Društvo

JEDNA OD NAJVAŽNIJIH VOJNIH OPERACIJA: Šta sve može EUFOR?

Vojna misija EU u BiH EUFOR “Althea” jedna je od najvažnijih vojnih operacija koje EU sprovodi u svijetu, a iako je u BiH prisutna još od 2004. godine, i dalje o njenoj misiji, ulozi i značaju, većina običnih građana BiH malo zna.

Osnovni mandat misije dijeli se na tri aspekta, od kojih se prvi odnosi na podršku Oružanim snagama BiH u postizanju NATO standarda.

Drugi aspekt odnosi se na odvraćanje od destabilišućih aktivnosti i obezbjeđivanje primjene dijelova Dejtonskog sporazuma koji se odnose na vojne aspekte i pitanje međuentitetske linije razgraničenja.

Treći aspekt odnosi se na pomaganje sprovođenju misije OHR-a, ali i na implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju BiH s EU, što je prvi sporazum koji je otvorio put ka kretanju BiH ka učlanjenju.

Već iz ovog dijela se vidi da je mandat svjesno usmjeren od implementacije Dejtona ka integraciji zemlje u EU.

EUFOR-ova ovlaštenja imaju dva dijela – izvršni, koji se kreće u okviru mandata Savjeta bezbjednosti UN, a koji sprovodi Savjet za spoljne poslove EU, i neizvršni koji se odnosi na pomaganje u treniranju Oružanih snaga BiH.

Za dio mandata EUFOR-a o kojem se ovih dana u svjetlu procesa koji je pokrenut protiv rukovodstva Republike Srpske u medijima mnogo govori nadležan je Multinacionalni bataljon čiji je zadatak da u slučaju zahtjeva od strane vlasti BiH pomogne u održavanju stabilnog i bezbjednog okruženja.

Na stranici EUFOR-a, u tekstu datiranom na 24. novembar prošle godine, naglašeno je da vlasti BiH do sada nisu tražile od EUFOR-a da djeluje u tom kapacitetu.

Mnogo je bilo rasprava o tome ima li EUFOR kao misija pravo na upotrebu oružane sile mimo krajnje nužde, odnosno samoodbrane.

Ako pogledamo tekst posljednje rezolucije Savjeta bezbjednosti UN o produženju mandata misije od 1. novembra prošle godine, vidljivo je da EUFOR nema ovlaštenja da koristi silu mimo implementacije vojnog aneksa i aneksa koji se odnosi na međuentitetsko razgraničenje, osim u slučaju da su njihovi pripadnici i resursi direktno ugroženi ili ako je ugroženo stabilno i mirno okruženje u zemlji.

Suština mandata EUFOR-a od početka do danas je minimizirati prisustvo vojnika i trupa u lokalnim zajednicama, za razliku od prethodnih NATO misija, prethodne misije IFOR I SFOR, koje su imale eksplicitni zadatak da demonstriraju prisustvo na terenu.

Filozofija misije EUFOR je manji dio vojnika imati na terenu u BiH, a ostatak kao rezervu koja se brzo može prebaciti na teren u slučaju potrebe.

Ipak, to ne znači da EUFOR ne bi bio u stanju odgovoriti u slučaju da dođe do opasne eskalacije ili prijetnje za održavanje njihovog mandata.

Ukoliko bi pokazao da to ne bi mogao sprovesti, postavilo bi se ozbiljno pitanje sposobnosti EU da djeluje kao bezbjednosni faktor u Evropi.

U svojoj strukturi upravljanja i komandovanja EUFOR ima dvije osovine.

U smislu vojnog ispunjavanja svog posla, EUFOR se oslanja na NATO strukture, uspostavljene NATO procedure i NATO filozofiju.

Za komandovanje koristi NATO resurse, poput vojnih komandnih centara Alijanse. Druga osovina se, praktično, odnosi na civilno upravljanje i komandovanje misijom, a ova uloga pripada Savjetu EU, odnosno tijelu koje čine resorna ministarstva zemalja članica.

O misiji EUFOR-a najčešće se odlučuje u konfiguraciji ministara odbrane, ministara bezbjednosti ili ministara spoljnih poslova, u zavisnosti od teme.

U osnovi funkcionisanja evropskih demokratija je da civilna kontrola mora biti iznad vojne kontrole, odnosno oružane snage moraju biti pod kontrolom civilnih organa koji legitimitet crpe iz demokratskih izbora. Tako je i misija EUFOR “Althea” podređena resornim ministarstvima zemalja članica u okviru Savjeta EU.

Politički cilj misije je jasan: pomoći da BiH što prije postane članica EU, čime će se trajno obezbijediti mir i stabilnost u BiH, pa i u Evropi u širem smislu.

Ostvarenjem tog cilja ispunio bi se i mandat misije EUFOR-a, čime bi njegova uloga u BiH bila završena.

