Narodni poslanici Bojan Krestojević i Tanja Vukomanović predali su danas Narodnoj skupštini Republike Srpske inicijativu za donošenje Zakona o finansijskoj podršci porodicama sa djecom.

Pod sloganom “Šta će nam budžet ako nemamo djece!”, poslanici predlažu značajne jednokratne novčane iznose za rođenje svakog djeteta u Republici Srpskoj, saopšteno je iz PDP-a.,

Prema ovoj inicijativi, porodice bi imale pravo na sljedeću finansijsku podršku: za prvo dijete – 8.500 KM, za drugo dijete – 10.000 KM, za treće dijete – 39.000 KM, a za četvrto i svako naredno dijete – 54.000 KM. Predviđeno je da se ovi iznosi isplaćuju u određenim ratama.

Kako su naveli predlagači, glavni cilj ovog zakona je pružiti porodicama stvarnu i konkretnu podršku, umjesto dosadašnjih, kako kažu, simboličnih mjera. Istakli su da se pitanje demografije mora tretirati kao najveći prioritet u Republici Srpskoj.

“Borba protiv odlaska stanovništva ne može se voditi praznim pričama, već konkretnim potezima. Ako već prepisujemo mjere iz Srbije, onda to treba da radimo i kada se donose dobre odluke za naš narod, a ne samo kada su u pitanju odluke protiv Banjaluke”, poručili su Krestojević i Vukomanović.

Oni su dodali da zabrinjavajući trend odlaska ljudi i smanjenja nataliteta ne jenjava, te da je neophodno hitno djelovati.

Gdje je novac od PDV-a koji je uzet od Banjaluke i Bijeljine po osnovu Zakona o budžetskom sistemu koji je usvojen u decembru 2024. godine, pitanje je koje predstavnici PDP-a žele postaviti u Narodnoj skupštini RS, i to u vanrednom terminu.

Tvrde da trećinu od 27 poslanika, koliko je potrebno da se sazove posebna sjednica, imaju, a vlast, kako poručuju, treba da podnese izvještaj kako i gdje su raspoređeni milioni maraka koji se mjesečno uzimaju po ovom osnovu od dva najveća grada u Republici Srpskoj.

Podsjećaju da je ključ zakona bio da se od Banjaluke i Bijeljine godišnje uzme sedam odsto prihoda od PDV-a, a da se tim novcem pomogne 35 nerazvijenih i izrazito nerazvijenih opština u Srpskoj, čiji su poreski prihodi gotovo pa jedini izvor finansiranja.

“Gdje je otišao novac Bijeljine i Banjaluke. U koje to nerazvijene opštine je otišao taj novac”, pitao je Draško Stanivuković, gradonačelnik Banjaluke.

Njegov kolega iz Semberije, Ljubiša Petrović, rekao je nedavno da je Bijeljina od početka ove godine pa do kraja aprila na ime PDV-a izgubila pet miliona KM.

“Tu se krije odgovor na sva ova podmetanja koja se tiču kašnjenja u isplati mnogih primanja, u isplati podsticaja, u isplati subvencija i po pitanju još mnogo čega. I to da li to neko htio da prizna ili ne”, kazao je gradonačelnik Bijeljine na sjednici Skupštine grada koja je održana krajem maja.

Dodao je da su podnijeli inicijativu za ocjenu ustavnosti spornog zakona.

“Dobili smo usmeno obećanje da će se o inicijativi Ustavni sud Republike Srpske oglasiti ili na majskoj ili na junskoj sjednici. Pošto smo vidjeli da na dnevnom redu sjednice u maju nema te inicijative, očekujemo raspravu na junskoj sjednici Ustavnog suda RS”, kazao je Petrović.

S druge strane, iz “malih” opština tvrde da su već osjetili veći priliv novca po ovom osnovu.

“Veći je priliv nego što je planiran u odnosu na prošlu godinu i to je zahvaljujući zakonu koji je donesen. Ne mogu tačno reći koji je iznos, pravićemo na šest mjeseci presjek”, tvrdi u izjavi za “Nezavisne novine” Miroslav Bjelica, načelnik opštine Trnovo.

