Connect with us

Društvo

ZAŠTO BANKE U RS imaju veću kamatnu stopu od ISTIH BANAKA iz FBiH?

Analiza kamatnih stopa u BiH je ukazala na priličnu razliku u kamatnim stopama između banaka sa sjedištem u Republici Srpskoj i istih banaka sa sjedištem u Federaciji Bosne i Hercegovine.

Na temelju statističkih podataka sačinjenih od strane Agencije za bankarstvo Republike Srpske, zaključeno je da banke sa sjedištem u Republici Srpskoj imaju veće efektivnu kamatnu stopu (EKS) od organizacionih djelova banaka koje posluju u Republici Srpskoj, a koje imaju sjedište u Federaciji Bosne i Hercegovine.

Razlika između prosječne efektivna kamatne stope na ukupne kredite banaka iz RS je značajna – 6,9% u Srpskoj u odnosu na 4,3% u FBiH.

Na prvi pogled ovo je čudna pojava u zemlji koja ima jedinstveno bankarsko tržište i jedinstvenu monetarnu politiku, kao i istovjetnu fiskalnu politiku u djelu indirektnih poreza, piše u svom, tekstu portal Bife.ba koji se bavi analizama fenomena finansijskih tržišta u BiH.

“Faktori koji utiču na efektivnu kamatnu stopu se između banaka sa sjedištem u Republici Srpskoj i sa sjedištem u Federaciji Bosne i Hercegovine značajno razlikuju. Troškovi “proizvodnje” kredita u Republici Srpskoj su, posmatrano iz ugla kamatne stope koja se obračunava na oročene depozite, a iz kojih se finansira jedan dio kreditne aktivnosti, veći u bankama sa sjedištem u Republici Srpskoj nego u bankama sa sjedištem u Federaciji BiH, pa zato organizacioni djelovi banaka iz Federacije BiH mogu sebi priuštiti nižu kamatnu stopu na kredite”, navodi se u analizi.

Banke u RS plaćaju za oko 0,5 procentnih poena višu kamatnu stopu na oročene depozite nego federalne banke. Takođe, banke u Republici Srpskoj imaju nepovoljniju strukturu aktive od banaka sa sjedištem u Federaciji BiH i taj nedostatak pokušavaju prevazići višim kamatnim stopama na kredite.

“Skoro 18% svoje aktive banke u Republici Srpskoj su skoncentrisale u vladin sektor (prosijek za BiH je 8,5%), i ovako velika koncentracija pozajmljenog novca zahtjeva od banaka da na drugim djelovima kreditnog tržišta pokušaju zaraditi više kako bi pokrile potencijalne gubitke u vladinom sektoru i nadoknadile trajnu imobilizaciju jednog djela aktive, koja ponekad nije samo rezultat isključivo poslovnih odluka. Banke iz Republike Srpske su pod stalnom sjenom sankcija koje SAD uvode djelovima privatnog i javnog sektora Srpske i prinuđene su da zatvaraju račune čak i onim firmama kojima su pozajmile novac, čineći sebi direktnu štetu, što kreditno tržište u Republici Srpskoj čini bitno drugačijim od onoga u drugome entitetu i zahtjeva kompenzaciju za preuzeti viši rizik u obliku više kamatne stope”, analizira “Bife”.

Pojašnjeno je i da su visokoakumulativne djelatnosti poput uvoza, turizma i namjenske industrije najvećim dijelom skoncentrisane u Federaciji Bosne i Hercegovine, a ovi sektori i rade preko banaka u ovome entitetu, pa bankama u Republici Srpskoj u prosjeku ponovo pripadaju rizičniji klijenti, kojima se mora zaračunati viša kamatna stopa na kredite.

“Viša kamatna stopa, posebno na kredite stanovništvu, proizilazi i iz stalnih nedoumica u izvršenju budžeta i u prosjeku komotnijeg odnosa prema finansijskoj disciplini u Republici Srpskoj, a to sve nisu karakteristike tržišta kredita stanovništvu u Federaciji Bosne i Hercegovine. Preko banaka u Federaciji se zbog njihove veličine koja ih čini sigurnijim i zato privlačnijim za klijente, odvija oko četiri petine ukupnog unutrašnjeg međubankarskog platnog prometa, a to uskraćivanje jednog djela prihoda bankama u Republici Srpskoj nalaže pronalaženje dodatnih izvora prihoda, što one i čine na kreditnom tržištu”, dodaje se u analizi.

Naglašeno je da najvažnija determinanta visine kamatne stope proizilazi iz razlika u vlasničkoj strukturi; u Republici Srpskoj posluje samo dvije bankarske grupacije (NLB i Unicredit) koje mogu obezbjediti u svakom trenutku preko svojih vlasnika u evrozoni kredite za likvidnost, dok u Federaciji sa osloncem na evrozonu posluju Intesa, Raiffeisen, NLB i Unicredit, a ova zadnja radi u Federaciji u mnogo većem kapacitetu nego u Republici Srpskoj.

