Connect with us

Zdravlje

BOLEST MODERNOG DOBA! Sve više djece u bolnici zbog “ekranizma”

Zavisnost od interneta, društvenih mreža i video-igara poprima epidemijske razmjere, a koliko je ovaj problem alarmantan, pokazuje podatak da se u Klinici za psihijatriju Univerzitetskog kliničkog centra (UKC) RS liječe djevojčice i dječaci koji pate i od “ekranizma”.

Pošast savremenog doba sve više zabrinjava roditelje i stručnjake koji neprestano upozoravaju na loše strane interneta i modernih tehnologija tvrdeći da je sve više djece u Srpskoj zavisno od mobilnog telefona, zbog čega često izgledaju kao hipnotisana, progovaraju sve kasnije, slaba im je koncentracija, a nerijetko su i agresivna.
O tome šta uzrokuje ovu vrstu zavisnosti i kako prepoznati simptome za “Glas” je govorio ljekar sa Odjeljenja za dječiju i adolescentnu psihijatriju pri Klinici za psihijatriju UKC-a Goran Mijatović.

On kaže da se posljednjih godina u psihoterapijskoj terminologiji sve više pojavljuje izraz “ekranizam”, a veže se za negativan uticaj ekrana na neurokognitivni razvoj kod djece, te posljedično prisutnu emocionalnu i motoričku nerazvijenost, socijalnu otuđenost, nespremnost za suočavanje sa realnošću. “Ekranizam”, kazuje on, često prerasta i u socijalni poremećaj jer djeca zbog prekomjerne upotrebe modernih tehnologija odbijaju interakciju sa okolinom.

– Republika Srpska je, kao i većina zemalja svijeta, zahvaćena ovim novim negativnim uticajem, sve većim razvojem modernih tehnologija te apsolutnom pristupačnošću istih. Najranjivija grupa su upravo djeca i adolescenti koji nisu u stanju da se suprotstave, bivaju uvučeni u imaginarni svijet tehnologije i tu ostaju potpuno gubeći dodir sa realnošću – rekao je Mijatović za “Glas”.

On je istakao da u Klinici za psihijatriju, na Odjeljenju za dječiju i adolescentnu psihijatriju, imaju određen broj pacijenata koji u sklopu poremećaja ponašanja imaju razvijenu i zavisnost od društvenih mreža, kao i interneta u cjelini.
– Među pacijentima koji su hospitalizovani na Odjeljenju dječije psihijatrije su i zavisnici od interneta koji su u ranom uzrastu u potpunosti razvili tu zavisnost. Može se reći da je “ekranizam” bolest modernog doba kojoj je potrebno veoma ozbiljno sistemski pristupati. Trenutno u zdravstvenom sistemu Srpske ne postoji šifra i dijagnoza za zavisnost od interneta, ali iskustva u praksi pokazuju da je potrebno ići u pravcu uvođenja šifre i dijagnoze za zavisnost od interneta, kao i društvenih mreža jer je ekspanzija ovog negativnog uticaja sve veća – naglasio je Mijatović.

Pravovremeno djelovanje, priča ovaj stručnjak, vrlo je važno da bi dijete imalo pravilan rast i razvoj, te savjetuje roditeljima da, čim primijete promjene na djetetu, reaguju postavljanjem granica koje će mališani vremenom usvojiti.

– Međutim, svakodnevna praksa pokazuje da roditelji nisu u stanju djetetu postaviti granice i dijete u tom slučaju uopšte nema predstavu kako i koliko zloupotrebljava telefon i internet uopšte, provodeći i više od pet sati u kontinuitetu za ekranom, postaje frustrirano ukoliko mu se oduzme telefon, prijeti suicidom – navodi Mijatović.

Simptomi koji se jasno uočavaju kod djeteta koje je zavisno od interneta, tvrdi Mijatović, su izmijenjeno ponašanje u odnosu na prethodni period, provođenje sve više vremena za kompjuterom i na internetu, izbjegavanje školskih obaveza i škole uopšte, slabo interesovanje za vanškolske aktivnosti, problemi sa koncentracijom i pamćenjem, nesanica, problemi sa kičmom, vidom, sluhom kao i druge somatske tegobe.

