Connect with us

Zanimljivosti

MISTERIJA JOŠ TRAJE! Čudna stakla iz Libije možda NISU PORIJEKLOM sa Zemlje

Čudna vrsta stakla koja je pronađena 1933. godine u Libijskoj pustinji možda je potekla od meteorita, pokazala je analiza naučnice Elizavete Kovaleve, piše “Lajv Sajens”, uz napomenu da se sve uklapa, osim kratera, koji i dalje nedostaje.

Velika pješčana pustinja prostire se na površini od oko 72.000 kvadratnih kilometara (skoro kao Srbija), i povezuje Egipat i Libiju.

Ako se pronađete u njoj, na određenom mjestu, na jugu pustinje, možete primijetiti komadiće žutog stakla koje je raspršeno po pijesku.

Ovo je prvi put opisano u naučnom radu 1933. godine, i poznato je kao staklo iz Libijske pustinje. Kolekcionari minerala ga cijene zbog njegove ljepote, relativne rijetkosti i misterije koja ga okružuje.

Privjezak pronađen u grobnici faraona Tutankamona sadrži komadić ovog stakla. Prirodno formirana stakla mogu se naći širom svijeta: tu su modlaviti iz kratera Ries u Evropi i tektiti sa Obale Slonovače.

Ali ništa nije toliko bogato silicijumom kao Staklo iz Libijske pustinje, niti može da se nađe u tako velikim količinama i grumenovima.

Porijeklo ovog stakla je bilo predmet debate među naučnicima u posljednjih 90 godina. Neki su mislili da je ono nastalo u vulkanima na Mjesecu, neki drugi da je nastalo od udara groma (fulguriti – staklo koje se formira fuzijom pijeska i tla u koje udari grom).

Druge teorije kažu da je ono rezultat sedimentarnih ili hidrotermalnih procesa, da je nastalo masivnom eksplozijom meteora u vazduhu, ili da je porijeklom iz obližnjeg kratera meteorita.

Sada, zahvaljujući uznapredovaloj mikroskopskoj tehnologiji, naučnici vjeruju da konačno imaju odgovor. Zajedno sa kolegama sa univerziteta i naučnih centara u Njemačkoj, Egiptu i Maroko, Kovaleva je identifikovala porijeklo Stakla iz Libijske pustinje – ono je nastalo udarom meteorita u površinu Zemlje.

Svemirski sudari su primarni procesi u Sunčevom sistemu, pošto se planete i njihovi sateliti sudaraju sa asteroidima i embrionima planeta (zvanim i planetizimali). Ovakvi sudari su pomogli i pri stvaranju Zemlje.

1996. godine naučnici su ustanovili da je ovo staklo staro oko 29 miliona godina, a kasnija studija utvrila je da je izvorni materijal sastavljen od zrnaca kvarca prekrivenim mješovitim mineralima gline i oksidima gvožđa i titanijuma.

Kasniji pronalasci otvorili su nova pitanja, pošto je staklo starije od materijala koji može da se pronađe u relevatnom dijelu Velike pješčane pustinje. Ili jednostavnije: ovi materijali nisu postojali na toj lokaciji prije 29 miliona godina.

Za studiju Kovaleve, ko-autor je obezbijedio dva komada stakla, od lokalnog stanovnika koji ih je pronašao u regiji Al Džauf u jugoistočnoj Libiji.

Uzorci su izučavani pomoću najnovije transmisione tehnike elektronske mikroskopije (TEM), koja omogućava da se vide maleni delići materijala, 20.000 puta manji od debljine lista papira. Pomoću ove tehnike, pronađeni su majušni minerali u ovom staklu – različiti tipovi cirkonijum oksida (ZrO2).

Minerali su sastavljeni od hemijskih elemenata, čiji atomi stvaraju regularne trodimenzionalne “pakete”. Kovaleva piše da treba da se zamisli da neko stavi jaja ili flašice gaziranih pića na police supermarketa: slojevi naređani jedni na druge osiguravaju najefikasnije moguće pakovanje.

