Bjeloruski predsjednik Aleksandar Lukašenko izjavio je da građani te zemlje očekuju poštene cijene, i najavio da će pozvati vladu i lokalne vlasti na odgovornost zbog njihovih „šala“ sa cijenama.
„Trenutno je pravda glavno pitanje ovdje i u Rusiji. Ljudi žele pravdu. Daleko su od naše ekonomije. Njima ona nije potrebna. Ali žele pravdu tako da, kada čovjek dođe u prodavnicu, da se ne osjeća kao da je u muzeju – pogleda ‘eksponat’ i ode jer nema novca u džepu“, rekao je Lukašenko u Minsku na sastanku sa guvernerom Sankt Peterburga Aleksandrom Beglovom, prenosi agencija RIA Novosti.

Lukašenko je rekao da uloga države u ekonomiji ostaje važna, i u pogledu regulacije i državnog vlasništva.

Naglasio je da Bjelorusija nije prodala velika državna preduzeća koja je naslijedila od Sovjetskog Saveza, iako se ne odriče privatne svojine.

„Mi ništa ne uništavamo, ne prodajemo tamo gdje nije potrebno. Malo po malo, ispunjavamo svoje funkcije, svoju ulogu“, istakao je Lukašenko.

On je kazao da Bjelorusija ne reguliše cijene već da jednostavno „želi da uspostavi pravila“.

Istakao je da bi cijene trebale biti poštene za sve učesnike na tržištu – od proizvođača i trgovine do potrošača.

Građanski rat u Sudanu stvara potencijalno najtežu migracijsku krizu u Evropi od 2015. godine. Skoro dva miliona ljudi spremno je da krene prema Evropi.

Građanski rat u Siriji 2015, zemlji sa populacijom od samo 22 miliona, pokrenuo je najveću migrantsku krizu u Evropi od Drugog svjetskog rata.

Više od šest miliona Sirijaca raseljeno je unutar zemlje, a 5,6 miliona pobjeglo je u susjedne zemlje, pri čemu je stotine hiljada njih stiglo na grčka ostrva preko Turske.

Slike sa Lezbosa, Kosa, Lerosa i drugih egejskih ostrva prepunih pretovarenih čamaca i iscrpljenih izbjeglica ostale su urezane u kolektivno sjećanje Evrope.

Danas, građanski rat u Sudanu, zemlji sa skoro 47 miliona stanovnika, stvara krizu još većih razmjera.

Sa više od 12 miliona raseljenih – 7,73 miliona unutar granica i 4,05 miliona u susjednim zemljama, Sudan prijeti da ponovi šok iz 2015. godine, ali ovaj put sa Kritom i južnom Grčkom u epicentru, jer tokovi dolaze iz Libije, a ne sa istočnih granica.

Poređenje je neizbježno – kao što je Sirija tada, Sudan danas prijeti Evropi dramatičnom migrantskom krizom.

Humanitarna katastrofa
Dvije godine nakon izbijanja građanskog rata u Sudanu, u aprilu 2023. godine, sukob između Sudanske vojske (SAF) i paravojnih Snaga za brzu podršku (RSF) gurnuo je zemlju u jednu od najbolnijih kriza 21. vijeka.

Brojke su zapanjujuće: prema podacima Visokog komesarijata UN za izbjeglice (UNHCR), do jula 2025. godine 12,05 miliona ljudi je raseljeno, što je 25 odsto stanovništva zemlje, prenosi Euronews.

Od toga, 7,73 miliona ostaje interno raseljeno, dok je 4,05 miliona pobjeglo u susjedne zemlje, poput Egipta, Čada i Južnog Sudana.

Međunarodna organizacija za migracije (IOM) karakteriše ovu krizu kao najbrže rastuću krizu raseljavanja u svijetu.

Uslovi u Sudanu su užasni. Između 70 i 80 odsto bolnica prestalo je sa radom zbog bombardovanja, pljački i nedostatka resursa.

Sistemi vodosnabdijevanja u velikim gradovima, poput Kartuma, urušili su se, ostavljajući milione bez pristupa čistoj vodi.

Epidemije kolere, malarije i zaušaka se nekontrolisano šire, dok UN upozorava na predstojeću glad u 17 geografskih zona, posebno u Sjevernom Darfuru i Senaru.

Humanitarna pomoć je na izdisaju: obezbijeđeno je samo 13 odsto potrebnog finansiranja, a operacije distribucije hrane se prekidaju zbog nasilja i pljački. Glad se sada koristi kao oružje rata, pojačavajući očaj stanovništva.

Putevi bjekstva: Od Sudana do Evrope
Kriza je natjerala milione Sudanaca da potraže utočište van granica.

Veliki broj Sudanaca pokušava da stigne do obala Libije preko Čada.

