O posljednjim događajima u Hrvatskoj i povratku ustaške simbolike i fašističke retorike, podstaknuto sve većom popularnošću pjevača Marka Perkovića Tompsona, piše danas Blumberg i navodi da rehabilitacija slogana iz vremena nacističke NDH dominira sezonom, a pojedini visoki funkcioneri to ne samo da ne osuđuju, već otvoreno podržavaju.

Uz podsjećanje na koncert Tompsona na zagrebačkom Hipodromu, gde su mnogi obožavaoci nosili crne majice sa ustaškim pokličem “Za dom spremni”, dok je Tompson tokom nastupa izvikivao isti pozdrav, na šta je publika odgovarala uglas, kao i na izjavu ministra odbrane Ivana Anušića, koji za ovaj događaj rekao da je “ujedinio Hrvatsku”, Blumberg piše da se nacionalističke snage šire širom Evrope, ali Hrvatska sve više postaje primjer kako ono što je do juče bilo neprihvatljivo danas postaje dio meinstrima.

Iako je zemlja zabiležila ekonomski rast i 2023. uvela evro, ispod površine ostao je neriješen odnos prema vlastitoj istoriji – posebno prema ustaškom režimu koji je tokom Drugog svjetskog rata sarađivao s nacistima.

Profesor Florian Biber sa Univerziteta u Gracu za Blumberg kaže da se nasljeđe Drugog svjetskog rata u Hrvatskoj “zamutilo” i da se sve više fašističkih simbola normalizuje kroz muziku i fudbal.

– U Hrvatskoj su ti simboli postali društveno prihvaćeniji nego na drugim mjestima. Popularna kultura je glavni kanal takvog prihvatanja – navode.

Blumberg podsjeća da je lider HDZ-a, premijer Andrej Plenković prošle godine formirao koaliciju s krajnje desnom strankom (Domovinskim pokretom) kako bi obezbijedio treći mandat, a sada mnogi u tome vide okretanje Hrvatske udesno.

Premijer je, piše Blumberg, viđen na probi Tompsonova koncerta uoči nastupa u Zagrebu, a predsjednik Sabora Gordan Jandroković bio je na samom koncertu. Dva saborska zastupnika nedugo nakon toga koristila su sporni slogan u parlamentu.

Blumberg podsjeća da su na utakmici Hajduka i Istre u Splitu proteklog vikenda navijači uzvikivali “Za dom spremni!” i “Ajmo, ajmo ustaše”, kao i na događaj iz 2018, kada je Tompson bio pozvan da nastupi na glavnom zagrebačkom trgu nakon što je hrvatska fudbalska reprezentacija osvojila drugo mjesto na Svjetskom prvenstvu. Nastup je tada prekinut bez izvikivanja spornog pozdrava.

U međuvremenu je 2020. godine sud presudio da se pesma “Bojna Čavoglave” može izvoditi u celosti jer je njen kontekst vezan uz Domovinski rat, iako je iste godine Ustavni sud poručio da je pozdrav “Za dom spremni” povezan s ustaškim režimom i samim time neprihvatljiv.

Ustaški režim odgovoran je za progon i smaknuće stotina hiljada Srba, Jevreja, Roma i antifašističkih Hrvata tokom Drugog svjetskog rata. U bivšoj Jugoslaviji njihovi simboli bili su strogo zabranjeni. Ali, nakon raspada komunizma i rata 1990-ih, ti simboli ponovno su se počeli pojavljivati – posebno uz djelovanje HOS-a, koji je prvi preuzeo pozdrav “Za dom spremni” i to ciljano, kao posveta ustaškom pokretu.

Današnji vrhunac tog povratka simbolizuje upravo 58-godišnji Tompson, koji je od borbe s pravosuđem zbog zabrana nastupa postao centralna figura hrvatske estrade, zaključuje Blumberg, prenosi hrvatski portal Indeks.