Connect with us

Svijet

Ekonomisti savjetuju oprez prilikom uzimanja kredita

Podizanje referentnih kamatnih stopa od strane najvažnijih svjetskih finansijskih institucija neminovno će dovesti do povećanja kamata na kredite za privredu i građane, upozoravaju iz Investiciono-razvojne banke Republike Srpske (IRBRS).

Na djelu je najbrži rast kamata od uvođenja evra 2002. godine. Evropska centralna banka (ECB) je u oktobru i septembru podigla kamatu za 75, a u julu za 50 baznih poena, čime su njene stope izašle iz negativne zone prvi put od 2014. godine. Sredinom decembra, ECB se odlučila za novo povećanje referentne kamatne stope, podigavši je sa 1,5 odsto na dva odsto što je izuzetno visoko u odnosu na kamatna očekivanja u Evropi i kod nas.

Podizanje referentnih kamatnih stopa ECB-a dovodi i do rasta cijene zaduživanja. Naime, rastu stope EURIBOR-a što automatski poskupljuje i kredite čija je otplata vezana za kretanje ove evropske kamatne stope.

Udruženje ekonomista Republike Srpske SWOT nedavno je pokrenulo projekat Finansijske pismenosti kako bi se građanima na što bolji način predočile „zamke” koje se kriju prilikom uzimanja kredita.

Ovaj projekat podržala je i Investiciono-razvojna banka Republike Srpske.

V.d. direktora IRB-a Dražen Vrhovac navodi da u Republici Srpskoj gotovo svi znaju da IRB ima najpovoljnije kreditne linije za privredu i stanovništvo, ali mnogi ljudi ne znaju da IRBRS ne radi direktan plasman kredita stanovništvu već da se ti krediti uzimaju posredno preko komercijalnih banaka.

-Najbolja zaštita od kamatnih udara kod novog zaduživanja svakako je ugovaranje kredita sa fiksnom kamatnom stopom koja ostaje ista bez obzira na ostala kamatna kretanja na tržištu. Ugovarajući ovakvu kamatnu stopu sa bankom, korisnici kredita u potpunosti su zaštićeni od kamatnog rizika – kazao je Vrhovac.

Prema negovim riječima fiksna kamata može nositi više troškove zaduženja u momentu uzimanja kredita u poređenju sa onima po promjenjivoj stopi. Međutim, stvarni efekti zaduženja po fiksnoj stopi dolaze do izražaja na srednji ili dugi rok, u uslovima visoke volatilnosti na finansijkim tržištima kakva je danas prisutna.

-Upravo je i to jedan od razloga zbog kojeg smo podržali projekat Finansijske pismenost jer kao društveno odgovorna institucija imamo obavezu da građanima dodatno skrenemo pažnju na šta treba posebno da se stavi fokus prilikom uzimanja kredita – kaže Vrhovac.

On je savjetovao sve koji razmišljaju o kreditnom zaduživanju da ne precjenjuju svoju kreditnu sposobnost, u smislu urednog servisiranja svojih obaveza te da računaju i na mogućnost daljeg pogoršanja kreditnih uslova u međunarodnim okvirima, a posebno kod zaduženja koja se realizuju po varijabilnoj kamatnoj stopi.

Što se tiče mogućnosti za dalji rast kamatnih stopa širom svijeta od strane centralnih banaka, pa i Evropske centralne banke, kao mjere za ublažavanje inflatornih pritisaka, treba istaći da je u Pravilima plasmana IRB-a po kreditnim linijama ograničena i maksimalna izlazna kamatna stopa banke, tako da uz maksimalnu kamatnu maržu finansijskog posrednika, kamatna stopa za krajnjeg korisnika ne može preći pet odsto, bez obzira na rast EURIBOR-a.

-Sigurno da ovo pruža sigurnost privrednicima i ostalim korisnicima kredita IRB RS što znači da će u svakom mogućem razvoju događaja na finansijskim tržištima imati na raspolaganju povoljna kreditna sredstva .Pored toga, stambeni krediti IRB-a se realizuju uz fiksnu kamatnu stopu, tako da su korisnici u potpunosti zaštićeni od kamatnih kretanja na međunarodnim tržištima tokom cijelog perioda otplate koji je do 25 godina – kazao je Vrhovac.

