Zdravstveni sistemi širom Evrope suočavaju se s ozbiljnom kadrovskom krizom – medicinske sestre i ljekari ubrzano stare, dok broj pacijenata, naročito starijih raste.

Zdravstveni sistemi širom Evrope suočavaju se s ozbiljnim nedostatkom medicinskog kadra, posebno u sektoru dugotrajne njege.

Problem dodatno pogoršava starenje stanovništva i samih zdravstvenih radnika.

Prosječna starost medicinskih sestara u nekim zemljama prelazi 49 godina, a značajan broj ih je pred penzijom.

U Francuskoj, Bugarskoj i Španiji sve je više sestara starijih od 55 godina, dok se u Italiji 77% ljekara opšte prakse bliži penzionisanju.

Nedostatak kadra znači duže liste čekanja, preopterećenost osoblja i veći rizik od grešaka i sagorjevanja na poslu.

Ruralna i siromašnija područja posebno pate zbog neravnomjerne raspodele medicinara.

U Hrvatskoj i Sloveniji veliki broj ljekara i sestara napustio je zemlju u potrazi za boljim platama i uslovima rada, najčešće odlazeći u Njemačku, Austriju i Švedsku.

EU programi poput “EU4Health”, koji predviđa 4,4 milijarde evra pomoći zdravstvu do 2027. godine, pokušavaju da stabilizuju sistem, ali pitanje je da li će ta sredstva biti dovoljna da zaustave odlazak kadra i obezbjede adekvatnu njegu sve starijem stanovništvu.

Stanovništvo je sve starije
Demografske promjene širom EU su intenzivne, pri čemu se udio stanovništva starijeg od 65 godina povećao sa 16 posto 2000. na preko 21 posto 2023.

Predviđanja upućuju na dodatni rast tog procenta na gotovo 30 posto do 2050.

Podaci iz Italije predviđaju upravo takav razvoj situacije. Prema izvještaju, to bi ugrozilo zdravstveni sistem. Na starije osobe danas otpada oko 60 posto nacionalnog izdvajanja za zdravstvo, iako one čine tek 25 posto stanovništva.

Stari i pacijenti – ali i medicinske sestre
Francuska agencija DREES upozorava da će zbog starenja stanovništva i rasta hroničnih bolesti do 2040. godine potrebe za zdravstvenom njegom porasti za 55%, što će daleko nadmašiti broj dostupnih medicinskih sestara.

Nova njemačka ministarka zdravlja Nina Varken pozvala je na poboljšanje uslova rada u zdravstvu, jer pored starijih pacijenata stari i zdravstveni radnici.

U Francuskoj je u martu registrovano preko 565.000 medicinskih sestara, od kojih je prosječna starost oko 40 godina, a više od 12.000 ih je starije od 60.

Manjak ljekara van gradova i odlazak u inostranstvo
Zdravstveni radnici i bolnice uglavnom su koncentrisani u urbanim sredinama, dok ruralni i pogranični krajevi širom Evrope imaju manjak ljekara i medicinskih sestara.

U Francuskoj i Bugarskoj, mnogi zdravstveni radnici rade u glavnim gradovima, dok su udaljenije oblasti zapostavljene.

U Hrvatskoj i drugim zemljama broj ljekara po stanovniku djeluje zadovoljavajuće, ali su oni neravnomerno raspoređeni, a nedostaje ih naročito u selima i na ostrvima.

Problem dodatno pogoršavaju niske plate, loši uslovi rada i ograničene mogućnosti za napredovanje, što mnoge tjera da pređu u privatni sektor ili emigriraju.

Gradonačelnik Kijeva Vitalij Kličko oštro je kritikovao ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog, optuživši ga za centralizaciju vlasti i rušenje demokratskih institucija pod krinkom ratnog stanja.

U razgovoru za britanski Times Kličko je ustvrdio da Ukrajina više ne “zaudara”, već “smrdi na autoritarnost”.

U tekstu objavljenom u Timesu, koji analizira položaj najpoznatijih ukrajinskih političara, navodi se kako je Zelenski, koristeći ratno stanje uvedeno nakon početka ruske operacije, imenovao vojnu administraciju u Kijevu čije se ovlaštenja preklapaju s onima gradonačelnika. Taj je potez, smatra Kličko, dio šire strategije koncentracije moći u rukama predsjednika.

Situaciju dodatno komplikuje velika antikorupcijska istraga koju u glavnom gradu vodi Nacionalni antikorupcijski ured Ukrajine (NABU). Tokom operacije pod nazivom “Čist grad” otkrivena je rasprostranjena korupcija u Kličkovu okruženju, a uhapšeno je najmanje sedam njegovih saradnika.

“Riječ je o čistki demokratskih načela i institucija pod izgovorom rata”, izjavio je Kličko. “Rekao sam jednom da zaudara na autoritarnost. Sad već smrdi.”

