Connect with us

Svijet

KO JE BIO FETULAH GULEN: Od Erdoganovog saveznika do smrtnog neprijatelja

Fetulah Gulen, koji je izgradio snažan pokret u Turskoj i izvan nje, preminuo je u 83. godini nakon što je svoje pozne godine proveo u egzilu u SAD, optužen za orkestriranje državnog udara protiv turskog predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana.

Herkul, internet stranica koja objavljuje Gulenove propovijedi, na društvenoj platformi X je objavila da je Gulen preminuo u nedjelju naveče u američkoj bolnici gdje se liječio.

Gulen je nekada bio Erdoganov saveznik, ali potom su se razišli, a turski predsjednik ga smatra odgovornim za pokušaj državnog udara 2016. u kojem su odmetnuti vojnici zauzeli ratne avione, tenkove i helikoptere.

Oko 250 ljudi je ubijeno u pokušaju osvajanja vlasti.

Gulen, koji je od 1999. živio u egzilu u Sjedinjenim Državama, poricao je svoju uključenost u puč.

“Hizmet”

Prema njegovim sljedbenicima, Gulenov pokret poznat kao “Hizmet”, što znači “služba” na turskom, nastoji širiti umjerenu varijantu islama koja promoviše zapadnjačko obrazovanje, slobodna tržišta i međureligijski dijalog.

Otkako je državni udar propao, njegov pokret je sistemski uništen u Turskoj, a njegov se uticaj smanjio na međunarodnom nivou.

Svojim pristalicama poznat kao hodža efendija, ili poštovani učitelj, Gulen je rođen u selu u istočnoj turskoj pokrajini Erzurum 1941. Kao sin imama, islamskog propovjednika, od najranije dobi je proučavao Kuran.

Gulen je 1959. imenovan imamom džamije u sjeverozapadnom gradu Edirneu te je postao istaknuti propovjednik šezdesetih u zapadnoj pokrajini Izmir, gdje je osnovao studentske domove i propovijedao po čajanama.

Studentski domovi su predstavljali početak neformalne mreže koja će se tokom sljedećih decenija proširiti kroz područja obrazovanja, preduzetništva, medija i državnih institucija, što je njegovim pristalicama obezbijedilo ekstenzivan uticaj.

Mrežom škola se uticaj takođe proširio mimo turskih granica na države srednje Azije, jugoistočne Europe, Afrike i zapada, prenosi N1.

Bivši Erdoganov saveznik

Gulen je bio blizak saveznik Erdogana i njegove Stranke pravde i razvoja (AKP), ali sve veće napetosti u njihovom odnosu su kulminirale u decembru 2013. kada su na vidjelo izašle korupcijske istrage protiv ministara i zvaničnika bliskih Erdoganu.

Vjerovalo se da tužioci i policijski zvaničnici iz Gulenovog pokreta Hizmet stoje iza istraga, a 2014. je izdat nalog za Gulenovo hapšenje. Dvije godine kasnije, njegov pokret je proglašen terorističkom grupom.

Nedugo nakon pokušaja državnog udara 2016. Erdogan je za Gulenovu mrežu rekao da je “poput raka” te se obvezao da će iskorijeniti izdajice, gdje god bili.

Stotine škola, kompanija, medijskih preduzeća i udruženja povezanih s Gulenom su ugašene, a njihova imovina je zaplijenjena.

Gulen je “najsnažnije” osudio pokušaj puča.

“Kao neko ko je patio tokom više državnih udara u proteklih pet decenija, posebno je uvredljivo biti optužen za bilo kakvu vezu s takvim pokušajem”, poručio je u saopštenju.

Najmanje 77.000 osoba je uhapšeno, a 150.000 javnih službenika, uključujući učitelje, sudije i vojnike je suspendovano u vanrednom stanju uvedenom nakon neuspjelog puča, za što je vlada rekla da je usmjereno protiv Gulenovih sljedbenika.

Kompanije i mediji za koje se smatralo da su povezani s Gulenom su ugašeni ili ih je preuzela država.