Suzbijanje inflacije
Dražen Vrhovac kaže da treba imati u vidu da, u opštem slučaju suzbijanje inflacije putem kontrakcije potrošnje kroz rast troškova zaduženja može dovesti do usporavanja ukupne ekonomske aktivnosti, a ovo opet sa svoje strane vodi stagniranju opštih ekomonskih i socijalnih uslova.

-Upravo se u tome i ogleda uloga razvojnih banaka u uslovima kriznog razvoja da, kroz koncept kontracikličnog djelovanja podstiču održavanje ekonomske aktivnosti i dalji društveno-ekonomski rast i razvoj – naglašava Vrhovac.

Related Topics:

Svijet

MEDVJEDI “OPSJEDAJU” SLOVAČKU! Uvodi se vanredno stanje?

– Ministar zaštite životne sredine Slovačke Tomaš Taraba izjavio je danas da veruje da će ta zemlja proglasiti vanredno stanje kao odgovor na aktuelnu situaciju u vezi sa sve većim brojem medveda.
Kako se navodi, zbog tog problema mogao bi da se pokrene preventivni masovni odstrel, prenosi TASR.

“U 2020. godini bilo je 650 susreta ljudi sa medvedima u prirodi. Prošle godine, takvih susreta bilo je 1.900. Brojke su svake godine sve veće. U pitanju su zvanični podaci i nešto se mora uraditi po tom pitanju”, istakao je ministar.
Kako kaže, reč je u problemu koji je ekstremno zanemaren.

“Upozoravam ljude da mogu očekivati još napada medveda. Taj problem se ne može rešiti preko noći”, naveo je Taraba.

Ministar je rekao da će odstrel obaviti specijalni interventni timovi, a ne lovci.

Taraba je najavio i da će Ministarstvo pokrenuti javnu kapmanju da edukuje ljude.

TASR podseća da je u ponedeljak u šumi kod Banjske Bistrice pronađeno telo muškarca sa teškim povredama.

Preliminarni rezultati istrage pokazali su da je muškarac (59) poginuo kada ga je u šumi napao medved i to na samo kilometar udaljenosti od naseljene oblasti.

(Tanjug) Foto: Shutterstock.com/Pratolina AB, ilustracija

Nastavi čitati

Svijet

NAJGORE NEVRIJEME U POSLJEDNJE DVIJE DECENIJE: Grčko ostrvo proglasilo vanrednu situaciju

Najteže nevrijeme u poslednjih 20 godina koje je pogodilo grčko ostrvo Paros.

Grčko ostrvo Paros proglasilo je vanredno stanje, dan nakon najgoreg nevremena koje je pogodilo ostrvo u posljednje dvije decenije. Oluja se, nakon što je opustošila kikladska ostrva, preselila na Krit, a najgore posljedice pretrpjela je Hanja u kojoj su bujice odnijele nekoliko automobila. Područja Parosa, koja je oluja doslovno potopila bila su upravo i dva najpoznatija mjesta, Nausa i Kamares.

“Sutradan smo imali više sreće jer je palo minimalno kiše, bilo je malo sunca ujutru, pa su ljudi imali priliku da počnu da čiste Nausu. Ima štete na zemljanim putevima, podrumi kuća su poplavljeni i nastali su problemi na određenim dijelovima infrastrukture”, izjavio je za “Kathimerini” arhitekta Janis Kuzumis sa Parosa.

Najteže nevrijeme u posljednjih 20 godina
Mnoge prodavnice u Nausi, kao i dvije škole na Parosu, suočile su se sa problemima zbog poplava, izjavila je nastavnica i opštinska savjetnica Ifigenija Hatzigeorgiju. Uprkos tome, ona kaže da će škole danas raditi normalno. Juče je i opština Mikonos proglasila vanredno stanje kako bi se suočila sa posljedicama poplava. Na oba ostrva vanredno stanje će trajati do kraja mjeseca.

Paros je inače drugo najpopularnije grčko ostrvo u Egejskom moru. Poznato je po svojim slikovitim selima, kristalno čistim plažama i bogatoj istoriji. Ostrvo privlači značajan broj turista svake godine, a procjene sugerišu da Kikladi zajedno dočekuju milione turista godišnje, dok je Paros među popularnijim destinacijama.