Društvo

VREMENSKA PROGNOZA! Nakon oblačnog jutra očekuje pretežno sunčano

U Bosni i Hercegovini se nakon oblačnog jutra očekuje pretežno sunčano vrijeme uz umjerenu oblačnost.

Ujutro će biti oblačno i vjetrovito, dok se na sjeveru i istoku očekuje kiša, koja će prestati prije podne.

Tokom dana biće svježije, a uveče se očekuje vedro vrijeme u svim krajevima. Vjetar će tokom noći i jutra biti umjeren do jak, a tokom dana slab do umjeren, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Jutarnja temperatura vazduha biće od deset do 16, a najviša dnevna od 20 do 26 stepeni Celzijusovih.

Nastavi čitati

Društvo

VIŠKOVIĆEV SIN ZATVORIO FIRMU: Nema interesa za poslovanje

Marko Višković, sin bivšeg premijera Republike Srpske Radovana Viškovića, zatvorio je stanicu za tehnički pregled vozila „Altro“ u Banjaluci, saznaje portal CAPITAL.

On je, sa svojim poslovnim partnerom Zoranom Ivetićem, u prijedlogu Okružnom privrednom sudu naveo da nema interesa za dalje poslovanje, kao i da nema neplaćenih obaveza.

Sud je njegov zahtjev uvažio i sproveo skraćeni dobrovoljni likvidacioni postupak.

„Na osnovu uvida u priloženu dokumentaciju sud je utvrdio da je predlagač dostavio potpunu i kompletnu dokumentaciju iz koje proizilazi da „Altro“ nema obaveza prema povjeriocima, uključujući i obaveze prema radnicima te da nema dugovanja prema drugim fizičkim i pravnim licima“, navodi se u odluci suda.

Inače, zanimljivo je kako je Marko Višković poslao suvlasnik ove stanice.

Naime, njemu je 2020. godine pola firme prepisao tadašnji dekan Mašinskog fakulteta u Banjaluci Aleksandar Milašinović, inače dobar prijatelj njegovog oca Radovana.

Taj poklon Marko Višković je dobio nakon što je Vlada „Centru za automobilsko inženjerstvo“ takođe u vlasništvu Aleksandra Milašinovića i kompaniji „Prointer“ dodijelila posao kontrole rada stanica za tehnički pregled vozila, po osnovu kojeg su ove firme ubirale višemilionske prihode.

Radovan Višković koji je tada bio premijer i Milašinović nisu sporili svoje poznanstvo ali su tvrdili da poslovno partnerstvo nema veze veza sa stručnom institucijom.

Nastavi čitati

Društvo

MINISTARSTVO TVRDI: Nema dokaza da je HE “Ulog” uzrok pomora ribe u Neretvi

Vanrednom kontrolom postrojenja Hidroelektrane (HE) “Ulog” utvrđeno je da nema konkretnih dokaza da je pomor ribe na ušću Ljute u Neretvu u vezi sa radom ovog postrojenja, rečeno je Srni u Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS.

Nakon što je Ministarstvo uputilo hitan zahtjev Republičkoj upravi za inspekcijske poslove, juče je izvršena vanredna kontrola postrojenja HE “Ulog” sa akcentom na branu i mašinsku zgradu, kojoj su prisustvovali ekološki inspektor iz Istočnog Sarajeva, pomoćnik ministra za životnu sredinu Duško Solomun i direktor Hidroelektrane Goran Minić.

“Tom prilikom je utvrđeno da, s obzirom na to da je ušće LJute u Neretvu udaljeno 1,4 kilometra od mašinske zgrade HE `Ulog`, inspekcija nema konkretne dokaze da je razlog navodnog pomora u vezi sa radom HE `Ulog`”, naglasili su u resornom ministarstvu.

U Ministarstvu dodaju da kontrolom nije bilo moguće utvrditi kvalitet vodotoka Kalinovačke jezernice i LJute, te je naloženo u što kraćem periodu uzorkovanje vode ove dvije rijeke.

Izvještaj o ispitivanju površinske vode iz juna 2025. godine urađen je od licencirane ustanove Institut za zaštitu i ekologiju Banjaluka, rađeno je šest uzoraka, a od toga su dva uzorka uzeta iz same akumulacije – jedan sa središnjeg dijela akumulacije, a drugi neposredno uz branu.

“Zaključkom ovog izvještaja utvrđeno je da svi parametri zadovoljavaju prvu klasu kvaliteta površinske vode. Naredna redovna ispitivanja, shodno ekološkoj dozvoli, planirana su za sutra”, kažu u resornom ministarstvu.

Iz Ministarstva ističu da, prema navodima direktora HE “Ulog”, u samom akumulacionom jezeru lokalni ribari redovno obavljaju ribarske aktivnosti, a vrši se i stalno praćenje ekološki zagarantovanog protoka /0,52 metra kubna u sekundi/, koji je potvrđen na mjernom profilu od Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Na području gornjeg toka rijeke Neretve, neposredno ispod HE “Ulog” nedavno je primijećen pomor ribe nizvodno do ušća Ljute.

Nastavi čitati