Na sličan način, kaže ona, atomi se ređaju u kristalne rešetke koje su jedinstvene za svaki mineral. Minerali koji imaju isti hemijski sastav, ali drugačiju atomsku strukturu (različite načine “pakovanja” atoma u kristalnu rešetku) zovu se polimorfi.

Jedan polimorf ZrO2 koji je pronađen u Libijskoj pustinji zove se kubični cirkonijom – kakav se viđa u nekim zlatarama kao zamjena za dijamant. Ovaj mineral se može formirati samo na visokim temperaturama između 2.250 i 2.700 stepeni Celzijusa.

Drugi polimorf ZrO2 koji je izučavan je veoma rijedak, i zove se orto-II ili OII. On se formira pri veoma velikom pritisku – na oko 130.000 atmosfera.

Ova činjenica je i bila dokaz da je udar meteorita uzrok stvaranja ovog stakla, pošto ovakvi uslovi na Zemljinoj kori mogu da se stvore samo udarom meteorita ili eksplozijom atomske bombe.

Ako je sve ovo tačno, piše Kovaleva, krater koji je za sobom ostavio meteorit trebalo bi da je negdje u blizini. Najbliži poznati krateri, zvani GP i Oaza, imaju prečnik od 2 i 18 kilometara, ali su prilično daleko od mjesta gdje je pronađeno staklo.

Oni su premali i predaleko da bi bili “roditeljski krateri” ovako velike količine udarnog stakle, koncentrisanog na jednom mjestu.

Kovaleva zaključuje da ostaju otvorena mnoga pitanja: gdje je roditeljski krater, koliko je on veliki, da li ga prekriva pijesak…

Related Topics:

Zanimljivosti

JAKA SOLARNA OLUJA POGODILA ZEMLJU! Moguć poremećaj u sistemu komunikacija

Neobično jaka solarna geomagnetna oluja koja je pogodila Zemlju i koja je najjača za posljednju 21 godinu mogla bi da izazove pojavu polarne svetlosti na našoj planeti ovoga vikenda i poremeti komunikacije.

Aurora borealis u Evropi viđena je noćas južnije nego obično, navodi Gardijan – od Irske i Britanije do Češke i Nemačke.

Nacionalna uprava SAD za okeane i atmosferu (NOAA) izdala je upozorenje na jaku geomagnetnu oluju koja je pogodila Zemlju u petak popodne, satima ranije nego što se očekivalo, navodeći da je riječ o najjačoj solarnoj oluji koja je pogodila Zemlju od oktobra 2003. godine, prenosi AP.

NOAA navodi da će se efekti geomagnetne oluje osjećati tokom vikenda, a možda i sljedeće sedmice.

NOAA je upozorila operatere elektrana i svemirskih letjelica u orbiti da preduzmu mere predostrožnosti.

Solarna oluja bi mogla da izazove pojavu polarne svjetlosti čak i na jugu SAD, uključujući Alabamu i severnu Kaliforniju, ističe NOAA.

Napominje se da ova oluja predstavlja opasnost za visokonaponske dalekovode, a ne za električne vodove u domovima.

Solarna oluja bi mogla da utiče na rad satelita u orbiti što bi moglo da izazove poremećaj usluga navigacije i komunikacije na Zemlji.

Polarna svjetlost bila je vidljiva u petak duž Istočne obale i na jugu SAD, prenosi CNN.

NASA je saopštila da solarna oluja ne predstavlja ozbiljnu prijetnju za sedam astronauta koji se nalaze na Međunarodnoj svemirskoj stanici.

Ekstremna geomagnetna oluja 2003. godine dovela je do nestanka struje u Švedskoj i oštećenja transformatora u Južnoj Africi.

Usljed jake solarne oluje koja je prouzrokovala snažnu erupciju iz sunčevih pega, polarna svjetlost “aurora borealis” se sinoć mogla videti i na području Balkana.