Njegova popularnost dolazi iz kombinacije tradicionalnog šarma, poput bijelih kuća u selima Parikija i Nausa, sa prirodnim ljepotama kao što su plaže Kolimbitres i Santa Maria, kao i povoljnim vjetrovima koji privlače ljubitelje jedrenja na dasci i kajta. Pored toga, Paros je poznat po visokokvalitetnom mermeru, antičkim lokalitetima i opuštenoj atmosferi, što ga čini idealnim za one koji traže autentičan grčki doživljaj bez prevelike gužve poput Santorinija ili Mikonosa.

Oluja “divljala” i po Rodosu i Kritu
Premda je situacija bila najteža na Kikladima, oluja je juče pogodila i Rodos gdje su vrlo jaki vjetrovi izazvali značajnu štetu čupajući čak i drveće. Slično je bilo i na Kritu. Gradonačelnik Hanje Panajotis Simandirakis kaže da je bilo mnogo problema u ovom gradu.

“Putevi su poplavljeni i neka vozila su blokirana, ali srećom nije ugrožen život nijednog građanina”, objasnio je on.

Jaka kiša izazvala je i probleme u kontintentalnom dijelu Grčke, ponajviše na na lokalnim putevima centralne Makedonije. Takođe, juče je obnovljeno snabdjevanje električnom energijom u selima Evije koja su bila pogođena nevremenom, piše Euronews.

Nastavi čitati

Svijet

SVANUO TRAMPOV “DAN OSLOBOĐENJA”: Kome će uvesti carine?

Američki predsjednik Donald Tramp danas u 16 časova po lokalnom vremenu (20 sati po srednjovropskom) održaće konferenciju za medije u Bijeloj kući, gdje će zvanično objaviti uvođenje carina na uvoz robe u SAD, koje će odmah stupiti na snagu, saopštila je portparolka Bijele kuće Karolin Livit.

Livitova je potvrdila da je Tramp, zajedno sa svojim ekonomskim timom, usaglasio sve detalje odluke, ali nije željela da otkrije konkretne informacije o novim carinskim mjerama, prenosi CNN.

Tramp je ranije 2. april nazvao “Danom oslobođenja” za Sjedinjene Države, nagovještavajući velike promjene u trgovinskoj politici. Međutim, još nije jasno da li će carine biti uvedene univerzalno za sve trgovinske partnere, da li će se odnositi samo na pojedine zemlje ili će biti riječ o opštoj carini koja bi mogla dostići i 20 odsto na sve uvozne proizvode.

Mogući ekonomski udar na SAD

Prema riječima glavnog ekonomiste Mudis analitike Marka Zandija, najgori scenario bio bi upravo uvođenje univerzalne carine od 20 odsto. Simulacija koju je sprovela ova kompanija pokazala je da bi takav potez izbrisao 5,5 miliona radnih mjesta u SAD, povećao stopu nezaposlenosti na 7 odsto i uzrokovao pad BDP-a za 1,7 odsto.

“Ako se to dogodi, dobićemo ozbiljnu recesiju. To bi bilo uništenje ekonomije”, upozorio je Zandi.

Sličnog mišljenja je i Erika Jork, potpredsjednica Federalne poreske politike u Poreskoj fondaciji, koja je istakla da bi Trampova odluka mogla biti “bez presedana i radikalna”.

Ko će biti pogođen novim carinama?

Još uvijek nije precizirano koje zemlje i proizvodi će biti obuhvaćeni novim carinskim režimom. Prema prijedlogu ministra trgovine Skota Besenta, carine bi najprije bile uvedene zemljama iz grupe “prljavih 15” – onima sa kojima SAD imaju najveći trgovinski deficit.

Međutim, Tramp je već odbacio mogućnost da se carine odnose samo na te zemlje, što upućuje na zaključak da će mjere imati širi obuhvat i da bi mogle pogoditi kompletan uvoz u SAD, koji je prošle godine iznosio 3,3 biliona dolara.

To bi značilo daleko stroži trgovinski režim nego u Trampovom prvom mandatu, kada su carine uvedene na 380 milijardi dolara vrijednosti uvoza.

Svi ključni detalji biće poznati nakon Trampovog obraćanja, dok ekonomisti i analitičari upozoravaju na moguće ozbiljne posljedice po američku i globalnu ekonomiju.

Nastavi čitati

Aktuelno