Taj novac, kako kaže, pokriće servisiranje obaveza opštine.

“Imamo puno radnika u nevladinom sektoru, opštini, to je sve nekako ogroman namet mjesečno i znači nam mnogo. Inače, imamo malo prihoda od PDV-a, na godišnjem nivou je to oko 700.000 i nadamo se da ćemo ovom promjenom izaći na milion”, rekao je Bjelica.

Da je uslijedilo povećanje po ovom osnovu, svjedoči i načelnik Šekovića Miladin Lazić.

“Kvote su povećane za određeni iznos nego ranije, u određenom procentu, ali ne mogu da kažem tačno koliko, jer PDV nije fiksan iznos, zavisi to od raspodjele samih sredstava na nivou BiH. To je naravno mjera koja znači nerazvijenim opštinama kojima je PDV jedan od rijetkih izvora prihoda i koje nemaju mogućnost da povećaju vlastite prihode. Projekcija za ovu godinu što se tiče PDV-a u Šekovićima je oko 3,9 miliona KM”, rekao je Lazić za “Nezavisne novine”.

Za predstavnike opozicije, koji će inicirati da se znaju tačni detalji i iznos raspoređenog novca, posebna sjednica je logičan slijed otpora koji su pružili prošle godine kada je zakon trebalo da bude usvojen.

“Ako ste uzeli od dva grada novac iznenadnim posebnim zakonom, logično je da poslije nekog vremena pitamo zašto ste to uradili i gdje je novac otišao. Mislim da oko toga ne treba praviti neki spektakl, iako vjerujem da vlast hoće”, kaže za “Nezavisne novine” Igor Crnadak, predsjednik Kluba poslanika PDP-a.

Najavljuje da će uskoro u parlament poslati i inicijative po drugim pitanjima.

“U javnosti je primijećeno da gospođa (Željka) Cvijanović odbija da govori kako se desilo da je njena porodica dobila višemilionski iznos za projekat ‘Srpska open’, koje su sve firme bile angažovane. Taj institut, sjednica Skupštine, mora biti da se dođe do onoga što je najvažnije, a to je istina”, poručio je Crnadak.

Inicijative opozicije iz vlasti gledaju u dva pravca.

“Ako je u pitanju neko saznanje, neka postave poslaničko pitanje, a ako je u pitanju marketing, neka traže sjednicu. Potpuno razumijem zainteresovanost PDP-a i ostalih u vezi s tim, ali to nije neko nedokučivo pitanje, koje je teško saznati”, rekao je Nenad Stevandić, predsjednik NS RS, za “Nezavisne novine”.

Podsjetimo, uoči rasprave u NS RS o ovom zakonu u Banjaluci su održani trodnevni protesti na kojima su se okupili građani pretežno iz Bijeljine i Banjaluke, a na poziv Draška Stanivukovića i Ljubiše Petrovića.

Situacija tih decembarskih dana bila je na ivici kulminacije u najvećem gradu u Srpskoj, a ostaće zabilježen žustar verbalni sukob tokom sjednice Saveza opština i gradova između Ljubiše Petrovića, gradonačelnika Bijeljine, i Ljubiše Ćosića, predsjednika pomenutog Saveza i gradonačelnika Istočnog Sarajeva. To se kasnije prenijelo i na skupštinsko zasjedanje jer je Ćosić izviždan, a stvari su dostigle tačku ključanja jer Petroviću i Stanivukoviću nije dozvoljen ulazak u salu, a u sve je bio uključen i MUP Srpske.

U političkom pejzažu Republike Srpske, koji je godinama obilježen stagnacijom, partijskom kontrolom svih društvenih resursa i sveopštim nepovjerenjem građana, ime Draška Stanivukovića postalo je sinonim za otpor, promjenu i novu političku energiju. Danas, nakon gotovo tri decenije dominacije Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), čini se da je upravo Stanivuković najizvjesniji budući lider Republike Srpske – ne samo kao politička figura, već i kao nosilac dubokih društvenih i institucionalnih reformi koje građani godinama priželjkuju.

