Connect with us

Društvo

DANAS JE BADNJI DAN! Evo običaja koje trebate ispoštovati

Srpska pravoslavna crkva proslavlja danas Badnji dan, pripremajući se za najradosniji hrišćanski praznik Rođenje Isusa Hrista – Božić.
Službama bdenija i paljenjem badnjaka u pravoslavnim hramovima najavljuje se Rođenje Spasitelja čiji se dolazak na svijet slavi kao početak novog vremena i kao najradosniji događaj za hrišćanstvo.

U pravoslavne domove se na taj dan unosi badnjak, kome je Crkva dala poseban smisao. Na taj dan ujutro najstariji muški ukućanin usiječe hrastovo ili cerovo drvo – badnjak, koji treba odsjeći sa tri udarca tako da padne na istok.

Badnjak predstavlja simbol drveta koje su, kako kaže predanje, pastiri donijeli Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.

Badnjak se pali uoči praznika i gori do Božića kada se objavljuje radost Hristovog Rođenja. Dogorijevanje badnjaka je simbol rastanka sa starim vjerovanjima i prihvatanje nove svjetlosti koja dolazi sa vjerom u Novorođenog Hrista.

Svi običaji imaju smisao hrišćanskog zajedništva, pa se smatra da se ljudi okupljeni oko badnjaka zagrijavaju ljubavlju i slogom, a njegovu svjetlost unose u mrak neznanja i praznovjerja. Najviše narodnih običaja kod Srba vezuje se za Badnji dan i Božić kojima se dočarava događaj Rođenja u Vitlejemu.

Uoči Božića slamom se posipa pod i domovi se pretvaraju u Vitlejemsku pećinu u kojoj je rođen Bogomladenac Isus koji je povijen u slamu i kojem su se najprije poklonili pastiri. U seoskim kućama slama leži i po tri dana dok se u gradovima u domove unosi svežanj slame koja se postavlja uz badnjak.

Postoji običaj da se kuće posipaju žitom i niz drugih rituala kojima se daje hrišćanski smisao jer je Hristos došao da ljude zbliži i nahrani i napoji svojom naukom i ljubavlju. „Ko je gladan neka dođe k meni ja ću ga nahraniti i koje žedan neka dođe k meni da pije vode žive“, zapisano je u Jevanđelju Hristovom.

Na Badnji dan se peče božićna pečenica, pripremljena prethodnog dana, na Tucindan. U pravoslavnim kućama Badnje veče je porodični praznik kada se ukućani okupljaju oko obavezno posne trpeze – posna jela, riba, suve šljive, orasi…

Božić je uvijek prvi mrsni dan, ma u koji dan pao, i dan kada se crkvama pričešćuju oni koji su poštovali pravila Božićnog posta.

Badnji dan i Badnje veče 6. januara slave sve pravoslavne crkve i vjernici koji poštuju Julijanski kalendar – Ruska pravoslavna crkva, Jerusalimska patrijaršija, Sveta Gora, starokalendarci u Grčkoj i egipatski Kopti.

Pravoslavni vjernici danas obilježavaju i hrišćanski praznik Oci ili Očevi, koji uvijek pada u prvu nedjelju pred Božić.

Tog dana, isto kao na Materice, djeca porane i unaprijed pripremljenim kanapom, koncem, šalom, maramom ili kaišem na prepad vezuju svoje očeve za noge na isti način kao što su njih vezivali na Djetinjce.

Djeca čestitaju praznik, a očevi im onda dijele slatkiše i poklone i na taj način se „driješe“.

Oci, Materice i Djetinjci su porodični praznici i za taj dan domaćice pripremaju svečani ručak na kome se okupi cijela porodica.

Ovi praznici i običaji koji su u vezi sa njima doprinose jačanju porodice, slozi, razumijevanju, poštovanju između djece i roditelja, starijih i mlađih, što sve zajedno čini porodicu jakom i zdravom, a porodica je temelj društva, države i Crkve.

