Bivši borci Vojske Republike Srpske okupljeni u Udruženje “Veterani Odbrambeno-otadžbinskog rata RS” najavljuju da će uskoro organizovati veliki protest u Banjaluci da bi ukazali ne samo na loš položaj boračkih kategorija, već, između ostalog, i na problem odlaska mladih i radno sposobnih.

Zbog toga oni na ulicu namjeravaju pozvati sve zainteresovane građane koji se, kako kažu, svakodnevno bore za bolje uslove života i za o(p)stanak u Republici Srpskoj.

Risto Jevtić, predsjednik Udruženja “Veterani Odbrambeno-otadžbinskog rata RS”, kaže za “Nezavisne novine” da svako ko iole ne želi da se pravi slijep može da vidi u kakvoj situaciji su danas penzioneri, mladi ili borci.

“Šta nama vrijedi povećanje mjesečnog boračkog dodatka ako vidimo da nam odlaze djeca. Ovdje je najveći problem uništavanje Republike Srpske. Protestom ne želimo da iskažemo nezadovoljstvo položajem boraca, već svih građana Srpske koji se osjećaju tako. Nismo ovdje da se borimo samo za svoja prava, već je naša obaveza, kao što je bila u ratu, očuvanje Republike Srpske i njenog naroda. A vidimo šta ovdje radi organizovani politički kriminal i da se sve teže živi”, navodi Jevtić.

Tačan datum protesta, najavljuje on, biće poznat nakon sjednice Skupštine Udruženja koja bi trebalo da bude održana 3. juna.

Tražiće se, poručuje Jevtić, odgovornost onih kojima su borci VRS poslije rata dali ključeve da vode Srpsku.

“Mislim da je ovo krajnja situacija. Vidimo kako djeluje i opozicija u Srpskoj, to je vrlo slabo, samo ukazuju na neke probleme, ali ne u pravcu da bi ih spriječila. Većina političkih partija se ne bori da bude bolje narodu i Republici Srpskoj, već samo ko će uzeti vlast. Ovako se više ne može voditi Republika, a naša zakletva i zavjet traje da ćemo je sačuvati”, kaže Jevtić.

Poručuje da ovo nije borba protiv aktuelne vlasti u Srpskoj, kako to neki žele predstaviti, već kritika prema svima koji rade na štetu njenog naroda.

“Spali smo na 800.000 stanovnika, u istočnom dijelu Srpske je teška situacija, a i zapadnom osim Banjaluke je sve manje stanovništva, pogotovo omladine. Ovo je zaista krajnja situacija, obratićemo se narodu. Ako narod smatra da ovo stanje treba da ostane ovako i da se izgubimo za nekih 10-15 godina, onda ćemo i mi dići ruke od svega, ali ćemo bar znati da nam je savjest čista jer smo pokušali”, poručio je Jevtić za “Nezavisne novine”.

Iz Boračke organizacije Republike Srpske na stav bivših saboraca poručuju da će eventualni poziv na protest biti razmotren. Radan Ostojić, prvi čovjek BORS, saglasan je da se u Srpskoj može živjeti bolje nego što je to sada.

“Imajući u vidu da Republika Srpska u pogledu svojih nadležnosti nije ni približno ono što je bila 1995. godine, a da je na unutrašnjem planu takođe prisutan niz anomalija koje se moraju rešavati, konstatovana je neophodnost definisanja nacionalne strategije koja bi podrazumevala opšti, društveni konsenzus zasnovan na jedinstvu i slozi i stavljanju Republike Srpske na prvo mesto ispred svakog ličnog, političkog i bilo kakvog drugog interesa”, kazao je Ostojić.

Naglasio je da je BORS spreman da radi na ovim pitanjima sa svima koji isto razmišljaju.

“Da li će oni koji su najodgovornijii za stanje u Republici, za njeno očuvanje, prosperitet i nacionalno jedinstvo i slogu, gdje pre svega mislim na političke subjekte, shvatiti ovo kao nužnu potrebu ili će biti neophodno i drugačije djelovanje, znaće se u narednom periodu”, poručio je Ostojić, te dodao da vjeruje o boljitak Republike Srpske i ono za šta su borci dali svoje živote.

Predstavnici studenata poručuju da su uslovi u kojima uče trenutno na visokom nivou i da nadležni rade sve da budućim akademskim građanima omoguće ostanak u Srpskoj.

“Nastojimo da poboljšamo uslove studiranja za svakog mladog čovjeka. Odskoro svi studenti su na budžetu i domovi su besplatni. Potrudićemo se da sa Vladom RS učinimo sve da svaki mladi čovjek može da obezbijedi svoju egzistenciju u Republici Srpskoj. Svakako da uvijek može bolje, ali iz moje perspektive, kao jednog studenta, situacija i položaj za studente je na dobrom nivou i ide da bude još bolje”, kazao je za “Nezavisne novine” Nikola Šobot, potpredsjednik Unije studenata Republike Srpske.