Gradonačelnik tvrdi da je rad Kijevskog gradskog vijeća ozbiljno narušen zbog, kako kaže, racija, ispitivanja i prijetnji izmišljenim krivičnim postupcima.

Prema njegovim riječima, vijećnici ne mogu održati kvorum ni donositi odluke.

Sukob, kako navodi Times, ima i ličnu dimenziju. Kličko smatra da predsjednik koristi vojne administracije kako bi obezvrijedio ovlaštenja demokratski izabranih gradonačelnika širom zemlje.

“Mnogi su gradonačelnici zastrašeni, ali mene štiti status poznate osobe”, rekao je Kličko.

“Možete smijeniti gradonačelnika Černihiva, ali teško je smijeniti gradonačelnika glavnog grada kojeg poznaje cijeli svijet.”

U međuvremenu, NABU nastavlja veliku antikorupcijsku istragu. Među uhapšenima su Petro Olenić, zamjenik čelnika Kijevske gradske državne administracije, i Mihajlo Terentjev, predsjednik gradske Komisije za zemljište.

Obojica su pritvoreni, a kaucije su im određene na 15 odnosno 20 miliona grivnji (350.000 odnosno 470.000 evra). U centru afere je i bivši gradski vijećnik Denis Komarnicki, koji je u trenutku izbijanja skandala bio u inostrantvu. U međuvremenu su zbog njegovog odlaska iz zemlje bez dozvole otpuštena i tri policijska službenika.

Kličko tvrdi da je već otpustio osmoro od deset spornih dužnosnika.

“U gradskoj upravi radi 300 hiljada ljudi. Korupcija se ponekad dogodi, ali brzo reagujemo i sarađujemo s istragom”, poručuje.

Politolog Volodimir Fesenko kaže da su hapšenja rezultat stvarne korupcije u kijevskoj administraciji.

“Ovdje nije riječ samo o politici. Ima stvarnih problema. Kijev ima mnogo novca, i neki poslovni interesi povezani s predsjednikom žele pristup tom novcu”, rekao je.

“U Donbasu se uređuju parkovi, grade se stadioni, a front je tu, odmah pored”, kaže. Stanovnici Kijeva zbunjeni su zašto se, usred ruskih vazdušnih napada, grade neboderi, a ne skloništa, škole i bolnice, prenosi Index.

Turske vlasti naložile su pritvaranje nekoliko članova opozicionih partija u Istanbulu i izvršile racije u opštinama kojima upravlja opozicija, javili su državni mediji.

Državna novinska agencija Anadolija i privatna agencija NTV izvijestile su da su izdati nalozi za pritvor 47 osoba u četiri odvojene istrage o korupciji, a 28 je pritvoreno.

Među pritvorenima je bivši poslanik glavne opozicione Republikanske narodne partije /CHP/ Ajkut Erdogdu, gradonačelnici nekoliko okruga u Istanbulu, visoki službenici u opštini Istanbul ili institucijama povezanim sa njom i gradonačelnici dva okruga u južnoj provinciji Adana, prenosi Srna.

Navodi se da je policija takođe pretražila zgrade opština Avdžilar, Bujukčekmedže, Gaziosmanpaša, Sejdan i DŽejhan, čijim je gradonačelnicima naređeno pritvaranje u okviru istrage.

Gradonačelnik Istanbula Ekrem Imamoglu, koji je takođe glavni politički rival predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana i ima prednost u istraživanju javnog mnjenja, zatvoren je u martu do suđenja zbog optužbi za korupciju i pomaganje terorističkoj grupi, što on sve poriče.

Hapšenje gradonačelnika Imamoglua, iz glavne opozicione Republikanske narodne partije /CHP/, izazvalo je masovne proteste, ekonomske previranja i široke optužbe za uticaj Vlade na pravosuđe. Vlada to poriče i tvrdi da je pravosuđe nezavisno.

Kao odgovor na novi talas pritvaranja, CHP je sazvao hitan sastanak u Istanbulu.

Od Imamogluovog hapšenja, vlasti su pritvorile desetine članova CHP-a, zvaničnika iz opštine Istanbul i drugih opština kojima upravlja CHP. Pristup Imamogluovom nalogu na mreži “Iks” takođe je blokiran u Turskoj.

Neke zapadne zemlje, grupe za ljudska prava i CHP više puta su rekli da su operacije antidemokratske i da im je cilj da unište izborne izglede opozicije. Imamoglu i njegova CHP partija su naveli da nema konkretnih dokaza protiv njega.

Ankete javnog mnjenja pokazuju da je podrška javnosti Imamogluu porasla od njegovog hapšenja, povećavajući njegovu prednost nad Erdoganom i pojačavajući stav da će biti Erdoganov glavni rival na sljedećim predsjedničkim izborima, koji se ne održavaju prije 2028. godine.