Connect with us

Društvo

Srpska za deset i po godina izgubila grad veličine Zvornika

Za šest mjeseci 2022. godine u Republici Srpskoj rođeno je 3.920 beba. Istovremeno broj umrlih osoba bio je 9.017, što znači da je razlika između broja rođenih i umrlih veća od 5.000.

Uzimajući u obzir ove podatke, samo po osnovu broja rođenih i umrlih, Republika Srpska je za deset i po godina izgubila više od 62.000 stanovnika, što je, upoređujući s podacima posljednjeg popisa stanovništva iz 2013. godine, grad skoro veličine Zvornika.

Prateći podatke Zavoda za statistiku RS, od 2012. do 2021. godine u Republici Srpskoj je rođeno 98.168 beba, dok je istovremeno broj umrlih bio 160.320. To znači da je mortalitet daleko ispred nataliteta, a da je negativan prirodni priraštaj stao na broju 62.152 umrlih ispred broja rođenih.

Koliko su alarmantni podaci, govori činjenica da broj rođenih u periodu 2012-2021. godina nijednom nije prešao 10.000 i da se iz godine u godinu smanjuje. Istovremeno broj umrlih je u konstantnom porastu, a najteža godina bila je upravo prošla, gdje je razlika između mortaliteta i nataliteta bila gotovo 10.000.

Aleksandar Čavić, demograf iz Banjaluke, kaže da Republika Srpska u obje komponente koje utiču na formiranje broja stanovnika (prirodni priraštaj i migracioni saldo) ima negativne brojke.

Kada je u pitanju prirodni priraštaj, on ocjenjuje da su podaci i te kako relevantni i da su razlozi negativnog odnosa broja umrlih i rođenih isključivo nastali zbog nepostojanja planskog i sistemskog pristupa ovoj problematici.

“Republika Srpska nema formulisanu populacionu politiku niti neku ekvivalentnu demografsku politiku ili strategiju”, navodi Čavić za “Nezavisne novine”.

On naglašava da ovo nije samo trenutni problem, jer je upravo iz navedenih razloga svaka naredna godina sve neizvjesnija.

“Svaka godina biće nepovoljnija od prethodne. Nismo mi sada, da kažem kolokvijalno, na kraju istorije pa da kažemo da smo dodirnuli najnižu tačku i sada nam može biti samo bolje. Nažalost, nije tako. Jednostavno, ovi trendovi mogu biti još nepovoljniji i mislim da će najskorija budućnost to potvrditi, jer kod nas svaka nova generacija koja ulazi u reproduktivni period sve je malobrojnija”, navodi Čavić, dodajući da je činjenica da u Srpskoj živi staro stanovništvo.

“Imamo proces demografskog starenja koji odmiče u poodmakloj fazi. To nas dovodi do zaključka da je uz postojeće stope mortaliteta, možda čak i ako zanemarimo negativne efekte koje je širenje virusa korona imalo na povećanje mortaliteta, prosto činjenica da ćemo imati sve starije stanovništo, što dovodi do zaključka da će i opšta stopa mortaliteta biti sve veća tokom vremena. S tim u vezi, imaćemo sve veći jaz između broja rođenih i umrlih”, ističe Čavić.

I druga komponenta koja se odnosi na stanovništvo, a to su migracije, ne smije, kako kažu naši sagovornici, biti zanemarena. Slični statistički podaci su i u regionu, a ključni razlozi lošeg stanja su, pored socijalne, i politička nesigurnost.

“Odlazak ljudi slijedi jer su plate male, nema perspektive, nema razvojnih fondova, manje je stranih investicija. Ljudi imaju sve veće troškove i za djecu, pa ne mogu ili čak neće sebi da priušte još djece, tako da neće da dovode sebe ni buduće dijete u situaciju da neće da ga othrane ili već razmišljaju o odlasku odavde, pa će dijete da prave tek kada odu u inostranstvo”, smatra ekonomista Zoran Pavlović.

On pojašnjava da broj umrlih pokazuje da će BiH, a samim tim i Republika Srpska, ostati bez stanovništva i da se nešto mora uraditi.

“Uz sve navedeno, kada se dodaju politički sukobi koji se formiraju na nivou BiH, dolazimo u situaciju da je potpuno suludo praviti djecu u ambijentu u kome niste sigurni da ćete uopšte ostati. Dakle, prvi uslov boljeg stanja je ekonomska stabilnost, pa onda politička. Tek tada idu demografske mjere. Ali to je sve toliko ozbiljan posao da ne vidim ko će da ih dizajnira, potpiše, a Skupština da ih usvoji”, zaključuje Pavlović.

Related Topics:

Društvo

Populistički potez ili JER SMO TAKO U MOGUĆNOSTI? Dodik predlaže povećanje plate u Srpskoj, evo šta kažu poslodavci

Priča o minimalcu u Srpskoj, ponovo je na meniju. Novi cjenovnik predlaže predsednik Srpske, Milorad Dodik.

Prema njegovoj računici, najbolje bi bilo da minimalna ostane 900 KM, dok bi ona, za srednju stručnu spremu, trebala da bude povećana na 1.000 KM, a za visoku na 1.200 KM. Populistični potez ili realna opcija?