– Za razliku od terapijskih tretmana koji se sprovode kod zavisnika od alkohola ili psihoaktivnih supstanci, gdje je terapijski cilj apstinencija, kod zavisnosti od interneta nije moguće postaviti cilj za apsolutnu apstinenciju. U ovom slučaju se kao metod primjenjuje postepeno smanjenje ukupnog broja sati provedenih na internetu. Kognitivno-bihevioralna terapija može pružiti pomoć kako bi dijete zapravo uopšte shvatilo da se radi o zavisnosti, a rad s terapeutom se uglavnom bazira na korigovanju prisilnih misli i ponašanja u vezi sa internetom – pojašnjava Mijatović i dodaje da je ovaj vid terapije veoma važan jer se pacijent adekvatnije suočava sa neugodnim emocijama.

Goran Mijatović kaže da, osim zavisnosti od interneta, djeca i mladi do 18 godina često postaju zavisnici od alkohola i psihoaktivnih supstanci.

– Kockanje je takođe još jedna od zavisnosti koja postaje sve problematičnija među mladima – naglasio je Mijatović.

Glas Srpske

Related Topics:

Zdravlje

ISTRAŽIVANJE POKAZALO: Na zdravlje srca utiču navike iz mladosti

Novo istraživanje, a koje je objavljeno u časopisu “JAMA netvork open”, pokazalo je da usvajanje navika zdravih za srce u ranom periodu života može drastično da umanji rizik od srčanog i moždanog udara kasnije u životu, pokazalo je novo istraživanje.

Studija, takođe, pokazuje, da su odluke donesene u mladosti direktno povezane sa kardiovaskularnim zdravljem kasnije tokom života.

Otkriveno je da se obrasci zdravlja srca uspostavljaju veoma rano, pri čemu većina učesnika do 25. godine razvija navike koje ostaju stabilne tokom cijelog života.

Sistem bodovanja Američkog udruženja za srce korišten je za procjenu opšteg zdravlja srca. U obzir su uzeti faktori kao što su ishrana, vježbanje, kvalitet sna, pušenje, krvni pritisak i nivo holesterola.

Rezultati su pokazali da ljudi sa visokim brojem bodova u mladosti imaju tendenciju da održe dobro zdravlje srca.

Stručnajci smatraju da, iako su zdrave navike najkorisnije kada smo mladi, poboljšanje načina života donosi koristi u bilo kom uzrastu.

Ljudi sa lošim kardiovaskularnim zdravljem u ranom periodu života imali su do deset puta veći rizik od razvoja srčanih bolesti kasnije tokom života.

“Usmjeravanje djece na zdravije putanje znači veću vjerovatnoću da će ostati na vrhu grupe sa najboljim kardiovaskularnim zdravljem tokom cijelog života. Ti ljudi će živjeti duže i sa manje hroničnih bolesti. Mislim da je to prava pobjeda”, rekao je doktor Lojd-Džons, kardiolog i glavni autor studije, prenosi Srna.

“Nikada nije kasno za promjenu”, dodao je.

Inače, više od 4.200 učesnika starosti od 18 do 30 godina praćeno je gotovo 40 godina.

Nastavi čitati

Zdravlje

Sve više pacijenata sa simptomima prehlade: KO JE NA UDARU VIRUSA?

Čekaonice i ambulante porodične medicine, ali i pedijatrijske ambulante u Republici Srpskoj posljednjih dana pune su pacijenata koji su zbog respiratornih, virusnih infekcija i korona virusa prinuđeni da potraže pomoć ljekara.

Ljekari upozoravaju da su ovi sezonski virusi naročito učestali kod djece koja borave u kolektivu.

Gordana Savin, pomoćnik direktora za medicinska pitanja u Domu zdravlja u Bijeljini, kaže za “Nezavisne novine” da je povećan broj pacijenata koji se javljaju sa akutnim respiratornim infekcijama.

“Simptomi su povišena tjelesna temperatura, kašalj, kijavica, bol u grlu”, kazala je Savinova.

