cigareta i uređaja koji zagrijavaju duhan. Isto je važilo i za mnoge vlasnike objekata, pa tako i organe koji trebaju provoditi pravila u praksi. Ta zona nejasnoća, mogla je biti rezultat i nepravilnih inspekcijskih postupaka.

Tarik Sadović, sommelier i ambassador italijanskih vina za BiH, koji je kroz angažmane na raznim manifestacijama iz prve ruke upoznat s izazovima i realnostima ugostiteljstva, smatra da je bilo dovoljno vremena da ugostiteljski objekti počnu primjenjivati Pravilnik.

– Smatram da su svi imali dovoljno vremena da se prilagode nastupajućem zakonu i ovim putem želim pohvaliti sve objekte koji su potpuno zabranili konzumiranje cigareta. Mislim da je BiH među zadnjim zemljama Evrope koja je uvela Pravilnik. Recimo, u Italiji su prve zabrane pušenja počele 1975. godine – u javnom prijevozu, institucijama i drugim prostorima. Godine 2005. proširili su je na sve zatvorene javne površine. Ovo govorim iz razloga što je Italija broj 1 u ugostiteljstvu u svijetu. Imaju najbolja vina, hranu i ako su se oni uspjeli izboriti sa zabranama – možemo i mi. Svi želimo evropske standarde i svi ih poštujemo kada smo u drugoj državi. Došlo je vrijeme da pokažemo malo ljubavi i patriotizma i prema našem gradu, državi i zakonima – kazao je Sadović, piše Klix.

Navodi i da će nova pravila sigurno pozitivno uticati i u segmentu prezentacije kulinarskog doživljaja.

– Osnova kod uparivanja hrane i vina je da u prostoru ne bude dozvoljeno konzumiranje cigareta. Prilikom prezentacije, trebaju se osjetiti samo okusi i mirisi prekrasnih nota vina i hrane i jedino tako oni mogu doći do izražaja. Stoga, naša publika je već navikla da na ovakvim događajima nema konzumiranja cigareta – zaključuje Sadović.

Manje dima, manje izloženosti – oni koji se ne pridržavaju mogu dobiti kaznu i do 15.000 KM
Kada je riječ o kaznama, za one koji se ne budu pridržavali Pravilnika, one iznose:od 3.000 KM do 15.000 KM, za pravna lica od 1.000 KM do 3.000 KM, za odgovorno lice u pravnom licu ,od 1.000 KM do 1.500 KM za fizičko lice – poslodavca

U slučaju nepridržavanja, sabiraju se kazne za pravno lice, odgovornu osobu i vlasnika ili korisnika prostora.

Ukoliko se u objektu dopušta pušenje na mjestima gdje je to zakonom zabranjeno, ako nedostaje adekvatno označavanje prostora ili ako se ne postupi prema osobama koje krše zabranu – svi odgovorni mogu biti sankcionisan.

Ono što ovaj zakon čini specifičnim u regionalnom kontekstu jeste njegova usmjerenost na efekat, a to je smanjenje izloženosti duvanskom dimu u zatvorenim prostorima, a ne potpuna zabrana svih oblika konzumacije nikotina.

To je posebno važno u kontekstu tržišta poput BiH, gdje pušenje i dalje ima visoku stopu prisutnosti u odrasloj populaciji. Prema posljednjim procjenama, više od 1,3 miliona građana BiH su pušači.

Sam pristup omogućava ugostiteljima i punoljetnim korisnicima da se prilagode bez radikalnih odricanja. S druge strane, otvara se prostor za inovacije, više slobode i promjene u navikama, za koje se ispostavilo da su u drugim zemljama pokazale pozitivne rezultate.

Uz odgovorno ponašanje odraslih korisnika i dosljednu primjenu u praksi, ova regulativa može postati važan korak ka zdravijem i savremenijem društvenom prostoru.

Nastavi čitati

Aktuelno