I dok sindikalcima raste apetit, poslodavcima je odavno prisjelo. Prvi bi da minimalna plata bude bar 1.050 KM, drugi se nisu oporavili ni od onih 900 KM.

Činjenica je da trenutna minimalna plata ne može da pokrije potrošačku korpu, koja je za novembar prošle godine iznosila 2.650 KM. Činjenica je i da se za hranu treba odvojiti 1.203 KM. Ali, činjenica je i da je privreda već odavno na koljenima, jer su poreski pritisci, nemilosrdni.

– To još nije dogovoreno. Vidjećemo. Pozvaćemo poslodavce i sindikat. Smatramo da ta diferencijacija treba da se napravi. Trebalo bi da bude ukinut i porez na platu za garantovani dio – rekao je Dodik.

I golim okom, odavno je vidljivo, da je priča o minimalnoj plati, ogrnuta plaštom populizma. Da nije zasnovana na analizama. Da se, kao na lotu, i jedni i drugi “razbacuju” brojkama, pa ko dobije-dobije.

Analiza

Stav poslodavaca je jasan – dodatni troškovi bi ostavili nesagledive posljedice po privredu Srpske.

– Kada je riječ o Dodikovom prijedlogu, nešto slično je u prethodnim godinama najavljivao i premijer Srpske Radovan Višković, ali nikada do sada nismo dobili prijedlog koji bi to iznosi i pragovi bili. Ono što je sigurno, jeste da takav model nigdje ne postoji i ako bi kojim slučajem došlo do sprovođenja nekog takvog prijedloga, to se nikako ne smije raditi bez prethodno urađene analize, da vidimo da li će doći do dodatnog opterećenja privrede ili će to biti nešto što će biti u duhu borbe protiv sive ekonomije. Zaista smo protiv bilo kakvog dodatnog opterećenja privrede – kaže predsjednik Unije poslodavaca Republike Srpske, Zoran Škrebić.

Naglašava da imamo pad izvoda i privredne aktivnosti,  a povećanje uvoza, pa bi, kako dodaje, bilo kakvo povećanje troškova značilo dalje povećanje nekonkurentnosti naše privrede. Podsjeća i da je povećanje minimalne plate na 900 KM ostavilo negativne posljedice.

– Upozoravali smo da će se kriza EU preneti na našu privredu, a da će, samim tim, dodatno opterećenje donijeti dalje negativne efekte. I kao što možete vidjeti, pogođeni su drvna industrija i izvoznici, dok u prerađivačkoj industriji imamo smanjenje 3.000 radnih mjesta – ističe on.

Unija poslodavaca, kaže Škrebić, nije protiv povećanja plata, ali ne minimalne, nego ukupne.

Nastavi čitati

Društvo

BDP PO GLAVI STANOVNIKA U BiH samo 36 odsto evropskog prosjeka

Bruto domaći proizvod (BDP) po stanovniku, prema standardu kupovne moći, u Crnoj Gori je u prošloj godini iznosio 51 odsto proseka EU, pokazuju konačni podaci Eurostata.

Od zemalja iz regiona, Hrvatska ima najveći BDP po stanovniku prema standardu kupovne moći koji iznosi 76 odsto proseka EU, dok se Crna Gora nalazi na drugom mjestu na nivou od 51 odsto prosjeka EU.

Srbija se nalazi na nivou od 49 odsto evropskog proseka, Sjeverna Makedonija 41 odsto, dok se Bosna i Hercegovina i Albanija nalaze na nivou od 36 odsto evropskog prosjeka.

Od zemalja članica EU, najveći BDP po stanovniku, prema standardu kupovne moći, zabilježen je u Luksemburgu, čiji je nivo više od dva puta iznad proseka EU, i iznosi 237 odsto evropskog proseka. Bugarska se nalazi na najnižem nivou sa 64 odsto prosjeka EU. Stvarna individualna potrošnja (SIP) po stanovniku prema standardu kupovne moći, prema konačnim podacima, među zemljama članicama EU se kretala u rasponu od 70 odsto prosjeka EU u Bugarskoj i Mađarskoj do 136 odsto prosjeka EU u Luksemburgu.

Najnoviji podaci Eurostata minimalno se razlikuju od onih prethodnih, objavljenih u junu 2024. godine. Tada je bruto domaći proizvod po stanovniku u Crnoj Gori bio na 52 odsto prosjeka EU. BDP po stanovniku je uglavnom pokazatelj nivoa ekonomske aktivnosti, dok je stvarna individualna potrošnja alternativni pokazatelj, bolje prilagođen da opiše materijalno blagostanje domaćinstva. Bankar.me

Nastavi čitati

Društvo

VREMENSKA PROGNOZA! Oblačno i hladno, ponegdje se očekuje i slab snijeg

U Republici Srpskoj i Federaciji BiH će biti oblačno, hladno i pretežno suvo, a slab snijeg moguć je povremeno na zapadu i u višim predjelima na istoku.

Vjetar će biti umjeren, povremeno i jak, sjevernog smjera, u Hercegovini jaka i olujna bura, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.
Jutarnja temperatura vazduha biće od minus šest do minus jedan, na jugu do tri, a najviša dnevna od minus tri do tri, na jugu do osam stepeni Celzijusovih, saopšteno je iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda.

Nastavi čitati

Aktuelno