Američki Savezni apelacioni sud je presudio da je većina globalnih carina koje je zemljama uveo američki predsjednik Donald Tramp nezakonita, što bi potencijalno moglo da nanese značajan udarac njegovim naporima da jednostrano preoblikuje trgovinsku politiku zemlje.

Američki Apelacioni sud za federalni okrug odbacio je Trampovo ovlaštenje da sprovede većinu njegovih carina, složivši se s prethodnom presudom prema kojoj su Trampove radnje “nevažeće, jer su u suprotnosti sa zakonom”. Sud je odgodio stupanje na snagu svoje odluke do sredine oktobra, kako bi omogućio Trampovoj administraciji da se žali Vrhovnom sudu, jer carine ostaju na snazi.

Ova odluka pokreće jedno od najznačajnijih pravnih pitanja za Vrhovni sud o obimu predsjednikovih ovlaštenja u trgovinskoj politici.

Poslije 14. oktobra, sud će vratiti slučaj nižem sudu da odluči kako nedavna odluka Vrhovnog suda kojom se ograničavaju zabrane na nacionalnom nivou utiče na odluku.

U objavi na svojoj društvenoj mreži u petak naveče, Tramp je osudio odluku Apelacionog suda, navodeći da bi sudski nalog kojim bi se blokirale tarife “bukvalno uništio Sjedinjene Američke Države”. Najavio je pravnu bitku.

Takođe, Tramp je pozvao Vrhovni sud da presudi da ima ovlaštenje da jednostrano uvodi carine.

U svojoj odluci, Apelacioni sud je utvrdio da samo Kongres, a ne samo predsjednik, ima ovlaštenje da uvodi carine, čime je postavljeno važno pravno pitanje za Vrhovni sud u vezi s obimom predsjednikovih ovlaštenja.

Ove brojke pokazuju da digitalna pismenost i dostupnost interneta i dalje predstavljaju izazov u nekim dijelovima Evrope

Internet je postao svakodnevica za većinu stanovništva i gotovo neizostavna stavka bilo da se radi o znatiželjnom surfovanju, korišćenju društvenih mreža, pa do plaćanja računa, kupovine i obavljanja poslova.

Ipak, skoro 5 posto stanovništva Evropske unije nikada nije bilo na mreži.

Prema podacima Evrostata, 13,5 posto ljudi u Hrvatskoj nikada nije koristilo internet do 2024. godine. Slijede Grčka (11,1), Portugal (9,8) i Bugarska (9,3).

Na drugom kraju spektra nalaze se zemlje u kojima je udio ljudi koji nikada nisu bili na mreži blizu nule, kao što su Holandija (0,4 posto), Danska (0,5, što su podaci za 2023. godinu) i Švedska (0,7 posto).

Ove brojke pokazuju da digitalna pismenost i dostupnost interneta i dalje predstavljaju izazov u nekim dijelovima Evrope.

Razlozi su različiti, od starosne strukture stanovništva i obrazovanja, preko geografskih barijera u ruralnim područjima, do ekonomskih prepreka.

Žene prednjače u odnosu na muškarce po znanju digitalnih vještina
Istraživanje Evrostata iz prethodnih godina pokazalo je da je razlika u poznavanju digitalnih vještina izraženija kod žena, pošto samo 25 odsto starijih žena posjeduje osnovne digitalne vještine naspram 71 odsto mlađih žena između 25 i 34 godine života.

Žene prednjače u odnosu na muškarce po znanju osnovnih digitalnih vještina u svim starosnim grupama do 45 godina života, a nakon toga se statistika preokreće u korist muškaraca. Sveukupne digitalne vještine odnose se na pet oblasti, a to su vještine informacione pismenosti, vještine komunikacije i saradnje, vještine kreiranja digitalnog sadržaja, vještine bezbjednosti i vještine rješavanja problema.

Prema najnovijim podacima, BiH se nalazi na samom dnu liste zemalja u regionu, iza svih svojih susjeda.

Najbrži mobilni internet u regionu ima Sjeverna Makedonija, s prosječnom brzinom preuzimanja od 161,53 Mbps. Slijede Albanija (104,11 Mbps), teritorija Kosova i Metohije (97,43 Mbps), Crna Gora (80,27 Mbps), pa tek onda Srbija (71,70 Mbps), dok je Bosna i Hercegovina na posljednjem mjestu sa skromnih 29,65 Mbps.

Dok Zapadni Balkan beleži napredak u digitalnoj infrastrukturi, Bosna i Hercegovina se i dalje suočava s ozbiljnim zaostatkom kada je u pitanju brzina interneta, i mobilnog i fiksnog, prenosi Biznis i finansije.

Prema najnovijim podacima, BiH se nalazi na samom dnu liste zemalja u regionu, iza svih svojih susjeda.

S druge strane, kada je reč o fiksnom internetu, Srbija drži vodeću poziciju sa 92,21 Mbps. Slede Crna Gora (87,64 Mbps), Albanija (84,64 Mbps), teritorija Kosova i Metohije (82,24 Mbps) i Severna Makedonija (49,01 Mbps), dok se BiH ponovo nalazi na dnu sa svega 35,71 Mbps.

Podaci su prikazani na grafikonu koji je objavio Radio Slobodna Evropa (RSE), a odnose se na prosečne brzine preuzimanja (downloada) interneta po državama u regionu iz jula ove godine.

U Hrvatskoj, koja nije obuhvaćena analizom, prosječna brzina preuzimanja u fiksnim mrežama u 2025. prema Speedtest podacima kreće se između 70 i 120 Mbps, dok mobilne mreže nude između 30 i 80 Mbps, zavisno od regije i operatera.

U vremenu kada brz i pouzdan internet postaje osnovni alat za obrazovanje, rad i svakodnevni život, rezultati za Bosnu i Hercegovinu ukazuju na hitnu potrebu za ulaganjima i reformama u sektoru telekomunikacija.

Plan rasta donosi besplatan internet za zemlje Zapadnog Balkana
Kada je usvojen novi Plan rasta za Zapadni Balkan kako bi se istakle neke od prednosti članstva i pre zvaničnog pristupanja EU, poseban odjeljak se bavio digitalnom povezanošću, odnosno, internetom.

Cilj inicijative “Slobodni Wi-Fi za Zapadni Balkan” je da se omogući besplatni bežični internet na javnim mjestima, kao što su trgovi, parkovi, biblioteke, školske ustanove i drugi javni prostori, u zemljama Zapadnog Balkana.

Omogućavanje lakšeg pristupa internetu je posebno važno u ruralnim i manje razvijenim sredinama.

To će pomoći u razvoju digitalnih usluga, poput e-uprave, e-obrazovanja i e-zdravstva, a opremljenost turističkih lokacija besplatnim internetom privlači više turista.