Turska vlada je rekla da su njeni postupci opravdani zbog veličine prijetnje koju je puč predstavljao za državu.

Gulen je takođe postao izolovana ličnost unutar Turske, gdje su ga Erdoganove pristalice osuđivale, a opozicija, koja je njegovu mrežu smatrala višedecenijskom urotom radi potkopavanja sekularnih temelja republike, izbjegavala.

Ankara je dugo pokušavala ostvariti njegovo izručenje iz SAD.

Govoreći na svom zatvorenom imanju u pensilvanijskim planinama Pocono, Gulen je u intervjuu za Rojters 2017. rekao da ne namjerava pobjeći iz Sjedinjenih Država kako bi izbjegao izručenje.

Već tada je djelovao slabo: jedva je hodao, a pored njega je bio njegov ljekar.

Gulen je otputovao u SAD radi liječenja, ali ostao je tamo s obzirom na to da mu je u Turskoj prijetio krivični postupak.

Related Topics:

Svijet

MOGERINI PUŠTENA IZ PRITVORA: Podignuta optužnica za zloupotrebu sredstava

Rektor Koledža Evrope Federika Mogerini i bivši generalni sekretar Evropske službe za spoljne poslove (EEAS) Stefano Sanino optuženi su za zloupotrebu sredstava EU, saopšteno je iz Kancelarije evropskog javnog tužioca.

U saopštenju se navodi da je za zloupotrebu sredstava optužen i zamjenik Mogerinijeve, koja je ranije bila na funkciji visokog predstavnika EU za spoljnu politiku i bezbjednost.

Kancelarija je juče potvrdila da je izvršen pretres u sjedištu EEAS, te da je privedeno troje ljudi. Istraga se sprovodi u vezi sa pronevjerom sredstava iz programa EU za obuku nižerangiranih diplomata.

Mogerini je jutros puštena iz pritvora, nakon što je ranije privedena zbog sumnje da je izvršila pronevjeru, javila je italijanska novinska agencija AGI.

Nastavi čitati

Svijet

ZAVRŠEN SASTANAK PUTINA I VITKOFA: Stigle i prve reakcije iz Moskve

Uz Putina, rusku delegaciju su činila i dvojica njegovih savjetnika, Kiril Dimitrijev i Jurij Ušakov.

Sastanak ruskog predsjednika Vladimira Putina sa američkim specijalnim izaslanikom Stivom Vitkofom i zetom američkog predsjednika Donalda Trampa, Džaredom Kušnerom završen je u Kremlju poslije više od pet sati.

Uz Putina, rusku delegaciju su činila i dvojica njegovih savjetnika, Kiril Dimitrijev i Jurij Ušakov.

Dimitrijev se odmah nakon sastanka oglasio na društvenoj mreži X, gdje je uz fotografiju sa sastanka objavio i stiker goluba sa maslinovom grančicom koji simbolizuje mir.

Oglasio se Putinov pomoćnik
Prema riječima pomoćnika ruskog predsjednika Jurija Ušakova, razmatrana je suština američkih mirovnih prijedloga u Ukrajini.

“Razgovor je bio veoma koristan, konstruktivan i veoma informativan”, rekao je on novinarima.

Ušakov je napomenuo da je sastanak pružio priliku da se razgovara o načinima daljeg rješavanja ukrajinske krize, kao i da se postigne dogovor o nastavku zajedničkog rada na postizanju mira u Ukrajini.

Vladimir Putin, kako je Ušakov pojasnio, obavijestio je američku delegaciju da Moskva može da pristane na neke stvari u okviru američkog plana za Ukrajinu, ali da druge stvari izazivaju kritike sa ruske strane.

“Dogovorili smo se na nivou predstavnika, pomoćnika i drugih predstavnika da nastavimo kontakte sa Amerikancima, posebno sa njima koji su danas stigli u Kremlj”, dodao je predsjednički pomoćnik.