Related Topics:

Društvo

RiTE UGLJEVIK O STEČAJU: Zlonamjeran potez radi uznemiravanja radnika

Uprava Rudnika i termoelektrane Ugljevik osudila je priče o navodnom otvaranju stečaja u ovom preduzeću na prijedlog advokatske kancelarije Stevanović, te poručuju da se radi o zlonamjernom potezu u cilju uznemiravanja radnika RiTE.

“Uprava RiTE najoštrije osuđuje pokušaj da se pravnim i medijskim manipulacijama nanese šteta ovom strateški važnom preduzeću, njegovim radnicima i interesima Republike Srpske. Prema informacijama objavljenim u medijima, advokatska kancelarija Stevanović iz Bijeljine podnijela je prijedlog za otvaranje stečajnog postupka nad RiTE Ugljevik pred Okružnim privrednim sudom u Bijeljini, navodno radi ‘restrukturiranja’. Smatramo da je riječ o zlonamjernom i tendencioznom potezu, usmjerenom na destabilizaciju preduzeća i uznemiravanje zaposlenih”, naveli su iz RiTE u saopštenju koje prenosi RTRS.

Dug RiTE prema Stevanoviću 17.520 KM
Tvrde da je RiTE 2016. godine sa advokatskom kancelarijom Stevanović zaključila ugovor u vrijednosti od 350.415 KM bez PDV-a, po kojem je fakturisano i plaćeno 332.894 KM.

“Preostalih 17.520 KM, što predstavlja pet odsto od ugovorene vrijednosti, ugovorom je predviđeno da se može fakturisati tek po potpunom okončanju sudskog postupka, što se nije desilo. Uprkos tome, advokat je jutros, bez pravnog osnova i bez izvršenja ugovornih obaveza, predložio otvaranje stečaja upravo za taj iznos, te odmah obavijestio medije, očigledno s namjerom da izazove zabrinutost među zaposlenima i javnošću. Takvo ponašanje je neprofesionalno, neodgovorno i štetno po interese Republike Srpske”, poručili su iz RiTE.

Spriječiti zloupotrebe
Uprava RiTE Ugljevik ovim putem je pozvala nadležne institucije Republike Srpske da se hitno uključe i preduzmu sve mjere kako bi se spriječile zloupotrebe koje mogu ugroziti proces stabilizacije i redovan rad preduzeća.

“RiTE Ugljevik će i dalje djelovati isključivo u interesu svojih radnika, energetskog sistema i Republike Srpske”, naglasili su iz ovog javnog preduzeća.

Nastavi čitati

Društvo

PREKO 10.000 SAOBRAĆAJNIH NEZGODA U SRPSKOJ: Do sada više stradalih nego za prošlu čitavu godinu

Na putevima Republike Srpske u odnosu na prošlu godinu imamo više saobraćajnih nesreća i više poginulih lica. Do sada smo imali 10.000 saobraćajnih nezgoda, rekao je za RTRS Petar Praštalo, viši asistent Arhitektonsko-građevinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci.

– Svi ti podaci su nam motiv da nastavimo s aktivnostima i represivnim mjerama kako bismo ovu statistiku sveli na minimum – kaže Praštalo.

Praštalo ističe da su najčešće greške za saobraćajne nezgode neprilagođena brzina, nepropisno odstojanje kao i korišćenje mobilnih telefona.

– Poveznica za odstojanje jeste korištenje mobilnih tlelefona. Svake godine sve više među vozačima jeste upotreba mobilnih telefona – ističe Praštalo.

Dodaje da se zakon mora mijenjati i dopuniti, te da pojedini članovi i zakonske odredbe nisu adekvatne za prekršaje koje vozači učine.

Praštalo je i apelovao na vozače da prate stanje na kolovoza te da brzinu prilagode uslovima na kolovozu.

– Klizavi kolovozi su jedan od uzroka saobraćajnih nesreća u Republici Srpskoj – rekao je Praštalo.

Goran Bošnjak iz republičke Agencije za saobraćaj kaže da su negativne crne statistike u Republici Srpskoj.

– Moraju se pojačati kontrole u saobraćaju. Takođe i uvoditi represivnije mjere – kaže Bošnjak.

