Približava se i mart, u kome bi predstavnici BiH trebalo da prezentuju Evropskoj komisiji da li su i koliko napredovali na putu ka Evropskoj uniji (EU), a na osnovu toga Savjet Evrope odlučivaće o otvaranju pristupnih pregovora.

Ključ uspjeha skriven je u nekoliko preostalih zakona/prioriteta koje BiH mora da usvoji/ispuni ukoliko želi da se njeno ime nađe blizu ciljne evropske ravnine, a za takvo nešto, kako za “Nezavisne novine” poručuju poznavaoci društveno-političkih prilika, mora da se potrudi sama, bez obzira na to što iz Evrope stiže sve više poruka podrške njenom članstvu.

Posljednja u nizu država koja je izašla sa stavom da je zapadni Balkan potrebniji Evropskoj uniji nego obrnuto, jeste Mađarska, čiji je ministar spoljnih poslova Peter Sijarto, kazao da će oni iskoristiti predsjedavanje Uniji, a koje, podsjećamo, počinje od 1. jula 2024. godine, da ubrzaju proces proširenja EU.

“Želimo da vrijeme predsjedavanja EU iskoristimo da veliki broj zemalja zapadnog Balkana otvori što više poglavlja u procesu pregovaranja”, kazao je Sijarto.

Slične stavove već odavno zastupaju i Hrvatska i Slovenija, čiji su ministri spoljnih poslova više puta tokom prethodne godine ponovili da smatraju kako je BiH mjesto u evropskoj porodici i da su spremni pružiti svu stručnu i tehničku podršku na tom putu, usput pohvaljujući napredak koji je BiH istovremeno načinila.

Branko Nešković, diplomata i publicista, ističe da ga ne iznenađuje poruka Petera Sijarta, te da su iste poruke i ranijih godina stizale iz Brisela.

Ipak, prvo što Nešković izdvaja u ovoj priči jeste da se ovi prostori, uključujući i BiH, nalaze unutar tranzicije i šire geopolitičke prekompozicije evropskog kontinenta, a da sa druge strane Evropljani još uvijek tragaju za modalitetima efikasnijeg funkcionisanja Evropske unije i njenog racionalnijeg proširenja.

Pored toga, mišljenja je da bi fokus na BiH i zapadni Balkan mogao biti nešto manji u narednim mjesecima, iz prostog razloga što se u junu očekuju izbori za Savjet Evrope.

“To bi vjerovatno moglo da znači i novi odnos političkih snaga u Strazburu i imenovanje novi lidera EU (predsjednika Savjeta Evrope i Evropske komisije, kao i novih komesara Unije po resorima)”, pojašnjava Nešković.

U takvim okolnostima, ističe, teško je očekivati neku bitniju posvećenost Evropljana regionu zapadnog Balkana, posebno jer se u “javnosti stiče utisak da je političarima na ovim prostorima više stalo do iznalaženja načina što dužeg ostanka na vlasti nego modusa bržeg integrisanja regiona unutar Evropske unije”.

Adnan Huskić, politički analitičar iz Sarajeva, smatra da bi za BiH primarni fokus trebalo da bude komunikacija sa Oliverom Varheljijem, komesarom za susjedstvo i proširenje EU, u smislu interpretacije napretka i ispunjenja traženih uslova, jer je, kako tvrdi, dosad bilo upitno šta je zaista napredak.

“Onda bi se trebalo pokušati da se kroz takvu interpretaciju i argumentaciju ide ka Vijeću Evrope, a sve sa zaključkom Evropske komisije da je BiH ispunila dovoljno uslova na EU putu. Naš prvi korak bi, prije svega, trebalo da bude da učinimo nešto na zakonodavnom planu u smislu usvajanja zakona, da bi se moglo reći da sa naše strane zaista postoji volja i želja da se nastavi kontinuirani rad na procesu reformi. Onda sa druge strane treba raditi, pritiskati ili lobirati Evropsku komisiju i Varheljija, da se to tako interpretira i prezentira Vijeću Evrope”, kaže Huskić.

Komentarišući poruke iz zvanične Budimpešte, Huskić je uvjeren da će Mađarska i dalje vršiti pritisak unutar Savjeta Evrope da se Bosni i Hercegovini da jednaka šansa kao što je to bio slučaj sa Ukrajinom i Moldavijom.

“Ukoliko se stvori neka vrsta sinergije, Sijarto sa jedne i Varhelji sa druge strane, pa i povoljna klima u Vijeću, koja podrazumijeva da neće biti država koje će se oštro protiviti priči o proširenju, ko zna šta bi se moglo interpretirati kao ispunjenje uslova i uspjeh, jer nigdje ne stoji ništa konkretno. Tako da je sa jedne strane to moguće”, kazao je Huskić.