Libija predstavlja glavni koridor ka Evropi. Ove rute su određene geografijom, etničkim vezama i mrežama krijumčara.

Libija i Egipat su ključne tranzitne tačke za one koji ciljaju na Evropu, pri čemu Krit postaje glavna destinacija zbog svoje blizine libijskoj obali.

DTM Sudan Mobility u izvještaju iz juna 2023. navodi da su glavna mjesta porijekla raseljenih lica Kartum (20 odsto), Južni Darfur (21 odsto) i Sjeverni Darfur (20 odsto), što naglašava širok geografski opseg krize.

Libija postala novi čvor krijumčarenja
Libija, uronjena u sopstvenu političku nestabilnost, pretvorila se u centralnu stanicu za Sudance.

Područja poput Sebhe, Kufre i Baraka funkcionišu kao neformalni čvorovi, gdje krijumčari i lokalne milicije eksploatišu raseljene.

Prema izvještaju IOM-a iz marta 2024, Sudanci čine 27 odsto registrovanih migranata u Libiji, a tokovi su se eksponencijalno povećali 2025. godine.

Obale Sirte i Zuare su glavne tačke polaska za Evropu, sa gumenim čamcima i starim ribarskim brodovima koji se kreću ka Kritu, prevozeći od 50 do 100 osoba po putovanju.

Nedostatak državne kontrole u Libiji omogućava mrežama krijumčara da cvjetaju, pretvarajući izbjeglice u “ljudsku robu”.

Prema Libiji putuje i veliki dio raseljenih koji su pobjegli u Čad, koristeći mreže krijumčara migranata kako bi stigli do obala Mediterana.

Libija nije samo zemlja podijeljena na dva dijela, istočni i zapadni.

Naprotiv, u zemlji postoje i drugi, nezvanični centri moći. Nacionalna naftna kompanija, plemenski poglavari (jer plemena igraju važnu ulogu) u različitim oblastima, kao i broj moćnih poslovnih ljudi.

Prisutne su i druge nezavisne oružane organizacije, uključujući i džihadističke grupe.

Pored njih, u Libiji se nalazi značajan broj stranih snaga – zvaničnih trupa, plaćenika i stranih boraca.

Egipat kao kapija ka Mediteranu
Egipat je dom za 1,5 miliona sudanskih izbjeglica, ali nedostatak adekvatnih socijalnih usluga i nejasan pravni status primoravaju mnoge da traže izlaz ka Libiji i Mediteranu.

Rute preko Marsa Matruha i El Saluma su popularne, sa krijumčarima koji naplaćuju od 1.000 do 2.500 dolara po osobi za prevoz do libijske obale.

Ova situacija pojačava tokove ka Grčkoj, jer izbjeglice vide Evropu kao jedinu nadu za sigurnost i stabilnost.

Egipat zato vrši pritisak na Evropsku uniju da dobije finansijska sredstva kako bi zadržao unutar svojih granica Sudance – i ne samo njih, već i potencijalne ilegalne migrante ka Evropi i spriječio ih da masovno putuju ka Libiji, gdje se nalaze najjače mreže krijumčara.

Takođe, u okviru istih pregovora sa EU, smatra da nema razloga da prihvati povratak Egipćana koji takođe predstavljaju sve veću etničku grupu koja ilegalno stiže na Krit i Gavdos, tvrdeći da je njihov broj veoma mali u poređenju sa brojem migranata koje sam Egipat prima.

Štaviše, na nedavnom sastanku između predstavnika Egipta i EU, evropski zvaničnici su bili šokirani čuvši indirektne prijetnje Egipta o otvaranju granica sa Libijom.

Ne samo za Sudance, već i za druge grupe, poput onih iz Bangladeša koji avionom dolaze u Egipat kako bi prešli u Libiju i odatle u Evropu.

Slična je situacija i u Libiji, gdje često iste organizacije koje krijumčare migrante žele da dobiju dio sredstava EU za borbu protiv migracija.

Grčka u centru pažnje
Grčka, a posebno Krit, nalazi se u centru ove nove migrantske krize.

Prema Ministarstvu migracija i azila, dolasci iz Libije su se povećali sa više od 8.000 ljudi koji su stigli na Krit od početka 2025. godine, u poređenju sa 5.000 za cijelu 2023. godinu.

Prema procjenama, dolasci bi mogli dostići 12.000 do kraja ljeta, što je više nego dvostruko u odnosu na prošlu godinu.

Lokalne zajednice u Jerapetri, Haniji i južnom Peloponezu su na ispitu, sa zabrinutošću da bi situacija mogla prerasti u novu krizu, sličnu onoj iz 2015. godine.

Istovremeno, govoreći u parlamentu, grčki premijer Kirjakos Micotakis najavio je hitne mjere za rješavanje povećanih migracionih tokova iz Libije prema Kritu i, između ostalog, najavio da će migranti koji ilegalno ulaze u Grčku biti uhapšeni i zadržani.