Na sastanku se, kako je naveo, nije razgovaralo o konkretnim formulacijama, već o suštini američkog plana za rješenje u Ukrajini.
Rusija se upoznala sa početnim američkim planom od 27 tačaka, pišu RIA Novosti.

“Postojao je dokument koji je sadržao 27 tačaka. Predat nam je i mi smo ga, naravno, pregledali. Međutim, nismo radili na formulaciji i nije bilo razgovora sa našim američkim kolegama o tome, o čemu se takođe danas raspravljalo”, istakao je.

Moskva je pored početnog plana američkog predsjednika Donalda Trampa dobila još četiri dokumenta. U razgovorima je bilo riječi o teritorijalnim pitanjima, bez kojih Rusija ne vidi rješenje ukrajinske krize.

Rusija i Sjedinjene Američke Države su se složile da ne otkrivaju suštinu sastanka. Vladimir Putin je poslao pozdrave Donaldu Trampu preko Stiva Vitkofa i niza političkih signala.

Ušakov je dodao da još mnogo posla treba da se uradi. Međutim, napomenuo je da strane definitivno ne odustaju od rješavanja ukrajinskog pitanja.

Poslije sastanka Vitkof je otišao u zgradu Ambasade SAD u Moskvi.

Podsjetimo, razgovor ruskog predsjednika Vladimira Putina sa američkim specijalnim izaslanikom Stivom Vitkofom i zetom američkog predsjednika Donalda Trampa Džaredom Kušnerom bio je danas u Kremlju, prenijela je agencija RIA.

Američka delegacija trebalo je da predstavi Putinu izmijenjen mirovni plan, koji je sa 28 sveden na 19 tačaka, a sastanak u Moskvi održao se nakon dvije nedjelje intenzivne diplomatije oko Trampovog plana, uključujući dvije runde pregovora između SAD i Ukrajine.

Mirovni plan od 19 tačaka
Nakon intenzivnih pregovora u Ženevi, američki i ukrajinski zvaničnici saopštili su da je ostvaren značajan napredak u izradi mirovnog plana za okončanje rata u Ukrajini.

Prema izvorima upoznatim sa raspravama, mirovni plan je skraćen sa 28 na 19 tačaka. Iako nije precizirano šta je izbačeno, poznato je da su evropski lideri ranije izrazili zabrinutost zbog dijelova koji se odnose na sankcije i zamrznutu rusku imovinu, smatrajući da je to u nadležnosti EU. Pritisak SAD da se sukob okonča već se odrazio na tržišta – evropske odbrambene akcije pale su u ponedjeljak za više od 2 odsto.

Nastavi čitati

Svijet

POLICIJA UPALA U CIK ZORE U CIVILU! Ovo su svi detalji hapšenja Federike Mogerini

Belgijska policija sprovela je u utorak opsežnu operaciju pretresa i hapšenja u Briselu i Brižu, u sklopu istrage o navodnoj zloupotrebi sredstava Evropske unije.

Operacija je izvedena po nalogu Evropskog javnog tužilaštva (EPPO), a među uhapšenima se nalazi i Federika Mogerini, bivši visoki predstavnik EU za spoljnu politiku i bezbjednost, danas rektor prestižnog Koledža Evrope.

Početak racije

Racije su započele u ranim jutarnjim satima, kada je oko deset policajaca u civilu upalo u sjedište Evropske službe za spoljne poslove (EEAS) u Briselu. Prema riječima očevidaca, policija je pažljivo i tiho pretražila kancelarije, dok je drugi zvaničnik EU potvrdio da se operacija odvijala istovremeno i u zgradama Koledža Evrope u Brižu, kao i u privatnim domovima osumnjičenih.

Tri osobe su privedene zbog sumnje na korupciju, prevaru u javnim nabavkama i sukob interesa, a zaplijenjena je i opsežna dokumentacija za potrebe istrage.

Ko je uhapšen?

