Britanska kraljica Elizabeta II umrla je u četvrtak, godinu i pet mjeseci nakon voljenog supruga princa Filipa.

Dugačak, buran život vojvode od Edinburga protkan skandalima, započeo je rođenjem na Krfu, nakon čega su uslijedile godine života, prvo u Njemačkoj, a zatim u Engleskoj. Pored činjenice da je bio ujak princeze Margarite od Badena, supruge Tomislava Karađorđevića, ostaće upamćeno i to da se upokojio kao pripadnik pravoslavne crkve.

Iako je pri stupanju u brak sa engleskom kraljicom Elzabetom 1948. godine promijenio vjeroispovijest, princ Filip se nikada nije odrekao pravoslavlja na kojem je odrastao, što je često pokazivao u javnosti krsteći se sa tri prsta. Iako je odrastao u egzilu, uticaj majke Alise od Batenberga i oca, princa Endrua, koji su bili posvećeni vjeri, bio je jak, prenosi Blic.

Prema riječima mitropolita Hilariona, navodno je često umio da kaže: “Postao sam Englez, ali sam ostao pravoslavac”. Ipak, ove riječi malo treba uzeti sa rezervom, pošto je mladi Filip, iako kršten u grčkoj pravoslavnoj crkvi, nakon odlaska u Veliku Britaniju rastao uz strica, Lorda Luisa Montbatena, koji ga je između ostalog vodio na mise u Anglikasnku crkvu.

Ipak, pravi povratak vjeri uslijedio je četiri decenije nakon stupanja u brak s najdugovječnijom kraljicom Velike Britanije, kada je prema pisanju britanskih medija, razgovarao sa ruskim pravoslavnim episkopom u Londonu, maja 1991. godine.

Od tada, pa sve do same smrti, uz sina, princa Čarlsa, bio je član “Engleskog društva prijatelja Svete gore”, preko koga su pomagali manastire na ovom grčkom ostrvu. Da li zbog samog oca, ili očeve bake Alise od Batenberga, kralj Čarls je u nekoliko desetina navrata odlazio na Svetu goru, gdje je vrijeme provodio u kelijama sa normalnim, običnim svijetom, ne tražeći nikakve pogodnosti za sebe.

Za razliku od njega, princ Filip, u Grčku je odlazio rijetko, pošto nikako nije mogao da pređe preko toga šta su Grci uradili njegovom ocu nakon Grčko -Turskog rata (1919 – 1922), kada je princ Endru od Grčke i Danske, označen kao glavni krivac poraza, te je sa porodicom i tada jednogodišnjim sinom Filipom, protjeran iz zemlje.

Ipak, princ Filip je njegovao tradiciju pravoslavlja odlaskom u crkvu Svetog Save u Londonu, koju je kraljica Marija Karađorđević uz Luiz Pedžet otkupila nakon Drugog svjetskog rata od Anglikasne zajednice.

Prva zvanično zabilježena posjeta uslijedila je 1957. godine, kada je princ Filip, zajedno sa kraljicom Elizabetom, prisustvovao krštenju Marije Tatjane, kćerke Andrije Karađorđevića. Iste godine, počivši muž kraljice Elizabete II prisustvovao je vjenčanju princeze Margarite od Badena, koja mu je bila sestričina i žena princa Tomislava Karađorđevića.

U bližoj prošlosti princ Filip se još jednom pojavio u crkvi Svetog Save na poziv Karađorđevića, i to 2013. godine, kada je princeza Margarita od Badena preminula, te su sam čin sahrane i opelo obavljeni po pravoslavnim običajima kojima je prisustvovao i vojvoda od Edinburga.

Nakon razgovora s pravoslavnim episkopom u maju 1991. godine, princ Filip je za jun 1993. planirao sastanak sa carigradskim patrijarhom, posjetu Svetoj gori, kao i posjetu patrijarhu moskovskom.

U tekstu koji je potpisao engleski novinar Džajl Milton ostala je zabilježena prinčeva izjava na konferenciji koja se održavala na Kritu, a koja je za temu imala ekologiju i religiju.

– Pravoslavna crkva je oduvijek znala da svaki oblik vjerskog izražavanja, bogosluženja, molitve, svetkovine, propovedi, monaški život ili mistika – mogu pružiti inspiraciju za praktičan odgovor na ekološku krizu – rekao je princ tada.

Upravo zbog tih riječi ne čude ni one mudre misli novog britanskog kralja Čarlsa izrečene kada je ugostio medije i crkvene velikodostojnike sa Hilandara povodom dobrotvornog prijema za obnovu u požaru stradalog manastira.

Naime, prijem je održan na imanju Hajgrou u Glosteršeru, dijelu posjeda Vojvodstva od Kornvola, nasljednog imanja britanskih prestolonasljednika. Hajgrou je okružen brojnim vrtovima i baštama, posebno dizajniranim i osmišljenim u skladu sa filozofijom Čarlsa da je bolje živeti i stvarati sa prirodom nego raditi protiv nje.

Kada je 2004. godine na Hilandaru izbio veliki požar, koji je oštetio skoro polovinu manastirskog zdanja, upravo su vojvoda od Edinburga i njegov sin, kralj Čarls, bili jedni od onih koji su kroz svoje udruženje skupljali novac za obnovu, a, prema saopštenjima na stranicama posvećenim manastiru Hilandar, donacijama su pomagali ponovnu izgradnju u svim fazama.