“U prosjeku veće banke u Federaciji, koje uz to bez problema mogu obezbijediti izvore finansiranja od svojih vlasnika iz evrozone, u većoj mjeri privlače štediše i ostale deponente, jer im njihova veličina i imidž evropskih banaka ulijevaju više povjerenja. Veličina banke kao razlog privlačenja jeftinih depozita nije u tolikoj mjeri zastupljen u Srpskoj, pa bi jedna od alternativnih strategija akvizicije depozita i snižavanja cijene bankarskih izvora finansiranja mogla biti diverzifikacija vlasničke strukture u bankama u Srpskoj. Druge strategije smanjenja EKS u Republici Srpskoj naravno podrazumjevaju bolju budžetsku politiku, prestanak režima sankcija i povećanje učešća u unutrašnjem međubankarskom platnom prometu, te razvoj najakumulativnijih privrednih djelatnosti u Srpskoj”, zaključeno je u analizi.

Related Topics:

Društvo

CIVILIZACIJSKI SUNOVRAT: Novi udar na djecu s poteškoćama, ZAPALJENO IGRALIŠTE U SARAJEVU

Načelnik sarajevske Opštine Centar Srđan Mandić objavio je na Fejsbuku da su nepoznati vandali zapalili novoizgrađeno igralište namijenjeno djeci s poteškoćama u razvoju.

Samo nekoliko sati nakon što su radovi završeni, sprave i plastična podloga su zapaljeni.

– Nažalost, odmah nakon objave snimka okončanih radova na igralištu u krugu JU ‘Centar za slušnu i govornu rehabilitaciju’ dobio sam informaciju o vandalizmu. Naime, zapaljene su nove, tek postavljene sprave i plastična podloga. Šta reći – napisao je Mandić.

Mandić je rekao kako nadzorne kamere na ovoj lokaciji već postoje i snimak incidenta je proslijeđen policiji, prenosi Crna-hronika.info.

– Nažalost, sve više je ovakvih slučajeva, huligana, vandala… Mi ćemo popraviti i ovo i nastaviti praviti i popravljati. Ali društvo i nas same možemo popraviti samo zajedno. Samo zajedno, uporno i strpljivo. Inače nam spasa nema… -poručio je Mandić, prenosi Glas Srpske.

Nastavi čitati

Društvo

VAŽI I ZA GRAĐANE BIH: Objavljeno kada se sistem ETIAS konačno uvodi

Kada EES bude u potpunosti implementiran, ETIAS će stupiti na snagu.

Putnici koji se kreću državama Evropske unije neće makar do aprila 2027. morati da brinu o sistemu ETIAS (Evropski sistem za informacije o putovanjima i odobrenjima).

Prema navodima Generalnog direktorata EU za migracije i unutrašnje poslove, očekuje se da će ETIAS stupiti na snagu u posljednjem kvartalu 2026. godine.

Međutim, pošto će postojati prelazni period, zahtjev za ETIAS pre putovanja neće postati obavezan do 2027. godine, prenosi Schengen.News.

ETIAS je povezan i sa Sistemom ulaska/izlaska – EES). Nakon nekoliko odlaganja, EU je pristala da postepeno uvede EES u oktobru ove godine.

Ako EU odluči da uvede EES u oktobru 2025. godine, države članice će morati da registruju deset odsto putnika koji prelaze granicu nakon prvog mjeseca.

Tokom prvih 60 dana, sistem će moći da se koristi bez biometrijskih funkcionalnosti. Međutim, nakon tri mjeseca, u januaru 2026. godine, sve države članice bi trebalo da koriste EES sa biometrijskim funkcionalnostima, a u aprilu 2026. godine, uvođenje EES-a bi trebalo da bude završeno.

Kada EES bude u potpunosti implementiran, ETIAS će stupiti na snagu. Kao što su objasnile vlasti EU, ETIAS će biti implementiran šest mjeseci nakon EES-a, što znači oko oktobra 2026. godine.

“Pravila putovanja u većinu evropskih zemalja su se promijenila. Šest mjeseci nakon EES-a, oko 1,4 milijarde ljudi iz 59 zemalja i teritorija izuzetih od viza moraće da imaju dozvolu za putovanje za ulazak u 30 evropskih zemalja za kratak boravak”, navodi se iz Generalnog direktorata EU za migracije i unutrašnje poslove.

Iako ETIAS može stupiti na snagu u oktobru 2026. godine, ETIAS će biti opcionalan tokom prvih šest mjeseci, što predstavlja prelazni period.