Politička karijera Draška Stanivukovića od samog početka bila je obilježena jasnim otporom prema zloupotrebama vlasti i netransparentnom upravljanju. Njegova uloga u borbi za istinu, kao i javno prozivanje nosilaca vlasti za korupciju i klijentelizam, donijeli su mu reputaciju čovjeka koji je spreman da ide do kraja – pa čak i po cijenu lične slobode.

U vremenu kada su mnogi birali ćutanje zarad partijskih privilegija, Stanivuković je birao borbu. Na lokalnim izborima 2020. godine, kao kandidat opozicije, uspio je pobijediti kandidata vladajuće partije u Banjaluci, uprkos svim oblicima institucionalne opstrukcije. Tada je postao najmlađi gradonačelnik u istoriji grada, ali i glas onih koji nisu imali kome da se obrate.

Jedan od najčešće navođenih argumenata njegovih protivnika jeste mladost. Međutim, realnost pokazuje suprotno – upravo su njegova energija, direktan pristup i savremeni politički refleksi ono što ga razlikuje od političkog establišmenta. Umjesto praznih obećanja, Stanivuković je građanima ponudio konkretne projekte: rekonstrukciju ulica, uređenje škola, nova igrališta, digitalizaciju gradskih službi, podršku mladima i porodicama.

Njegov rad u Banjaluci je pod konstantnim udarima republičkih institucija koje, koristeći svoju nadmoć, blokiraju razvoj najvećeg grada u Republici Srpskoj – od uskraćivanja sredstava, preko zaustavljanja investicija, do sistemskog političkog sabotiranja. Ipak, i u tim okolnostima, Stanivuković nastavlja da gradi, da se obraća građanima, da ostaje na terenu i ostaje dosljedan.

Kao najizvjesniji kandidat za preuzimanje najviših funkcija u Republici Srpskoj u narednim godinama, Stanivuković će se suočiti sa jednim od najtežih političkih izazova u modernoj istoriji ove zajednice – sanacijom posljedica tridesetogodišnje vlasti SNSD-a.

Prema zvaničnim podacima, javni dug Republike Srpske premašuje 6,7 milijardi KM. Istovremeno, broj zaposlenih u javnom sektoru nikada nije bio veći, dok se penzioni i zdravstveni fondovi drže na ivici kolapsa zahvaljujući neodrživim modelima finansiranja i hroničnoj partijizaciji sistema. Mnoge javne kompanije, poput „Šuma Republike Srpske“ i „Željeznica“, nalaze se u finansijskom rasulu – sa akumuliranim gubicima, milionskim dugovima i viškom politički zaposlenih kadrova bez jasne funkcije.

Uz sve to, Republika Srpska danas zavisi od zaduživanja kroz emisije obveznica i kredite kod komercijalnih banaka, uz rastuće kamate i neizvjesne uslove otplate. Novi lider, ko god on bio, moraće da krene bukvalno „od minusa“, iz finansijske rupe koju su godinama kopale partijske elite.

Ako Stanivuković želi da bude stvarni reformator, moraće da ima snage da pred građane Republike Srpske izađe sa istinom – koliko novca nedostaje, koliko je institucija zarobljeno i koliko je vremena potrebno da se stvari isprave. Građani su spremni za promjene, ali ne i za nova lažna obećanja. Stanivukovićeva najveća odgovornost biće upravo u tome: da ne bude samo smjena na vrhu, već početak nove političke kulture u kojoj se znanje, rad i odgovornost vrednuju više od partijske knjižice.

Draško Stanivuković danas ima potencijal da postane lider nove Republike Srpske – one koja se neće bojati da se suoči sa istinom, da se odrekne privilegija i da konačno počne da radi u korist svih građana. Pred njim je istorijska šansa, ali i istorijska odgovornost. Ako bude dosljedan principima koje danas zagovara, mogao bi biti lider koji mijenja ne samo vlast, već i paradigmu političkog djelovanja u Republici Srpskoj.

I to je ono što ovaj narod već predugo čeka.

Banjaluka24