ECB upozorava da su cene hrane u evrozoni od 2022. rasle izuzetno brzo i da i dalje ostaju ključni inflacioni pritisak.

Evropska centralna banka (ECB) upozorila je da cijene hrane u evrozoni već duže vrijeme rastu brže od opšte inflacije, što predstavlja izazov i za domaćinstva i za kreatore monetarne politike.

Dok se ukupna inflacija u zoni evra smirila i približila srednjoročnom cilju ECB-a od 2 odsto, banka navodi da je “inflacija hrane od 2022. godine izuzetna i uporna”. Prema njihovim podacima, prosječna korpa namirnica danas košta trećinu više nego pre pandemije kovida-19, dok su cijene hrane od 2015. godine porasle za više od 40 odsto.

Inflacija u evrozoni je sa rekordnih 10,6 odsto u oktobru 2022. godine pala na 2 odsto u posljednjim mjesecima. Ipak, prema izvještaju Evropske komisije, svaki treći građanin brine da neće moći da priušti hranu koju želi da kupuje. ECB podseća da poskupljenja hrane posebno teško pogađaju domaćinstva sa nižim prihodima, jer hrana zauzima znatno veći udio u njihovim rashodima.

Statistika pokazuje da su cijene govedine, živine i svinjskog mesa od 2015. skočile između 38 i 44 odsto, dok su mlijeko, maslac, kafa, maslinovo ulje, kakao i čokolada u poslednjih šest godina značajno poskupeli. Dodatni pritisak stvaraju klimatske promjene i ekstremni vremenski uslovi – suše u Španiji dovele su do rekordnog rasta cene maslinovog ulja, a loše vremenske prilike u državama izvoznicama poput Gane i Obale Slonovače poskupele su kafu i kakao.

ECB ističe da su događaji povezani sa klimatskim promjenama sve češći i da ozbiljno remete lance snabdevanja hranom. Uz to, rast cijena energije nakon ruske invazije na Ukrajinu, ali i veći globalni i lokalni prihodi, podstakli su potražnju, što dodatno podiže cijene.

Zašto rast cijena hrane zabrinjava ECB
Kupovina hrane je obavezna stavka u potrošnji i zato ima snažan uticaj na percepciju i očekivanja inflacije. Upravo ta očekivanja ECB pažljivo prati, jer su ključna za održavanje cjenovne stabilnosti.

U okviru zvaničnog indeksa HICP, kojim se meri inflacija u evrozoni, cijene hrane trenutno rastu najbržim tempom – 3,2 odsto. Njihov udio u ovom indeksu iznosi oko 20 odsto, što je dvostruko više od udela koji ima energija. Zbog toga poskupljenje hrane, pa čak i proizvoda poput čokolade, kafe ili maslinovog ulja, ima jači efekat na ukupnu inflaciju nego rast cijena energenata.

ECB navodi tri ključna razloga zbog kojih cijene hrane trenutno imaju posebnu težinu:

Otvorio se jaz između kretanja cijena hrane i opšte inflacije, veći i dugotrajniji nego ranije.
Cene hrane značajno oblikuju inflaciona očekivanja, presudna za odluke ECB.
Poskupljenja hrane nesrazmjerno pogađaju siromašnija domaćinstva.
Ako ECB procjeni da je cilj od 2 odsto inflacije ugrožen, moglo bi doći do novog podizanja kamatnih stopa. To bi značilo skuplje kredite, manja ulaganja i slabiji privredni rast u cijeloj evrozoni.

Branka Branković, dugogodišnja novinarka iz Banjaluke, preminula je jutros u Univerzitetskom kliničkom centru u Banjaluci, nakon kratke i teške bolesti.

Brankovićeva je godinama bila prepoznatljiva kao portparol Turističke organizacije Banjaluka, a dugo je bila i dio redakcije “Nezavisnih novina”.

Na posljednjim lokalnim izborima 2024. godine bila je kandidat za načelnika opštine Petrovac.

Redakcija “banjaluka24” upućuje iskreno saučešće porodici naše kolegice Branke Branković.

Njemačka vlada objavila je plan kako će početi primjenu novog sistema uzimanja biometrijskih podataka putnika na granicama, koji će važiti i za građane BiH, a koji EU uvodi 12. oktobra.

Kako je saopšteno, Njemačka počinje primjene ovog sistema 12. oktobra na aerodromu Dizeldorf, a nedugo nakon njega i na aerodromima Frankfurt i Minhen. Nije preciziran datum kada će početi primjena na ova dva aerodroma, ali je za pretpostaviti da će proći nekoliko dana.

“Nakon toga će se postepeno povezivati svi ostali aerodromi i luke na spoljnim pomorskim granicama. Cilj je kontrolisano pojačati operacije kako bi se osigurali stabilni procesi granične kontrole u svakom trenutku. To garantuje sigurnost i stvara potrebnu fleksibilnost za reagovanje na potencijalne tehničke poteškoće”, saopšteno je. Dodaje se da su Ministarstvo unutrašnjih poslova Njemačke i Njemačka savezna policija već započele sve pripreme sa ostalim partnerima i službama.

EES je novi sistem kontrole ulaska i izlaska iz šengenskog prostora koji u svojim centralnim bazama podataka digitalno bilježi ulazak i izlazak osoba. Odnosi se na državljane trećih zemalja koji imaju pravo na kratkotrajni boravak u šengenskom prostoru – i na putnike koji su izuzeti od vize i na putnike s vizama za kratkotrajni boravak.

Na ulazu u EU putnicima će biti uzimani ime, prezime, datum rođenja i skeniran putni dokument. Nakon toga, biće uzeti i otisci prstiju i biometrijska fotografija lica, kao i vrijeme, mjesto i okolnosti ulaska u EU.

Ovaj sistem zamjenjuje dosadašnje pečatiranje pasoša i umjesto toga svi podaci će biti digitalno zabilježeni i skladišteni u centralnim serverima.

“Svi na koje se ove mjere odnose se mogu blagovremeno, prije ulaska u Njemačku, u njemačkim diplomatskim predstavništvima u inostranstvu, aviokompanijama ili saveznoj policiji odgovornoj za granične kontrole, raspitati o važećim propisima i njihovoj primjeni na njemačkim aerodromima i morskim granicama”, saopšteno je.

Ovo je prvi korak uoči uvođenja ETIAS-a, digitalnog sistema prijave ulaska u EU, koji bi trebalo značajno da olakša ulazak u EU, ali će ovaj digitalni formular koštati 21 evro. Njegovo uvođenje planirano je za nešto više od godinu dana, a umeđuvremenu će se raditi na tome da EES u potpunosti profunkcioniše.