Tokom prelaznog perioda, koji traje od oktobra 2026. do aprila 2027. godine, putnici izuzeti od viza bi trebalo da se prijave za ETIAS, ali će im biti dozvoljen ulazak u šengensku zonu tokom ovog perioda čak i bez dozvole za putovanje, pod uslovom da ispunjavaju ostale kriterijume za ulazak.

Nakon šestomjesečnog prelaznog perioda, u aprilu 2027. godine, ETIAS će postati obavezan za sve, osim za one koji prvi put ulaze u EU nakon završetka prelaznog perioda. Ova grupa putnika će imati grejs period od šest mjeseci, do oktobra 2027. godine.

Uzimajući u obzir ove kalkulacije, to znači da će ETIAS postati obavezan za većinu u aprilu 2027. godine i potpuno obavezan za sve putnike izuzete od viza u oktobru 2027. godine.

Šta su sistemi ETIAS I EES?
ETIAS i EES su komplementarni sistemi koji bi zajedno trebalo da doprinose bezbjednosti i efikasnosti upravljanja granicama na teritoriji Evropske unije. Dok se ETIAS fokusira na procjenu rizika prije dolaska putnika, EES se bavi praćenjem ulazaka i izlazaka na granicama.

ETIAS je osmišljen da unaprijedi sigurnost unutar Šengenskog prostora prikupljanjem informacija o putnicima iz zemalja koje ne zahtijevaju vizu za ulazak. Njegov cilj je procjena rizika prije nego što putnici stignu u Evropu.

S druge strane, EES je razvijen kako bi se pratio ulazak i izlazak putnika iz Šengenskog prostora. Njegov cilj je da poboljša upravljanje granicama i da spriječi zloupotrebu prava na boravak. Kada putnici ulaze ili izlaze iz Šengenskog prostora, njihovi biometrijski podaci (otisci prstiju i fotografije) će se automatski skenirati i bilježiti u EES.

Kako se to odnosi na građane BiH?
ETIAS će koristiti građani zemalja koje su izuzete od viza za ulazak u Šengenski prostor. To uključuje i građane BiH, kao i državljane Sjedinjenih Američkih Država, Kanade, Australije i mnogih drugih. Korišćenje ovog sistema će biti obavezno za sve putnike iz tih zemalja koji planiraju da posete bilo koju od država članica Šengenske zone.

Da bi koristili ETIAS, putnici će morati da preuzmu aplikaciju i popune online formular sa svojim ličnim podacima, informacijama o putovanju i, u nekim slučajevima, informacijama o imigracionoj istoriji. Očekuje se da će proces biti brz i efikasan, a putnici će dobijati elektronsko odobrenje za ulazak u Šengen prije nego što krenu na put.

Procijenjuje se da će ETIAS koštati sedam evra, a odobrenje će važiti naredne tri godine ili do isteka pasoša putnika, šta god pre dođe. Osobe mlađe od 18 godina neće plaćati ovu naknadu.

Nastavi čitati

Društvo

NEDIM SLADIĆ “Vraća nam se pravo proljeće”

Do kraja sedmice vrijeme u Bosni i Hercegovini se neće potpuno stabilizovati. Nakon minusa i hladnog vjetra, meterolog Nedim Sladić ipak donosi ohrabrujuće vijesti.

Ovaj hladni talas nije neuobičajen jer se dešavao i ranije. Donio je niske temperature za 4. mjesec. Ohrabruje popuštanje hladnoće kako budemo išli prema kraju radne sedmice.

Pred nama su sada hladni dani, naročito jutarnji sati u kojima se temperature zraka u nižim područjima mogu spustiti do -5 stepeni. Okvirni rang temperatura vazduha je od -5 do 3 stepena u Bosni, a u Hercegovini od 4 do 8 stepeni.

Temperature će biti u dvocifrenim vrijednostima kako budemo išli ka kraju radne sedmice, a mnogo toplije vrijeme očekujemo od 11. aprila – rekao je Nedim Sladić za Novu BH.
Kako je saopšteno iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda, u narednim danima preovladavaće pretežno oblačno uz povremenu slabu kišu u nižim i slabim snijegom u višim područjima u Bosni.

U jutarnjim satima moguć je slab mraz, a tokom dana i kraći sunčani intervali.

Na prostoru Hercegovine preovladavaće umjereno oblačno sa više sunca. Stabilnije vremenske prilike na prostoru naše zemlje izgledne su u dane vikenda.

– Prema raspoloživim sinoptičkim modelima i naredne sedmice (od 14.04.) preovladavaće nestabilno vrijeme sa slabom kišom. Više nestabilnosti očekuje se u drugom dijelu sedmice – dodaju iz FHMZ. Jutarnje temperature variraće između 5 i 9 stepeni u Bosni do 14 stepeni na jugu Hercegovine. Maksimalne temperature između 17 stepeni i 22 stepeni u Bosni do 25 stepeni u Hercegovini.

Agencije

Nastavi čitati

Aktuelno