Connect with us

Društvo

ALARMANTNO ZAGAĐENJE: Termoelektrane u BiH šest puta iznad zakonskih granica, Ugljevik rekorder

Hronični propusti vlada Zapadnog Balkana u sprovođenju zakona doveli su do toga da je zagađenje sumpor-dioksidom (SO2) iz zastarjelih termoelektrana na ugalj u regionu premašilo zakonske granice za čak šest puta u 2024. godini.

Sedmi izvještaj Bankwatcha “Uskladiti ili Zatvoriti”, nastao u saradnji sa Centrom za životnu sredinu i Aarhus Centrom u BiH, otkriva da su i zagađenje prašinom i dušikovim oksidima (NOx) iz termoelektrana na ugalj ponovo prekoračili maksimalne dozvoljene granice.

Posebno zabrinjavajuće je to što je čak šest blokova u regionu u 2024. godini premašilo svoje dozvoljene emisije SO2 za više od deset puta, a četiri od njih nalaze se upravo u Bosni i Hercegovini: Ugljevik, Gacko, Tuzla 6 i Kakanj 7. Po prvi put su termoelektrane u BiH bile najveći emiteri SO2 u regionu, sa 212.840 tona, što je povećanje u odnosu na prethodnu godinu i čak 11,3 puta više od dozvoljenog.

Ugljevik prednjači u zagađenju
Termoelektrana Ugljevik je po peti put od 2018. godine imala najveće apsolutne emisije u BiH i u regionu. Iako je postrojenje za odsumporavanje dobilo upotrebnu dozvolu u novembru 2021. godine, ono očigledno nije radilo. Emisije iz Ugljevika u 2024. godini iznosile su 112.943 tone, što je više nego 2023. godine, a od 2018. godine ukupne emisije sumpor-dioksida iz ove termoelektrane su se povećale. Iako je RiTE Ugljevik u postrojenje za odsumporavanje potrošila najmanje 85 miliona eura, sada priznaju da ono ne radi, delimično zbog toga što je to “ekonomsko opterećenje”.

“Emisije SO2 u Bosni i Hercegovini se iz godine u godinu povećavaju. Termoelektrane su sve manje operativne. Ugljevik je prošle godine, u novembru i decembru, bio van pogona. Koristi se ugalj sve lošijeg kvaliteta. Pojedini rudnici su već zatvoreni, a mnogi drugi su pred zatvaranjem. Sve ovo nam govori da, ukoliko institucije ne reaguju što prije, mi ćemo uskoro moći da kažemo da smo zakasnili sa energetskom transformacijom”, istakao je Dragan Ostić iz Centra za životnu sredinu.

Najveći zagađivač prašinom u regionu u 2024. godini bila je TE Gacko. Emitovala je 3.339 tona – čak 13,7 puta više od dozvoljenog. Uprkos najavljenim smanjenjima emisija u oktobru 2023. godine nakon protesta lokalnog stanovništva, zagađenje iz Gacka u 2024. godini bilo je čak i veće nego prethodne godine.

Nelegalni rad i nedostatak odgovornosti
Osim kršenja Nacionalnih planova za smanjenje emisija (NERP), tri zemlje Zapadnog Balkana, uključujući BiH, sa termoelektranama na ugalj koje su podložne odstupanju “opt-out” (ograničavanja radnog vremena) sada krše ovu odredbu. Tuzla 3, Tuzla 4 i Kakanj 5 su se morali zatvoriti do kraja 2023. godine, ali to nisu učinili. Sekretarijat Energetske zajednice otvorio je brojne postupke protiv zemalja, ali to do sada nije bilo dovoljno da “posrami vlade da djeluju”.

Denis Žiško iz Aarhus centra u BiH ističe da su vlasti u BiH i Elektroprivreda BiH nastavile nekažnjeno kršiti obaveze iz NERP-a.

“Nisu ugradili postrojenja za smanjenje emisija zagađujućih materija i nelegalno su produžili rad blokova 3 i 4 u termoelektrani Tuzla i bloka 5 u termoelektrani Kakanj. Činjenica je da bi ulaganje u mjere za smanjenje zagađenja dovelo do povećanja cijene električne energije, što našim populističkim vlastodršcima ne odgovara, pa su očigledno zaključili da im se više isplati nastaviti trovati svoje građane?”

Sedam godina je prošlo od kada su novi standardi zagađenja vazduha stupili na snagu na Zapadnom Balkanu u skladu s Ugovorom o uspostavi Energetske zajednice. Međutim, u 2024. godini emisije sumpor-dioksida iz termoelektrana na ugalj uključenih u NERP Bosne i Hercegovine, Kosova*, Sjeverne Makedonije i Srbije i dalje su bile ukupno šest puta veće od dozvoljenog.

“Za šest mjeseci, Mehanizam EU za ugljičnu prilagodbu na granicama (CBAM) konačno će ograničiti izvoz električne energije iz zemalja Zapadnog Balkana s visokim udjelom ugljika uvođenjem naknada na uvoz u EU. To će stare, neefikasne termoelektrane na ugalj učiniti još manje ekonomičnim. Ali balkanske vlade i elektroprivrede djeluju nesvjesno, kao da imaju svo vrijeme ovog svijeta. Hitno su potrebni jasni, izvodljivi planovi”, upozorava na kraju Davor Pehchevski, koordinator za energetiku na Balkanu iz mreže CEE Bankwatch.