Prema informacijama belgijskih medija, među uhapšenima se nalaze Federika Mogerini, nekadašnji šef evropske diplomatije i sadašnji rektor Koledža Evrope, kao i Stefano Sanino, bivši generalni sekretar EEAS-a koji trenutno obavlja funkciju visokog zvaničnika u Evropskoj komisiji. Treća uhapšena osoba je menadžer Koledža Evrope, čiji identitet još nije objavljen.

Iako EPPO nije zvanično potvrdio njihova imena, belgijski listovi Le Soir i L’Echo navode da su identiteti potvrđeni iz više diplomatskih izvora i da se radi o visokorangiranim osobama čiji je imunitet prethodno ukinut kako bi hapšenja mogla biti sprovedena.

Sumnje u “dogovoreni tender”: Kako je Koledž Evrope dobio posao?

U fokusu istrage nalazi se sumnja da je Koledž Evrope imao povlašćen pristup povjerljivim informacijama tokom tendera za pokretanje nove Evropske diplomatske akademije — devetomjesečnog programa obuke evropskih diplomata koji finansira EEAS.

Prema dostupnim informacijama, Koledž je 2022. godine kupio zgradu u ulici Spanjaardstraat u Brižu za 3,2 miliona evra upravo u trenutku kada se očekivalo raspisivanje tendera za smještaj budućih polaznika akademije. Ubrzo nakon toga EEAS je toj instituciji dodijelio 654.000 evra kroz konkurs koji je sada pod istragom.

Istražitelji nastoje da utvrde da li je rukovodstvo Koledža unaprijed znalo kriterijume i uslove tendera, što bi ovoj instituciji dalo nepoštenu prednost u odnosu na druge zainteresovane kandidate. Ukoliko bi se to potvrdilo, radilo bi se o nelegalnom favorizovanju i nelojalnoj konkurenciji, kao i o mogućem dopremanju povjerljivih informacija iz vrha EEAS-a.

Moguća krivična djela: Od korupcije do kršenja službene tajne

Ako se sumnje pokažu tačnim, slučaj bi mogao obuhvatiti čitav niz ozbiljnih krivičnih djela predviđenih evropskim zakonodavstvom. Istraga obuhvata prevaru u javnim nabavkama, korupciju, sukob interesa i povredu službene tajne. EPPO navodi da postoje “snažne indicije” da su evropska pravila o fer konkurenciji bila prekršena i da je jedna institucija imala pristup povjerljivim elementima tendera prije nego što je konkurs zvanično objavljen.

Zvaničnici Evropske komisije i EEAS-a odbijaju da komentarišu detalje istrage, ističući da je riječ o “aktivnostima iz prethodnog mandata” i da se podaci ne mogu iznositi dok postupak traje. Belgijska policija takođe odbija da daje izjave za javnost.

Najveći korupcijski potres u evropskoj diplomatiji ove decenije

Ovaj slučaj predstavlja jedan od najtežih skandala koji su pogodili institucije Evropske unije u posljednjih deset godina. Hapšenje Mogerini — žene koja je donedavno bila jedna od najuticajnijih političkih figura u Briselu — izazvalo je šok u diplomatskim krugovima i otvorilo ozbiljna pitanja o nadzoru nad trošenjem novca EU, ali i o mogućim zloupotrebama u okviru elite koja upravlja evropskom birokratijom.

Istraga EPPO-a nastavlja se u tajnosti, a očekuje se da će u narednim nedjeljama biti obavljeni novi razgovori i dodatne provere finansijskih tokova. Sudska odluka o eventualnom podizanju optužnice mogla bi postati ključni trenutak u redefinisanju pravila o transparentnosti i integritetu u evropskim institucijama, prenosi Nova.

I visoki zvaničnik Evropske komisije Stefano Sanino takođe je bio priveden. Sanino je prethodno bio generalni sekretar EEAS pod Mogerini, u periodu kada je stvorena Diplomatska akademija. Trenutno je generalni direktor odjeljenja Komisije za Bliski istok, Sjevernu Afriku i Zaliv.

Nastavi čitati

Aktuelno