Takođe je objasnio da će odmah biti donesena zakonska regulativa za tromjesečno zamrzavanje razmatranja novih zahtjeva za azil od strane države.

AF: Glavni koridori
Međunarodna organizacija za migracije (IOM) zabilježila je glavne koridore za Sudance koji traže spas van zemlje:

*Čad: Oko 1.190.500 ljudi (28%), uglavnom iz Darfura.

*Južni Sudan: Oko 1.190.500 (28%), često Južnosudanci koji su izbjegli u Sudan i sada se vraćaju.

*Egipat: Više od 1.104.000 (26%), uglavnom iz Kartuma i Sjevernog Sudana.

*Libija: Procjene se kreću od 130.000 do čak 300.000, uglavnom preko mreža krijumčara iz Čada i Zapadnog Egipta.
Nezavisne

Predsjednik Kameruna Pol Bija (92), najstariji šef države na svijetu, saopštio je da će se ponovo kandidovati na izborima u oktobru kako bi produžio višedecenijsku vladavinu.

“Budite uvjereni da se moja odlučnost da vam služim poklapa sa izazovima sa kojima se suočavamo”, napisao je društvenoj mreži X.

Odluka da se kandiduje za osmi mandat uslijedila je poslije “brojnih i upornih” poziva ljudi iz svih dijelova Kameruna i dijaspore, dodao je Bija. Njegova administracija suočena je sa kritikama zbog korupcije, pronevjere, lošeg upravljanja i neuspjeha u rješavanju bezbjednosnih izazova.

Pol Bija postao je predsjednik Kameruna još 1982. godine, po čemu je najduže vladajući lider u Africi.

Mnogi su i bili zabrinuti zbog njegovog zdravlja i sposobnost da vodi državu.

Kamerunski predsjednik se više od šest nedjelja tokom 2024. godine povukao iz javnosti, što je pokrenulo glasine o njegovom zdravstvenom stanju i neosnovanih sumnji da je preminuo.

Njegova kandidatura se očekivala, ali nije formalno potvrđena sve dok se Bija nije oglasio na društvenim mrežama.

Otkako je preuzeo vlast 1982. Bija nikada nije izgubio izbore, a ako osvoji još jedan sedmogodišnji mandat, mogao bi da bude predsjednik dok ne napuni skoro 100 godina.

Njegova stranka, Kamerunski narodni demokratski pokret (RDPC), osvojila je ubjedljivu većinu na svim parlamentarnim izborima od 1992. godine.

Parlament je 2008. godine usvojio kontroverzni amandman kojim mu je dozvoljeno da se ponovo kandiduje za funkciju, a on je osvojio nove sedmogodišnje mandate 2011. i 2018. godine.

Na izborima 2018. pobijedio je sa više od 71 odsto glasova, iako su opozicione partije tvrdile da su izborni proces obilježile brojne nepravilnosti.

Prije nego što je postao predsjednik, Bija je bio u službi predsjednika Ahmadua Ahidža, a onda je postao premijer 1975. godine.

Nekoliko godina kasnije, 1983. optužio je Ahidža za organizovanje puča protiv njega, primoravajući bivšeg predsjednika da pobjegne iz zemlje.

Kamerun se često naziva “Afrika u malom” zbog geografske i kulturne raznolikosti.

Zemlja ima jednu od najviših stopa pismenosti u Africi, ali je njen ekonomski napredak otežan korupcijom i decenijama autoritarne vladavine.

Stvorena je 1961. godine ujedinjenjem britanske i francuske kolonije.

Bijina najava da će se ponovo kandidovati za predsjedničko mjesto uslijedila je pošto je došlo do političkog raskola sa važnim saveznicima iz sjevernog regiona, koji su bili ključni za obezbjeđivanje glasova na prethodnim izborima iz tog dijela zemlje.

Ministar Isa Čiroma Bakari i bivši premijer Belo Buba Maigari nedavno su napustili vladajuću koaliciju i odvojeno objavili planove da se kandiduju na izborima.

Čiroma je u junu izjavio da je Bijina administracija kojoj je pripadao “izigrala” povjerenje javnosti i da prelazi u rivalsku stranku.

Više opozicionarai, među kojima je i drugoplasirani Moris Kamtoa iz 2018. godine, kao i Džošua Osiha, Akerea Munu i Kabrala Libija, takođe su objavili da će se kandidovati, prenosi BBC.

Bilo je mnogih poziva, kako unutar zemlje, tako i spolja, da se Bija povuče i ustupi mjesto novom rukovodstvu u centralnoafričkoj državi.

Međutim, članovi vladajućeg Kamerunskog narodnog demokratskog pokreta i druge pristalice od 2024. javno su ga pozivale da se kandiduje za još jedan mandat.