Na današnji dan prije 45 godina, 4. maja 1980. umro je Josip Broz Tito (88), predsjednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) i Saveza komunista Jugoslavije (SKJ), vrhovni komandant oružanih snaga Jugoslovenske narodne armije (JNA) i jedan od osnivača Pokreta nesvrstanih.

Tito je rođen u Kumrovcu, mjestu na slovenačko-hrvatskoj granici, maja 1892. godine, a kao datum njegovog rođenja obilježavan je 25. maj, koji je bio proglašen za Dan mladosti i tokom kojeg je u Beograd, na stadion JNA dolazila štafeta koja je prehodno obilazila čitavu Jugoslaviju.

Na čelu federativne države, sačinjene od šest republika, nalazio se nepunih 35 godina, od oslobođenja zemlje nakon Drugog svetskog rata 1945. godine, pa sve do smrti.
Izveo je Jugoslaviju iz istočnog (sovjetskog) bloka i sproveo reforme, nakon kojih je razrušena i siromašna zemlja postala srednje razvijena, sa modernim obrazovnim i socijalnim sistemom.

Međutim, konfiskacija i nacionalizacija gotovo sve privatne imovine, kao i nepostojanje demokratskog sistema, slobodnih medija i slobodnih izbora, proizveli su strogu državnu i partijsku kontrolu kompletnog poratnog života, a ideološka isključivost vlasti koštala je slobode, pa i života mnoge koji nisu željeli ili umjeli da se prilagode.

Bez obzira na to uživao je ogromnu popularnost u narodu, što su niži čelnici socijalističkog sistema koristili da izgrade kult ličnosti, sa nadom da će im to biti od koristi za nastavak vladavine i nakon Titove smrti.

Pokret nesvrstanih u čijem je osnivanju imao ogromnu ulogu, pojačao mu je pozicije na međunarodnoj sceni, a Jugoslaviju približio stanovnicima i tržištima zemalja iz Afrike i Azije, što je imalo pozitivan i politički i ekonomski efekat.

Kao državnik iz relativno male zemlje sa 20 miliona stanovnika, postao je nesrazmjerno značajna figura svjetske politike, uticajan, rado viđan i priman gost u gotovo svim svjetskim centrima, od Londona i Vašingtona, do Moskve i Nju Delhija.

Samoupravni sistem u privredi, koji je uveden sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka, međutim, nije izdržao test vremena, privreda nije postala dovoljno konkurentna, niti sposobna da zaposli odgovarajući dio stanovništva.

U posljednjim godinama života, možda i bez njegovog presudnog uticaja na donošenje odluka, zaduženost zemlje je naglo porasla uz jačanje socijalnih, a kasnije i nacionalnih tenzija, što će desetak godina kasnije 1990. dovesti do krvavog raspada Jugoslavije i formiranja malih nacionalnih država, slabog uticaja i minijaturne političke snage.

Tito je umro 4. maja 1980. godine, u 15.05 časova, u Kliničkom centru u Ljubljani, nakon komplikacija posle amputacije noge i drugih nagomilanih zdravstvenih problema.

Njegovo tijelo je trasportovano “Plavim vozom” do Beograda, a uz put je ispraćeno cvijećem i suzama stotina hiljada građana koji su preminulog lidera, izloženog na odru u zgradi skupštine, obilazili i narednih nekoliko dana.

Sahrani Josipa Broza Tita prisustvovalo je više od 200 istaknutih ličnosti iz cijelog svijeta, predsjednika, premijera, kraljeva, vladara i lidera stranaka iz 107 zemalja. Među njima su bili i Indira Gandi, Margaret Tačer, Leonid Brežnjev i mnogi drugi.

Gotovo pola vijeka nakon smrti Tito je ostao kontroverzna i istorijski izuzetno interesantna ličnost. Njegov grob, kao i Muzej Jugoslavije u neposrednoj blizini svake godine obilazi hiljade ljudi iz bivše Jugoslavije.

Danas, na godišnjicu njegove smrti, Muzej Jugoslavije će raditi od 10 do 18 časova, a ulaz će za posjetioce biti besplatan.

Jedan Mostarac je odlučio da se sa muzikom i prijateljima oprosti od razvoda. Za ovu rijetko viđenu svirku angažovao je trubače koji su doputovali iz Srbije i organizovao žurku.

Vesela povorka krenula je iz kafića u mostarskom naselju Centar 2, gdje je počelo nesvakidašnje slavlje.

Uz zvuke truba i harmonika, povorka se zaustavila na bureku u buregdžinici, a potom se tačno u 9.30 pojavila ispred zgrade Opštinskog suda u Mostaru, gdje je obavljen službeni dio, potpisivanje razvoda.

Muzičari su najprije ispred Opštinskog suda odsvirali svadbeni hit “Izađi, mala”, dok su poslije potpisanog razvoda svirali “Nesanicu”. Manifestacija je privukla pažnju prolaznika, a trubači su za Hercegovina.info priznali da nikada nisu svirali na ovakvom događaju.

📷 OVO IMA SAMO U MOSTARU 📷
Mostarac proslavio razvod braka uz orkestar, prijatelje i – burek! Vesela povorka, uz zvuke trube i dobro raspoloženje, krenula je iz kafića Fenix prema Općinskom sudu Mostar, gdje je i službeno okončan brak. pic.twitter.com/FK1Ao7wt7r

— hercegovina.info (@hercegovinainfo) April 30, 2025

Kompanija Coca-Cola proširila je ponudu i lansirala novu flašu od 0,85 litara – prvi put poslije 17 godina u kategoriji velikih jednokratnih PET boca iznad 0,5 litara.

Coca-cola ovim potezom želi odgovoriti na trend rasta broja manjih domaćinstava.

Boce Coca-Cole već postoje u svim mogućim formatima: limenke od 0,33 l, boce od 0,5 l, 1 l, 1,5 l i 2 l, kako plastične, tako i staklene.

Međutim, Coca-Cola sada nudi srednje rješenje za one kojima je litar previše, a pola litra premalo, prenosi Fenix magazin.

Na službenom sajtu kompanije stoji da je broj manjih domaćinstava značajno porastao i da će taj trend, prema podacima njemačkog zavoda za statistiku, nastaviti rasti.

Kompanija navodi i da postoje potrošači koji povremeno žele još jednu čašu gaziranog pića. Za novu bocu Coca-Cola je morala prilagoditi tri proizvodna pogona što je koštalo 1,5 miliona evra.

Još od najave nove veličine u martu, potrošači su izražavali sumnju da se radi o shrinkflationu – praksi u kojoj proizvođači smanjuju količinu proizvoda, ali zadržavaju istu cijenu. Na svom sajtu Coca-Cola tvrdi da je preporučena maloprodajna cijena za bocu od 0,85l znatno niža od one za bocu od 1 l.

Međutim, konkretna cijena nije navedena. U online prodavnici Rewe može se vidjeti da i boce od 0,85l i 1l koštaju po 1,39 evra – što ide u prilog zabrinutostima o skrivenom poskupljenju.

Ko je odgovoran za ovakvo određivanje cijene – trgovci ili Coca-Cola – nije jasno, ali bojazan potrošača zbog “shrinkflationa” izgleda nije bez osnova, prenosi Biznis.info.