Nezadovoljstva zato ima među radnicima.

Božo Marić, predsjednik Sindikata uprave RS, poručuje da su socijalni nemiri neminovnost s obzirom na dešavanja. Povećanje plata koje je dijelu radnika u javnom sektoru uslijedilo od aprila, prema Marićevim riječima, nije riješilo probleme. Ljuti se na premijera i ministre.

“Premijer Radovan Višković razgovara isključivo sa ljudima koji su njemu bliski, dok sa ostalima ne želi da razgovara. Takav odnos će sigurno dovesti do protesta, bilo da ih organizuju veterani ili neko drugi”, kategoričan je Marić.

Smatra da bi najbolje rješenje za početak bilo da se aktuelna Vlada RS smijeni.

“To jedino može da se siječe ako se smijeni ova Vlada RS koja se pokazala kao najnesposobnija u istoriji Republike Srpske. Njihovo pravdanje kako redovno isplaćuju plate i penzije je suludo, pa najbolje je još i da toga nema. Nisu dali nijedan odgovor za ove inkriminisane radnje, od ‘Viaducta’ pa drugih štetnih ugovora koje ćemo na kraju plaćati mi i naša djeca. Vladajuća većina u NS RS morala bi da pokrene smjenu”, kategoričan je Marić.

Zemlje koje su najteže pogođene poskupljenjem hrane od 2020.

Cijene osnovnih namirnica poput jaja i mlijeka vrtoglavo su oscilirale u posljednjih pet godina. U većini zemalja, cijene hrane su naglo porasle, usljed kombinacije faktora kao što su poremećaji u lancima snabdjevanja nakon pandemije, rat u Ukrajini, rast cijena sirovina, klimatske promjene i bolesti životinja. Ipak, u nekoliko zemalja cijene u prodavnicama su čak i pale.

Evo u kojim evropskim zemljama su cijene hrane najdramatičnije skočile u posljednjih pet godina, prema sajtu o cijenama Numbeo.

Numbeo indeks cijena namirnica
Najveća svjetska baza podataka o troškovima života, Numbeo, ratpi cijene svakodnevnih potrepština u 151 zemlji i teritoriji, koristeći podatke koje unose korisnici, ali i zvanične izvore.

Za ovu analizu korišćena je korpa osnovnih namirnica u kojoj se nalaze: litar mlijeka, pola kilograma bijelog hleba, kilogram bijelog pirinča, desetak jaja standardne veličine, kilogram lokalnog sira, kilogram pilećih fileta, kao i po kilogram banana, paradajza, krompira i crnog luka, plus flaša od 1,5 litara vode.

Belgija: poskupljenje od 12,5 odsto
Inflacija hrane u Belgiji dostigla je vrhunac u martu 2023, kada je premašila 18 odsto. Do jula iste godine cijene su se stabilizovale, a inflacija pala ispod 1 odsto. Od tada je ponovo u blagom porastu, sa 2,8 odsto u aprilu.

U poređenju sa drugim evropskim zemljama, Belgijanci su prošli relativno dobro – poskupljenje osnovne potrošačke korpe za pet godina iznosi “podnošljivih” 12,5 odsto.

Irska: poskupljenje od 17,3 odsto
U Irskoj su cijene osnovnih namirnica porasle za 17,3 odsto od 2020. godine. Iako to nije zanemarljivo, nije ni neuobičajeno za Evropu. Članstvo u EU i visok nivo prehrambene sigurnosti pomogli su da se rast cijena zadrži pod kontrolom – za razliku od, recimo, Velike Britanije.

Ipak, očekuje se novi rast cena usljed velike potražnje i ograničene ponude.

Francuska: poskupljenje od 17,4 odsto
U Francuskoj su cijene hrane naglo skočile zbog rata u Ukrajini, ali i usled manjka radne snage. Inflacija hrane dostigla je vrhunac od 15,9 odsto u martu 2023.

Srećom, pritisci su se brzo smanjili. Iako je inflacija ponovo počela da raste, trenutno je na skromnih 1,2 odsto, što bi mnogi Evropljani dočekali sa olakšanjem.

Italija: poskupljenje od 20,6 odsto
Italijani su osjetili ozbiljan udar po džepu. Inflacija hrane je krajem 2022. i početkom 2023. bila iznad 13 odsto. U jednom trenutku najavljena je i neformalna “štrajk pasta”, jer su cene omiljene namirnice otišle u nebesa.

Protest je ipak otkazan jer su cijene krenule da padaju, ali od tada ponovo rastu – u aprilu je inflacija iznosila 3,2 odsto.

