Connect with us

Politika

ZADUŽILI SMO SE KOD “PRIJATELJA”! Od koga Srpska uzima PUSTE MILIONE?

U novembru 100 miliona, u martu 245 miliona evra.
Toliko se Republika Srpska zadužila kod misterioznih kreditora, čiji identitet vlasti u Srpskoj ne otkrivaju.

Posljednje zaduženje će se vraćati idućih devet godina, počevši od decembra ove godine, i to sa fiksnom kamatnom stopom od pet odsto godišnje.

Detalji kredita su objavljeni u Službenom glasniku Republike Srpske prošli petak, ali ne i to ko je Srpskoj dao novac.

“Ne možete dobiti odgovor i nemojte nas džaba pitati ko vam je dao. Dali su nam naši prijatelji”, rekao je Radovan Višković, predsjednik Vlade Republike Srpske, na javnom servisu Republike Srpske.

Iz Ministarstva finansija Republike Srpske nije odgovoreno na upit Radija Slobodna Evropa (RSE) o tome zašto vlasti ne navode od koga će dobiti novac, niti za šta će on biti namijenjen.

Igor Crnadak, šef Kluba poslanika Partije demokratskog progresa, opozicione stranke u Narodnoj skupštini Republike Srpske, ranije je na svojoj Facebook stranici objavio zvanični odgovor Ministarstva finansija na poslaničko pitanje od koga je Vlada Republike Srpske u novembru dobila kredit od 100 miliona evra.

U njemu, sem zakonskih pojašnjenja, nema informacija o porijeklu novca.

Gdje novac ulazi u zemlju?

Svaki inostrani kredit bilo koje institucije i organizacione jedinice u zemlji, mora da se uplati preko Centralne banke Bosne i Hercegovine, kažu ekonomisti za RSE.

Iz Centralne banke na upit RSE odgovaraju da oni ne znaju gdje se Republika Srpska zadužila, te da se proces direktnog zaduženja Srpske ne odvija preko njih.

Marko Đogo, dekan Ekonomskog fakulteta u Istočnom Sarajevu, pojašnjava za RSE da Republika Srpska nema obavezu da traži odobrenje sa nivoa BiH za kredit, jer se ne zadužuje preko državnih institucija, ali da je Centralna banka neizostavan posrednik.

“Na nivou tog tehničkog izvršenja, ja mislim da ne mogu isključiti Centralnu banku. Odnosno da će ta sredstva preko računa Centralne banke doći u Republiku Srpsku”, rekao je Đogo.

Istog mišljenja je i Svetlana Cenić, ekonomski analitičar i bivši ministar finansija Republike Srpske.

“Kako može da bude tajno nešto što mora biti evidentirano, s obzirom da je novčani tok, odnosno priliv novca u zemlju preko Centralne banke”, pita se ona.

Zaduženja kod “prijatelja”

Cenić podsjeća da je kredit koji diže Vlada Republike Srpske stvar javnih finansija, i kao takav, njegovo porijeklo se mora znati.

“Ne može kreditor biti anoniman, nema teoretske šanse, s obzirom da krše sve zakone moguće, znači Ministarstvo finansija, mora podnijeti izveštaj i parlamentu, da ne kažem da Ministarstvo finansija državno podnosi izvještaj takođe, Savjetu ministara i parlamentu na uvid se stavljaju sva zaduženja”, naglašava Cenić.

Poslanik opozicione Partija demokratskog progresa (PDP) i član Odbora za finansije i budžet NS Republike Srpske, Diana Čekić, ističe da “nema zaduživanja kod prijatelja”.

“Finansije ne poznaju pojam prijatelja. Banke rade po sistemu koristi i gledaju mogućnost vraćanja tih kredita. Znači, nema riječi ni o kakvom prijatelju i to nisu nikakva donatorska sredstva, to su kreditna sredstva koja će otplaćivati građani Republike Srpske”, rekla je Čekić za RSE.

Ona upozorava da ne smije biti govora o tajnosti, s obzirom na to da su vlasti u Republici Srpskoj “hronično u nedostatku novca”, te da na sve moguće načine pokušavaju taj problem da riješe.

Čekić ne želi da spekuliše sa time da je imovina Republike Srpske data kao zalog, ukoliko Vlada ne bude mogla da izvrši svoje kreditne obaveze.