Nastavi čitati

Društvo

BUDŽETI U BIH “ŽIVE” OD DOPRINOSA, a penzije i zdravstvo zapeli na minimalcu

Budžeti Republike Srpske i Federacije BiH velikom većinom se popunjavaju iz doprinosa, pokazuju zvanični podaci poreskih uprava oba entiteta.

U saopštenju Poreske uprave FBiH piše da su poreski obveznici Federacije BiH u periodu januar-oktobar 2025. godine uplatili 7.303.193.463 KM javnih prihoda, što je u odnosu na isti period 2024. godine više za 739.681.377 KM, ili za 11,27%.

Od ovog iznosa doprinosi su učestvovali sa više od pet milijardi KM, tačnije 5.063.578.074 KM.

Ovo znači da je više od dvije trećine ukupno prikupljenih sredstava koje je prikupila Poreska uprava FBiH došlo od doprinosa za PIO, doprinosa za zdravstveno osiguranje te doprinosa za osiguranje od nezaposlenosti.

Prema podacima Poreske uprave Republike Srpske, za devet mjeseci ove godine na račun javnih prihoda Srpske prikupljeno je 3,261 milijarda KM, što je za 235,2 miliona KM ili osam odsto više u odnosu na isti period prethodne godine.

“Najviše javnih prihoda prikupljeno je po osnovu doprinosa socijalnog osiguranja, koji su za tri kvartala ove godine već premašili dvije milijarde maraka, odnosno naplaćeno je za 181,4 miliona KM više nego u istom periodu prethodne godine”, stoji u saopštenju.

Ističe se da je po osnovu doprinosa za Fond PIO i Zavod za zapošljavanje u prvih devet mjeseci prikupljeno po 10 procenata više prihoda, dok je za Fond zdravstvenog osiguranja i Fond dječje zaštite prikupljeno po devet procenata više.

“S obzirom na to da se vrlo velika sredstva prikupljaju i iz drugih izvora – indirektnih poreza (PDV, carine, akcize), direktnih poreza (na prihode i dobit) i drugih dažbina, jasno je da ovoliki udio prihoda od doprinosa pokazuje neracionalno trošenje i pogrešnu poresku politiku”, smatra ekonomista Igor Gavran.

On za “Nezavisne novine” kaže da previsoki doprinosi, odnosno naknade po osnovu rada, znače i visoku cijenu rada, nekonkurentnost i relativno niske neto plate, što dugoročno vodi ka nižim prihodima, jer destimuliše zaposlenost i ekonomski razvoj.

“Posebno veliki problem je što se sredstva od doprinosa neracionalno i neefikasno troše, pa bez obzira na visoke prihode, imamo niske penzije, loše zdravstvene usluge i socijalni sistem”, dodao je Gavran.

Admir Čavalić, ekonomista i predsjednik odbora za ekonomsku i finansijsku politiku Predstavničkog doma Parlamenta FBiH, istakao je za “Nezavisne novine” da je ovo praksa već decenijama.

“Prihvatili smo i nismo reformisali fiskalni sistem i isti u značajnom dijelu zavisi od doprinosa. Razumijevajući da dolazi do pada broja zaposlenih, konkretno u FBiH, ali i strukturalnih kriza, na tržištu rada u BiH zbog odlaska radno sposobnog stanovništva, nedostatka radne snage, nedovoljnog dolaska strane radne snage, kladiti se samo na doprinose je relativno riskantno u današnjim ekonomskim okolnostima”, istakao je Čavalić.

Prema njegovim riječima, vjerovatno će se morati reformisati ovaj sistem u pravcu da se više oslanjamo na indirektne poreze, a manje na doprinose.

“Generalno, sistem doprinosa i međugeneracijske solidarnosti trebao bi prije svega da se omogući da se vrši socijalni transfer od onih koji trenutno doprinose onima koji su ranije doprinosili, a ne da se na bazi navedenog indirektno finansira državni aparat, odnosno država”, zaključio je Čavalić.

Nastavi čitati

Aktuelno