Španija: poskupljenje od 23 odsto
Španija je teško pogođena inflacijom posle pandemije i globalnim poremećajem cena hrane. Inflacija je 2022. snažno rasla, a početkom 2023. prešla i 16 odsto. Danas je usporila na 2 odsto, ali građani i dalje osjećaju posljedice.

Na primer, maslinovo ulje – koje nije u ovoj potrošačkoj korpi, ali je osnovna namirnica u Španiji – poskupelo je čak 60 odsto od 2020, zbog loših žetvi i rasta proizvodnih troškova.

Njemačka: poskupljenje od 43,3 odsto
Rat u Ukrajini snažno je pogodio njemačku ekonomiju, što je dovelo do rasta cijena osnovne korpe za čak 43,3 odsto u posljednjih pet godina.

U martu 2023. inflacija hrane probila je granicu od 20 odsto. Iako je do kraja godine pala gotovo na nulu, od tada je opet u porastu – trenutno iznosi 3,8 odsto, dijelom zbog rasta troškova za proizvođače.

Austrija: poskupljenje od 43,6 odsto
Njemački sused Austrija doživeo je sličan rast cijena. Inflacija hrane dostigla je rekordnih 17 odsto u januaru 2023. Do kraja 2024. pala je na 1 odsto, ali je početkom 2025. ponovo ubrzala i sada iznosi 2,9 odsto.

Dobra vijest je da je Austrija jedna od samo dvije OECD zemlje u ovom istraživanju koje su zabeležile realni rast plata od 2021, pa su građani ipak prošli bolje nego njihovi njemački susjedi.

Švajcarska: poskupljenje od 3,1 odsto
U prvoj polovini 2023. godine, inflacija cijena hrane u Švajcarskoj dostigla je 6,3 odsto, ali se potom naglo usporila, a 2024. godine bilježen je i pad cijena.

Visok početni nivo cijena, snažan franak i fleksibilan sistem carina koji se prilagođava tržištu pomogli su da se izbjegne drastičan rast cijena. Nizak energetski utrošak u efikasnoj poljoprivredi, stabilno energetsko tržište i umjerena povećanja plata dodatno su doprineli stabilnosti. Ipak, ključni faktor su stroge kontrole cijena hrane.

(EUpravo zato/YahooFinance)

Nakon što je u Kantonu Sarajevo zvanično proglašena epidemija leptospiroze, Tužilaštvo KS formiralo je predmet po službenoj dužnosti, a u vezi sa informacijama koje su objavili mediji.

Ovu vijest potvrdili su iz Ministarstva unutrašnjih poslova KS, istaknuvši da Tužilaštvo već provodi radnje s ciljem provjere svih navoda.

Ova reakcija nadležnih institucija dolazi nakon što su brojni građani Sarajeva, naročito iz naselja Dobrinja, iznijeli ozbiljne tvrdnje o nehigijenskim uslovima u kojima žive, naročito u podrumskim prostorijama zgrada.

Jedan od stanovnika ulaza 9 u Ulici Salka Lagumdžije kazao je da je i sam zaražen leptospirozom:

Kako navodi, stanari već deset godina upozoravaju na zapuštenost podruma, ali bez rezultata. Neosvijetljeni prostori puni vlage i smeća bili su, prema svemu sudeći, idealno tlo za širenje zaraze.

Na današnjoj konferenciji za medije, Zavod za javno zdravstvo KS potvrdio je da se o pojavi zaraze znalo i ranije, ali da javnost nije bila dovoljno informisana. Direktor Zavoda, dr Zlatan Hamza, poručio je građanima da ostanu smireni i da nema razloga za paniku, dok je infektolog dr Anisa Bajramović istakla da u Kantonu Sarajevo pune dvije godine nije sprovedena obavezna deratizacija, što je direktno doprinijelo širenju bolesti.

„Bez redovne deratizacije, broj glodara se povećava izvan prihvatljivih granica, što nas je i dovelo u ovu situaciju“, rekla je Bajramović.

Prema njenim riječima, zaraza se počela širiti od 29. aprila, kada je u DZ Aerodromsko naselje registrovano više pacijenata sa sličnim simptomima – temperatura, malaksalost, glavobolja. Laboratorijska potvrda stigla je naknadno, a Zavod je tek tada naložio pojačane mjere.

Infektolog dr Anes Jogunčić istakao je da su prvi zaraženi dolazili upravo iz naselja Dobrinja i Aerodromsko naselje, a da su glavni razlozi širenja bolesti:

produžen period vlažnog vremena, neredovno odvoženje smeća, loše stanje kanalizacione mreže.

Iz KCUS-a je saopšteno da je od 14. do 21. maja laboratorijski potvrđeno 17 slučajeva leptospiroze, dok su dva pacijenta i dalje hospitalizovana zbog visoke temperature i dodatnih simptoma, prenose Nezavisne.