“Ukoliko su dali to je još gora situacija, znači ide se u nešto što je van pameti, jer niko nema mandat da zarad nekih zaduženja trguje sa bogatstvima i imovinom Republike Srpske”, kazala je ona.

Marko Đogo podsjeća da je prethodnih godina Republika Srpska imala problema sa dizanjem kredita u inostranstvu, koji su prouzrokovani “političkim sukobima između rukovodstva Republike Srpske i političkih predstavnika razvijenih zemalja”.

Ko su misteriozni kreditori?

Svetlana Cenić ocjenjuje da postoji nekoliko adresa kod kojih su vlastodršci u Republici Srpskoj mogli dobiti kredit, ali da svaka ima svoja ograničenja.

“Ne vjerujem da su Kinezi, čisto sumnjam, obzirom da svi projekti sa Kinezima trenutno, i oni čekaju, započelo se ovo, ono, te oko energetike, te put, ali koliko znam, ništa se ne dešava”, rekla je ona.

Ukoliko jeste Kina, ona pretpostavlja da postoji “hipoteka na nečemu jako značajnom”, te da je založena određena imovina kao garancija povrata kredita.

“Rusija ne vjerujem da jeste, Mađarska je i sama na ledu u EU, i čak postoji prijetnja da se na neki način eliminišu i iz glasanja u EU, tako da vidjećemo taj rasplet. To je i za Mađarsku značajan iznos, 250 miliona evra, ali opet kažem, zarad uticaja Mađarske tu je i Orban, kome trebaju takvi”, rekla je ona.

Kaže da je “ne bi iznenadilo” ni da je zajam uzet od Saudijske Arabije. Ovo arapsko kraljevstvo preko svog razvojnog fonda u Republici Srpskoj finansira izgradnju naučno-tehnološkog parka u Banjaluci, kao i izgradnju studentskog doma u Foči, na istoku BiH.

Marko Đogo kaže da iznos djeluje velik u našem ekonomskom “mikrokosmosu”, ali da taj iznos “nije ni na nivou izgradnje dionice autoputa u kineskoj provinciji”.

“Tako da to objektivno što je za nas veliko, čak i za strane banke, a kamo li za države to nisu zapravo nikakva sredstva, to čak i srednje razvijena ekonomija srednje veličine tipa Mađarske, ne bi osjetila 100 ili 200 miliona evra godišnje da nekom da kredita”, smatra Đogo.

Prema njemu, uslovi kredita su dobri s obzirom na kreditni rejting BiH, te političku nestabilnost u zemlji.

Kredit za javni sektor?

Vlasti ne navode za šta će koristiti ovaj kredit. Ipak, 24. marta je NS Republike Srpske usvojila set zakona, kojima se povećavaju plate zaposlenima u javnom sektoru.

Ministar finansija Republike Srpske Zora Vidović u obrazloženju zakona rekla je da je za povećanje potrebno 215 miliona maraka (oko 110 miliona evra).

Diana Čekić podsjeća da su vlasti krajem prošle godine govorile da novca za ova povećanja nema, te da ovakve “improvizacije” najviše koštaju građane Republike Srpske.

Prošlog decembra, Parlament Republike Srpske je za 2025. godinu odobrio ukupno dugoročno zaduženje u iznosu od 862 miliona maraka (oko 441 milion evra).

Prema podacima s kraja oktobra, ukupni dug Republike Srpske koji je zakonski ograničen iznosi oko 6,45 milijardi KM (oko 3,3 milijarde evra), što predstavlja 38 odsto BDP-a Srpske.

Odnosi Republike Srpske sa “prijateljima”

Sudeći po medijskim izvještajima, Republika Srpska na međunarodnom nivou najbliže sarađuje sa susjednom Srbijom, ali i Rusijom, Mađarskom i Kinom.

Ipak, podaci Zavoda za statistiku Republike Srpske pokazuju da je od ovih zemalja samo Srbija među najvažnijim spoljnotrgovinskim partnerima, a tu su još Italija, Hrvatska, Njemačka i Slovenija.

Mađarski premijer Viktor Orban i predsjednik Republike Srpske, Milorad Dodik, posljednjih godina gaje sve bliže odnose.

