Potpuni raspad elektroenergetskog sistema BiH i priobalnog dijela Hrvatske desio se za samo 60 do 90 sekundi, a da bi ovakve i slične situacije bile spriječene prijeko je potrebno ulagati u prenosnu mrežu.

Kazali su ovo “Glasu Srpske” u Nezavisnom operater sistemu (NOS) BiH povodom iznenadnog nestanka struje, koji se u petak dogodio u zemljama zapadnog Balkana, ali i decidno pojasnili šta se sve dešavalo u regionu, odnosno odakle je havarija na elektromreži krenula.

– Prema prvim preliminarnim analizama koje su prezentovane na telekonferenciji u organizaciji Evropske asocijacije operatera prenosnih sistema za električnu energiju, raspad je krenuo u 12.20 časova u elektroprenosnoj mreži Albanije ispadom interkonektivnog dalekovoda 400 kV Zemlak (Albanija) – Kardia (Grčka). Iako je ovom ispadu prethodio ispad dalekovoda 400 kV Podgorica dva – Ribarevina u Crnoj Gori, prenosna mreža Crne Gore i susjednih sistema je bila u pogonu sa normalnim pogonskim parametrima – navode u NOS-u.

Naglašavaju da je, nakon ispada pomenutog dalekovoda Zemlak – Kardia došlo do kaskadnih ispada 400 kV, 220 kV i 110 kV dalekovoda u Albaniji nakon čega se incident prenio u elektroenergetski sistem Crne Gore, uzrokujući ispad 220 kV dalekovoda Mojkovac – Podgorica jedan.

– Na ovaj način prenosni sistem Crne Gore je ostao vezan na elektroenergetski sistem BiH uz injektiranje snage od 400 MNj istosmjernim kablom iz Crne Gore ka Italiji. Međutim usljed prekomjernih tokova električne energije od sjeveroistočnog dijela BiH ka jugu, došlo je do naponskog kolapsa i kaskadnog ispada svih interkonektivnih vodova između BiH i Crne Gore u 12.22 časa, što dalje uzrokuje potpuni raspad elektroenergetskog sistema BiH i priobalnog dijela Hrvatske koji se dogodio u narednih 60 do 90 sekundi – naglašavaju u NOS-u .

S obzirom na to da je elektroenergetski sistem BiH, podsjećaju u NOS-u, sastavni dio jedinstvenog prenosnog sistema kontinentalne Evrope, ovakav epilog događanja u BiH i dijelu Hrvatske je bio neminovan i bez mogućnosti sprečavanja eskalacije imajući u vidu količinu energije koja se u tom trenutku prenosila preko BiH i brzinu kaskadnih ispada u regiji.

– S ciljem boljeg razumijevanja situacije napomenućemo da prenosna moć 400 kV dalekovoda iznosi 1.300 MNj, a u trenutku raspada sistem za nadzor prenosne mreže BiH u dispečerskom centru NOS-a BiH-a bilježi tokove snage i do 2.250 MNj po pojedinim 400 kV dalekovodima – navode u NOS-u.

Napominju da za razliku od 20. juna ove godine, kada se desila slična situacija sa znatno manjim tranzitnim tokovima struje preko BiH, gdje je pravovremenom reakcijom operativnog osoblja dispečerskog centra NOS-a spriječen raspad elektroenergetskog sistema BiH, događaj od samo dan kasnije, odnosno od petka, zbog svog intenziteta i brzine eskalacije bio je u potpunosti van operativne kontrole dispečerskog centra i mogućnosti sprečavanja.

Navode i da bi ovakve i slične situacije bile spriječene od izuzetne je važnosti da elektroenergetski sistem BiH bude ojačan prijeko potrebnim investiranjem u prenosnu mrežu.

– Zbog zastarjelosti i promjene ustaljenih obrazaca rada elektroenergetskih sistema, odnosno integracija obnovljivih izvora energije, prenosna mreža ne može adekvatno da odgovori na sve izazove – kazao je “Glasu Srpske” direktor NOS-a Nemanja Pandurević.

Analiza

Iz NOS-a navode da će detaljna analiza u skladu sa ustaljenom praksom Evropske asocijacije operatora prenosnih sistema za električnu energiju događaja koji se dogodio u petak biti rađena u narednim sedmicama.

– Javnost će o detaljima te analize biti pravovremeno obaviještena, a ono što se sa sigurnošću može potvrditi jeste da su događanja u elektroenergetskom sistemu BiH posljedica regionalnih energetskih incidenata – naveli su u NOS-u.