Dodala je da se, što se tiče pacijenata, uglavnom radi o mlađoj pedijatrijskoj grupaciji koja boravi u kolektivima.

“Školska djeca, djeca iz vrtića i ne toliko veliki broj starijih pacijenata koji su hronični bolesnici”, kazala je Savinova i dodala da je u ovom periodu uobičajan broj pacijenata.

“Ranijih godina u ovom periodu smo imali dosta pacijenata koji su imali upale pluća, dok ove godine do sada smo imali samo jednog pacijenta sa upalom pluća”, ističe Savinova.

Respiratorne infekcije u Trebinju
Radovan Todorović, zamjenik direktora Doma zdravlja Trebinje, kazao je da je kod njih povećan broj pacijenata koji se javljaju sa respiratornim infekcijama.

“Kod nas je u porastu broj pacijenata koji se javljaju sa simptomima prehlade, mada imamo određen broj djece koja borave u kolektivima, odnosno u vrtićima”, rekao je Todorović.

Pojasnio je da i na pulmološkom odjeljenju imaju povećan broj pacijenata, ali ističe da nisu u pitanju teže kliničke slike.

Povećan broj oboljelih od virusa korona
Iz Doma zdravlja Banjaluka ističu da je registrovan povećan broj akutnih respiratornih infekcija u odnosu na avgust, ali da je povećan i broj oboljelih od virusa korona.

“Od avgusta bilježi se blagi porast broja oboljelih od korone. U avgustu je prijavljeno 10 slučajeva, u septembru 29, a u oktobru, zaključno sa 8. oktobrom, 18 slučajeva. Riječ je uglavnom o pacijentima srednje i starije životne dobi, sa blažom kliničkom slikom, koji se nalaze na kućnom liječenju. Dominantni simptomi su grlobolja, povišena temperatura, kašalj i malaksalost”, kazali su iz Doma zdravlja Banjaluka.

Na koje simptome se pacijenti žale?
Da su gužve u porodičnim ambulantama potvrdila je Banjalučanka Sanja T., koja se svom porodičnom timu obratila zbog malaksalosti, bolnog grla, blage temperature i kijavice.

“Većina ljudi u čekaonici žalila se na slične simptome kao i ja, dok je majka jednog dječaka rekla kako njen sin već mjesec dana ima uporan kašalj, bez ostalih simptoma. U mom slučaju u pitanju je tipična prehlada, koja je već popustila zahvaljujući povećanom konzumiranju svježeg voća i povrća bogatog vitaminom C, ali me je doktorica upozorila da, ako mi propisana terapija ne pomogne, ponovo dođem na kontrolu”, kazala je ona.

Posjete u UKC RS
Iako se sa dolaskom hladnijih dana povećava broj oboljelih od respiratornih infekcija, posjete pacijentima na Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske (UKC) nisu zabranjene, ali iz ove zdravstvene ustanove ističu da je obavezno nošenje maski.

“Posjete nisu zabranjene, ali je obavezno nošenje maski”, kazali su iz UKC RS.

Podsjetimo, zbog povećanog broja respiratornih infekcija od 28. januara ove godine bile su privremeno zabranjene posjete pacijentima u ovoj zdravstvenoj ustanovi.

Nastavi čitati

Zdravlje

TROVANJE ŽIVOM I DALJE IZAZIVA ZABRINUTOST: Evo kako da je uklonite iz tunjevine

Živa je jedna od deset hemikalija koje izazivaju zabrinutost po javno zdravlje, jer može da ošteti rad mozga i bubrega, a povezana je i sa pojedinim vrstama raka.

Sada su naučnici otkrili jednostavan metod za smanjenje nivoa žive u tunjevini za čak 30 odsto.

Prednosti unosa ribe u ishranu su dobro poznate (na primjer, u mediteranskoj ishrani), ali trovanje živom i dalje izaziva zabrinutost. O alarmantnim nivoima žive u konzerviranoj tunjevini koji su otkriveni širom Evrope, svjedoče i nedavna ispitivanja.

Živa je toksičan metal i jak neurotoksin, koji može negativno da utiče na funkciju nervnih ćelija. Izloženost ovom metalu može da ošteti rad bubrega, mozga, a povezana je i sa većim rizikom od bolesti srca i raka.