Zbog stavova Budimpešte, Evropska unija nije mogla da uvede sankcije Dodiku, dok je zamjenik mađarskog šefa diplomatije u nedavnoj posjeti Banjaluci rekao da je presuda Suda BiH u predmetu protiv Dodika “politička”.

Sem toga, Mađarska je davala zajmove Vladi Republike Srpske za rješavanje budžetskih rupa, te je osnovala fond za pomoć pri kupovini poljoprivrednih mašina.

Rusija pruža najviše političku podršku rukovodstvu Republike Srpske, i to posebno Dodiku.

On se od 2014. godine, obavljajući različite funkcije, sastao sa ruskim liderom Vladimirom Putinom ukupno 11 puta.

Zvanična Moskva ne priznaje autoritet visokog predstavnika u BiH, Kristijana Šmita, u čemu ih Republika Srpska prati.

Kina je u Republici Srpskoj, uglavnom, uključena u infrastrukturni i energetski sektor.

Kineske kompanije grade hidroelektrane na Bistrici kod Foče, Hidroelektranu Dabar kod Bileće na jugu BiH, dok je više puta najavljivan početak izgradnje autoputa Banja Luka – Prijedor.

Ipak, ove projekte prate problemi u procesu izgradnje, koji se najčešće odnose na finansiranje.

Ranije su izgradile, između ostalog, bolnicu u Doboju kao i termoelektranu u obližnjim Stanarima.

(RSE) Foto: goodfon

Related Topics:

Politika

SAVANOVIĆ: “PDP ima snagu i viziju da vodi Republiku Srpsku!”

Aktivnosti Partije demokratskog progresa pokazuju da je riječ o ozbiljnoj političkoj organizaciji koja ima jasan stav o svim važnim pitanjima i brine o svakom građaninu, poručio je Zoran Savanović, član Predsjedništva PDP-a.

– Sve što smo radili u prethodnom periodu dovoljno govori o snazi, stabilnosti i odgovornosti naše politike. PDP je pokazao zrelost i spremnost da odgovori na najveće izazove, ne samo u Banjoj Luci, nego i u čitavoj Republici Srpskoj – istakao je Savanović gostujući na BN televiziji.

On je naglasio da PDP vodi politiku rješenja, a ne politikanstva, te da svakodnevno obilaze teren kako bi razgovarali s građanima i čuli njihove probleme.

– Naša politika pokazuje da se ovdje može normalno razmišljati i djelovati, bez bavljenja trivijalnim temama u ovako izazovnim vremenima. Zato svakodnevno obilazimo svaki kraj Republike Srpske – od Novog Grada do Trebinja, da vidimo šta su realni problemi ljudi i da ponudimo konkretna rješenja – rekao je Savanović.

Među prioritetima PDP-a naveo je besplatne udžbenike za učenike, uvođenje školskih uniformi, uklanjanje kladionica iz blizine škola, kao i neradnu nedjelju.

– Naša politika je jasna, a to je više reda, odgovornosti i konkretnih mjera koje će poboljšati kvalitet života građana. PDP ima snagu i viziju da vodi Republiku Srpsku u pravom smjeru – poručio je Savanović.

Nastavi čitati

Politika

SKANDAL u Autocestama FBIH! Ko je kriv za NESTAŠICU TAG uređaja?

Autoceste FBiH priznale su da trenutno u prodaji nema TAG uređaja.

Iz ovog javnog preduzeća se pravdaju činjenicom da je nabavke TAG uređaja u potpunosti vezana s procedurama propisanim Zakonom o javnim nabavkama.

“Nedavno je okončan postupak javne nabavke i zaključen novi ugovor s dobavljačem, na osnovu kojeg je izvršena narudžba nove količine uređaja. Njihovu isporuku očekujemo u narednih desetak dana, nakon čega će distribucija biti odmah nastavljena putem naših prodajnih mjesta”, kažu iz Autocesta FBiH.

Iz Autocesta dodaju da “u posljednjem periodu bilježe izuzetno povećano interesovanje korisnika za ACC uređaje, ponajviše zbog mogućnosti njihovog uvezivanja sa sistemima naplate Hrvatskih autocesta i Autoputeva Republike Srpske”.