Iako je polarna svjetlost fenomen koji se povezuje sa sjeverom Evrope, sinoć je obasjala nebo i iznad Bosne i Hercegovine, kao i Hrvatske, prenose regionalni mediji, a mogla se vidjeti i u sjevernim dijelovima Srbije.

Nastavi čitati

Zanimljivosti

OPEN AI sljedeće nedjelje lansira svoj PRETRAŽIVAČ INTERNETA

​Kako pišu strani mediji, Open AI se sprema da u ponedjeljak lansira svoj pretraživač interneta zasnovan na tehnologiji vještačke inteligencije. Kako je izvjestio “Reuters”, na osnovu izjava dva anonimna izvora, zvanična najava ovog pretraživača mogla bi da se desi dan prije Googleove I/O konferencije, čime Open AI “prijeti” da svrgne giganta sa trona.

Ove glasine u skladu su sa ranijim pisanjima “Bloomberga” i “The Informationa”, koji su navodili da će se pretraga integrisati u postojeću ChatGPT aplikaciju i da će biti napajan od strane Binga.

OpenAI je već jednom pokušao da da pristup internetu svom LLM ChatGPT, putem plug-ina koji su vremenom zamijenjeni sa GPT-ievima. Ljudi su tada masovno krenuli da koriste opciju izlaska ChatGPT na internet, ali se tehnologija nije pokazala dovoljno pouzdanom.

Iako se lansiranje OpenAI pretraživača i ne desi sljedeće nedjelje, Google svakako zna da je njegova dominacija industrijom pretrage interneta pri kraju.

“Nije kao da će život uvijek biti tako bezazlen. Postoji jasna i prisutna tržišna realnost, moramo da reagujemo brže, kao sportisti”, upozorio je šef Googleovog odjeljenja za pretragu Prabhakar Raghavan svoje zaposlene na sastanku prošlog mjeseca, prenio je tada “CNBC”.

Dodavši:

“Ljudi nam dolaze jer nam se vjeruje”, rekao je Raghavan: “Možda imaju novi gizmo sa kojim ljudi vole da se igraju, ali i dalje dolaze u Google da verifikuju šta tamo vide jer je to pouzdan izvor i postaje sve kritičniji u ovoj eri generativne vještačke inteligencije”.

Ipak, prema pisanju “Vergea”, izgleda da OpenAI želi da otme kadrove Googleu. Izvori su rekli za ovaj američki medij, da OpenAI agresivno pokušava da pridobije zap

Nastavi čitati

Zanimljivosti

JESTE LI MEĐU NJIMA? Ovi horoskopski znakovi su rođeni za slavu

Da li ste se ikada zapitali zašto su neki ljudi predodređeni za slavu i uspjeh, dok drugi ostaju u sjenci cijli život?

Slavu određuju četiri planete: Sunce, Mjesec, Neptun i Jupiter, a kod poznatih ličnosti često se nalaze u znakovima Lava, Strijelca, Riba ili Raka. Naravno, važno je ne samo u kojim znacima se nalaze ove planete već i drugi parametri natalne karte. Slava može stići u različitim godinama i na različite načine, a oni sa „srećnom“ natalnom kartom imaju potpuno različite puteve do popularnosti. Četriri znaka rođena su za slavu.

Lav
Lavovima su važni pažnja i divljenje, pa često biraju profesije vezane za publicitet, podučavanje i izražavanje.

Ribe
Ribe, naprotiv, od djetinjstva žele da se sakriju od pažnje i stavljaju masku. Profesija glumca im je idealna – tako mogu da žive životom drugog lika i istovremeno postanu zvijezda.

Strijelac
Strijelac je veoma aktivan i radoznao znak. Popularnost im je takođe način da kontrolišu svoje živote. Zato je važno da budu vidljivi. Jedna od opcija je politika, biznis, piše Magazin Noovosti.

Rak
Rakovi su veoma emotivni i duboki ljudi. Oni znaju da primijete suptilne promjene u raspoloženju drugih. Zbog toga mogu da postanu uspješni u glumi, književnosti ili režiji.

Nastavi čitati

Aktuelno