Related Topics:

Društvo

VREMENSKA PROGNOZA! Kišovito sa grmljavinom

U Republici Srpskoj i Federaciji BiH /FBiH/ se očekuje kiša i pljuskovi praćeni grmljavinom, kao i pojava grada uz osjetan pad temperature vazduha.

U jutarnjim časovima u većini predjela preovladavaće sunčano vrijeme sa prolaznom oblačnošću, posebno u Krajini, dok se tokom poslijepodnevnih časova očekuje umjeren razvoj oblačnosti, koji će ponegdje, naročito na sjeveru i u Krajini, usloviti kišu ili pljusak.

U večernjim časovima doći će do jačeg naoblačenja, prije svega u Krajini, gdje će biti kiše i pljuskova sa grmljavinom, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda. Jutarnja temperatura vazduha iznosiće od 14 do 18, u višim predjelima 10, a najviša dnevna od 28 do 31 stepen Celzijusov.

Duvaće slab vjetar sjevernog smjera, dok se u Hercegovim očekuje slab do umjeren južni i jugozapadni vjetar, saopšteno je iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda.

Nastavi čitati

Društvo

PREVOZNICI ODLUČILI: Protest 1. septembra i obustava saobraćaja u cijeloj BiH (VIDEO)

Prevoznici iz BiH organizovaće proteste 1. septembra i obustaviti saobraćaj na cijeloj teritoriji BiH, najavio je predsjednik Konzorcijuma “Logistika BiH”, Velibor Peulić.

Peulić je za RTRS naglasio da im ni Unija ni nadležne institucije u BiH nisu obezbijedile primjenu Evropskog sporazuma o radu posade na vozilima, koja obavljaju međunarodni drumski prevoz, te je zbog toga osam vozača bilo uhapšeno na teritoriji Evropske unije.

– Prevoznici traže povrat 50 odsto trošarina na gorivo, popust na putarine, ukidanje diskriminacije u Evropskoj uniji, digitalizaciju, te smanjenje vremena zadržavanja na granicama – rekao je Paulić.

Nastavi čitati

Društvo

NUŽDIĆ: “Olujom” okončan genocid započet u NDH

“Tokom 1995. godine na prostoru Hrvatske okončan genocid nad srpskim narodom koji je započet u NDH”

Vršilac dužnosti direktora Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Viktor Nuždić izjavio je da je tokom 1995. godine na prostoru Hrvatske okončan genocid nad srpskim narodom koji je započet u NDH, a koji je imao jasan cilj – potpuno istrebljenje Srba.

“Savremena hrvatska država je kroz akcije `Bljesak` i `Oluja` stavila tačku na postojanje Srba, na način da je izvršila etničko čišćenje i od konstitutivnog naroda Srbe svela na statističku grešku”, rekao je Nuždić Srni.

Prema njegovim riječima, konačni obračun sa “srpskom manjinom” vidi se i kroz usvajanje Zakona o grobljima kojim je predviđeno uklanjanje svih srpskih spomenika koji nisu po volji hrvatskoj državi.

“Haški tribunal, koji je trebalo da bude simbol međunarodne pravde i istine, pretvorio se u svoju suprotnost – farsu. Hrvatski generali, koji su bili odgovorni za pogrom Srba iz Hrvatske prvo su osuđeni, pa zatim oslobođeni, čime su praktično legalizovani zločini nad Srbima jer niko nije osuđen pred ovim sudom”, istakao je Nuždić.

On je rekao da je hrvatskom vojnom akcijom “Oluja”, te njenim nastavcima akcijama “Južni potez” i “Maestral” nepovratno izmjenjena etnička struktura prostora na kojem su Srbi vjekovima živjeli.

Prema njegovim riječima, Srbi iz obje Krajine doživjeli su istu sudbinu, kao i njihovi preci – progon, uništavanje, gubitak svega što su stvorili.

“Iako Republike Srpske Krajine više nema, obaveza institucija Republike Srpske je da nikada ne dozvolimo da stradanje srpskog naroda bude zaboravljeno ili prećutano. Dužni smo da njegujemo kulturu pamćenja i da u svakom trenutku pošaljemo jasnu poruku – mi smo jedan narod”, naglasio je Nuždić.

Zločinačka akcija “Oluja” počela je 4. avgusta 1995. godine ofanzivom hrvatske vojske i policije, te jedinica HVO-a na području Banije, Like, Korduna i sjeverne Dalmacije.

Dan kasnije, 5. avgusta, hrvatska vojska ušla je u gotovo napušten Knin i istakla zastavu Hrvatske, dok su kolone izbjeglica preko srpskih teritorija u BiH krenule ka Srbiji.

Prema podacima “Veritasa”, tokom “Oluje” protjerano je više od 220.000 Srba, a na evidenciji su imena 1.903 poginulih i nestalih Srba iz ove akcije i poslije nje, od kojih je 1.247 civila ili 66 odsto, a oko tri četvrtine bili su stariji od 60 godina.

Međunarodni sud pravde je u presudi iz februara 2015. godine “Oluju” okvalifikovao kao etničko čišćenje, ali ne i kao genocid, mada svjetski eksperti za tu oblast tvrde da je ta operacija imala sve karakteristike genocida.

(Srna)

Nastavi čitati

Aktuelno