“Ovaj značajan porast potražnje doveo je do toga da su zalihe uređaja rasprodane brže nego što je to bilo planirano, odnosno prije nego što je nova nabavka mogla biti realizovana. Trenutno nemamo uređaja u prodaji”, navode iz Autocesta FBiH za “Vijesti.ba”.

Iako iz Autocesta pokušavaju opravdati situaciju navodima da su im zalihe istekle te da su problem javne nabavke, takvo obrazloženje nije prihvatljivo. Građane i privredu, koji kroz putarine druge naknade finansiraju rad ovog javnog preduzeća, ne zanimaju problemi u planiranju i loše vođene javne nabavke u Autocestama FBIH.

Oni imaju pravo na uslugu, pravo na kontinuitet i pravo na ozbiljan, odgovoran sistem koji ne zakazuje u osnovnim operativnim stvarima. Nestanak TAG uređaja je pokazatelj neodgovornosti i nebrige.

U svakoj ozbiljnoj kompaniji, javnoj ili privatnoj, precizno planiranje zaliha i blagovremeno pokretanje nabavki su osnovne menadžerske funkcije.

S obzirom da toga nije bilo u Autocestama FBIH, to znači da je neko propustio uraditi svoj posao i za to mora odgovarati jer se direktno odrazio na stotine ili hiljade korisnika koji su ostali bez mogućnosti da kupe ovu uslugu, a čime je oštećen i javni budžet. Kada javna institucija ne izvršava svoju osnovnu funkciju, onda nije pitanje zašto je došlo do nestašice, već ko će zbog toga snositi posljedice?

U odgovoru portalu Vijesti.ba, iz Autocesta su se zahvalili na interesu za informacije u vezi dostupnosti ACC uređaja. Da se radi o ciničnom i bezobraznom odnosu prema građanima i javnosti, osim poruke na papiru formata A4 na kojoj piše “TAGOVA TRENUTNO NEMA NI NA JEDNOM NAPLATNOM MJESTU. HVALA NA RAZUMIJEVANJU”, svjedoči i činjenica da na portalu jpautoceste.ba ne postoji obavijest o nestašici TAG uređaja. Da paradoks bude veći, među zadnjim obavijestima je ona u kojoj se kaže da građani “sve zahtjeve u vezi ACC usluge mogu realizovati na svim naplatnim mjestima na auto-putu” A1 u vremenskom periodu 00-24h”.

Nastavi čitati

Politika

Dodik poručuje “OČEKIVANJA od Ustavnog suda BiH jasna”

Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik izjavio je da od Ustavnog suda BiH nema nikakva očekivanja već da se moraju iskoristiti sve pravne radnje kako bi se došlo do Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu nakon presude koju mu je izrekao Sud BiH.
Dodik je naveo da su našli najmanje 40 primjera sudske prakse Evropskog suda koji pobijaju ovo što se dešava u BiH.

On je istakao da je “Ustavni sud BiH i kreirao sve te brljotine, ali da je rečeno da se moraju iskoristiti sve pravne radnje u nekoj zemlji da bi se moglo ići na Evropski sud”.

“Zato se i ide na Ustavni sud, ne iz očekivanja da on nešto uradi, ja nemam ta očekivanja”, rekao je Dodik za ATV, prenosi Srna.

On je naveo da je prepustio pravnicima i advokatima da se time bave, da ih je ovlastio da urade sve što misle da treba, pojasnivši da je krajnji cilj da dođu do odluke Evropskog suda za ljudska prava.

“Mada ja ni toj instituciji ne vjerujem”, rekao je Dodik.

On je naveo da su “muslimani to i uradili da dvije godine nekoga zabave”, te upitao “šta kad za dvije, tri godine dođe odluka Evropskog suda i kaže da se poništava odluka i da Milorad Dodik ima pravo da traži obeštećenje”.

“Ali, oni misle da u ove dvije godine mogu da naprave šta hoće, sva priča je u tome. U toj funkciji su i Šmit, sudovi, tužilaštva i Ustavni sud. Ja nemam nikakve dileme”, zaključio je Dodik.

Apelaciono odjeljenje Suda BiH potvrdilo je 1. avgusta prvostepenu presudu predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, kojom je osuđen na godinu dana zatvora i šest godina zabrane političkog djelovanja “zbog nepoštovanja odluka Kristijana Šmita”.

Nastavi čitati

Aktuelno