Rastvor cisteina može da smanji nivo žive u tunjevini
Istraživači tim sa Švedskog univerziteta poljoprivrednih nauka i Tehnološkog univerziteta Čalmers u Getemburgu, eksperimentisao je sa dodavanjem amino kiseline – cisteina u konzervisanu tunjevinu – jednu od vrsta koje mogu da sadrže najviše žive.

Kada se tunjevina potopi u vodu koja sadrži cistein, rastvor cisteina može da ukloni između 25 do 35 odsto žive iz ribe, prema laboratorijskim ispitivanjima. Što je više ribljeg mesa bilo u kontaktu sa rastvorom, to je više žive izvađeno putem rastvora.

Cistein je izabran kao potencijalno rješenje zbog načina na koji se živa snažno vezuje za ovu amino kiselinu – što je način na koji živa može da se akumulira u ribama – a na osnovu prethodne studije o uklanjanju žive koju je sproveo isti istraživački tim.

Kako bi nova metoda mogla da se koristi?
U studiji nije bilo primijetnih promjena u izgledu ili mirisu uzoraka ribe tretiranih cisteinom, a uklanjanje žive je nastavljeno do dvije sedmice. Takođe, nisu bili potrebni dodatni aditivi da bi rastvor djelovao.

“Primjena naših rezultata mogla bi da povećati sigurnosnu marginu za potrošnju ribe. Ne bi bili potrebni nikakvi dodatni proizvodni koraci ako bi se ovakav metod industrijski koristio”, kaže hemičar Femislav Strahovski sa Tehnološkog univerziteta Čalmers.

Kako živa utiče na zdravlje ljudi?
Izloženost ljudi metil-živi može da dovede do oštećenja bubrega, vezivnog tkiva i nerava. Konzumacija žive može da izazove neurološke i poremećaje ponašanja kod ljudi.

Takođe, živa može da izazove probleme sa vidom, a posebno zabrinjava to što povećava rizik od kardiovaskularnih bolesti.

Trudnice i djeca u najvećem riziku

Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) svrstava živu među deset hemikalija koje izazivaju zabrinutost po javno zdravlje, i to je, kako kažu iz SZO, supstanca koja se generacijama ispušta u eko sistem, izazivajući veoma teške posljedice po zdravlje.

Prema SZO, trudnice i djeca su posebno osjetljivi na visoke nivoe metil žive.

U veoma visokim dozama, studije su otkrile da su neki oblici žive pokrenuli razvoj nekoliko vrsta tumora kod pacova i miševa.

Istraživanja o uticaju žive na razvoj raka kod ljudi su, za sad, ograničena.

Alternativni pristupi u uklanjanju žive iz tunjevine
U većini slučajeva, zdravstvene koristi od konzumiranja ribe nadmašuju potencijalne zdravstvene rizike. Stručnjaci smatraju da je malo vjerovatno da se konzumiranjem tunjevine unese značajan nivo žive koji bi predstavljao opasnost po zdravlje, iako se preporučuje da trudnice i mala djeca ograničeno unose konzerviranu tunjevinu.

U svakom slučaju, pronalaženje načina da se smanji nivo žive u ribi svakako bi smanjio potencijalne zdravstvene rizike.

Biće potrebno dalje istraživanje da se novootkivena metoda za smanjenje nivoa žive u tunjevini pretvori u praktičnu opciju za skladištenje ribe, ali rani znaci obećavaju, a istraživački tim smatra da bi se navedene metode mogle da se poboljšaju u budućnosti.

“Naša studija pokazuje da postoje alternativni pristupi rješavanju kontaminacije živom u tunjevini, a ne samo ograničavanje potrošnje. Naš cilj je da poboljšamo bezbjednost hrane i doprinesemo poboljšanju zdravlja ljudi, kao i da bolje iskoristimo hranu koja je trenutno pod određenim ograničenjima”, kaže naučnik Mehdi Abdolah sa Tehnološkog univerziteta Čalmers, prenosi b92.

Nastavi čitati

Aktuelno