Zaduženost po stanovniku zaključno sa krajem prošle godine u Republici Srpskoj je 3.718 KM, navodi se u izvještaju o stanju u bankarskom sektoru za prethodnu godinu Agencije za bankarstvo RS, koji će biti razmatran na narednoj sjednici Narodne skupštine RS.

U izvještaju se navodi da je, prema posljednjoj objavi Zavoda za statistiku RS, broj stanovnika u Srpskoj 1.114.819, a ukupan iznos kredita datih stanovništvu 4,14 milijardi KM, što daje kreditnu zaduženost po stanovniku u RS u iznosu od 3.718 KM.

Tokom 2023. godine zaduženost po stanovniku u Srpskoj je iznosila 3.340 KM, što znači da je za godinu dana zaduženost po stanovniku porasla za oko 378 KM.

– Ukupni krediti dati stanovništvu koje su plasirale banke iz Republike Srpske i organizacioni dijelovi banaka sa sjedištem u FBiH koji posluju na području Republike Srpske na kraju prošle godine iznose 4,4 milijarde KM i veći su za 407,9 miliona KM ili 10% u odnosu na kraj 2023. godine.

Od ukupnih kredita stanovništvu, banke iz Republike Srpske plasirale su 3,3 milijarde KM ili 74,6% ukupnih kredita stanovništva, dok su poslovne jedinice banaka čije je sjedište u FBiH plasirale 1,1 milijardu KM ili 25,4% ukupnih kredita stanovništva – piše u izvještaju.

Dodaje se da su kratkoročni krediti dati stanovništvu veći za 3,6 miliona KM ili 1% u odnosu na kraj 2023. godine i čine 6,4% ukupnih kredita datih stanovništvu.

– Dugoročni krediti dati stanovništvu veći su za 404,3 miliona KM ili 11% u odnosu na kraj 2023. godine i čine 93,6% ukupnih kredita datih stanovništvu. U strukturi ukupnih kredita stanovništvu, kratkoročni krediti za opštu potrošnju čine 5,2% ukupnih kredita datih stanovništvu i veći su za 1,7 miliona KM ili 1% u odnosu na kraj 2023. godine. U strukturi ukupnih kredita stanovništvu, dugoročni krediti za opštu potrošnju čine 62,8% ukupnih kredita datih stanovništvu i veći su za 265,7 miliona KM ili 11%. Krediti za stambene potrebe (kratkoročni i dugoročni) čine 28% ukupnih kredita datih stanovništvu i veći su za 155 miliona KM ili 14,3% u odnosu na kraj 2023. godine. Krediti za obavljanje djelatnosti (kratkoročni i dugoročni) čine 4,1% ukupnih kredita datih stanovništvu i manji su za 14,3 miliona KM ili 7,3% u odnosu na kraj 2023. Godine – stoji u izvještaju.

Ukupni prihodi banaka iznosili su 744,2 miliona KM i veći su za 94 miliona KM ili 14% u odnosu na isti period 2023. godine.

Kada su u pitanju ukupni rashodi bankarskog sektora, oni su iznosili 474,5 miliona KM i veći su za 33,3 miliona KM ili 8%, u odnosu na isti period 2023. godine.

– Sve banke su iskazale neto dobit u ukupnom iznosu od 247,2 miliona KM koja je veća za 57,9 miliona KM ili 31%, u odnosu na isti period 2023. Godine – navodi se u izvještaju Agencije za bankarstvo RS.

Ekonomista Milenko Stanić kaže za “Nezavisne novine” da je tek u prethodne dvije godine došlo do situacije da su depoziti stanovništva veći u odnosu na kredite.

– To se ranije nije dešavalo. Stanovništvo tim depozitima jednim dijelom finansira privredu i javni sektor. Međutim, situacija se promijenila i mnogo je veći broj kredita u odnosu na depozite jer stanovništvo manje štedi, preživljava i uzima sve više kredite za opštu potrošnju. Banke osnovni izvor prihoda ostvaruju od aktivnih i pasivnih kamatnih stopa. Za kredite je od sedam pa do 10,12 odsto, dok je za depozite do tri odsto. E ta razlika je glavni prihod banaka. Takođe, nema velike konkurencije i taj nedostatak konkurencije je doveo do toga da te banke imaju veliku dobitv – naglasio je Stanić.

Cijene nekretnina u Sarajevu su skočile na rekordne nivoe u posljednjih nekoliko mjeseci, a ono o čemu se ipak dosta manje govori su cijene iznajmljivanja nekretnina koje su također na rekordnim razinama.

Baš kao i kod kupovine, kada je u pitanju iznajmljivanje nekretnina takođe su u Kantonu Sarajevo najtraženije lokacije Novo Sarajevo i Novi Grad.

Ako pogledamo kretanje cijena na tim lokacijama, vidjećemo da je za dvosoban stan od 50-ak kvadrata potrebno izdvojiti između 700 i 800 KM.

To se najviše odnosi na naselja kao što su Čengić Vila, Dolac Malta, Hrasno ili Grbavica koja su i inače najtraženija. Cijenu diktira lokacija, kvadratura i stanje nekretnine.

Garsonjere idu i do 800 KM
Ako govorimo isključivo o novogradnji, jedna od lokacija koja nudi najviše stanova na platformama za iznajmljivanje je Nova Otoka.

Cijene su, ipak, nešto veće od uobičajnih pa je tako za svaku nekretninu koja ima više od 50 kvadrata potrebno izdvojiti više od 800 KM. Bilježe se i slučajevi gdje se traži četverocifren iznos za stanove koji imaju 50 kvadrata, a za garsonjere 800 KM. Dakle, lokacije poput Nove Otoke ili novoizgrađenog naselja Avenija su ipak za one sa nešto dubljim džepom.

Slična je situacija kada govorimo o cijenama i u Opštini Novi Grad, u naseljima kao što su Alipašino Polje ili Buća Potok. Ako pogledamo oglase, pronaći ćemo nekoliko nekretnina u Buća Potoku od 55 do 60 kvadrata za koje se traži cijena između 800 i 850 KM, piše Klix.

Visoke cifre i u ostalim opštinama
Jedno od naselja koje nude najviše nekretnina za iznajmljivanje je Stup (Opština Ilidža). Ipak, ni na Stupu cijene nisu ništa manje u odnosu na lokacije poput Čengić Vile ili Dolac Malte. U jednom oglasu, za nekretninu od 53 kvadrata na Stupu, traži se 800 KM, dok se u istom naselju za garsonjeru od 34 kvadrata traži 600 KM.

U novoizgrađenom naselju Bulevar su cijene još više pa tako možemo vidjeti da se za nekretninu od 39 kvadrata traži 700 KM, baš kao i za još dvije od 40 i 43 kvadrata. Ipak, s obzirom na daleko bogatiju ponudu, u ovom naselju se, uz malo sreće, može pronaći i nešto jeftinija nekretnina.

Slične su cijene i u opštini Centar. Ipak, ta opština podrazumijeva dosta različitih lokacija. One koje su atraktivnije i traženije, prije svega koje se nalaze u blizini tramvajske pruge, iziskuju i za nijansu više cijene od ostalih općina.

Kada govorimo generalno o Kantonu Sarajevo, cijene su nešto jeftinije u opštinama kao što su Vogošća ili Hadžići, ali takve lokacije ipak nude i daleko manju ponudu.

Pod izgovorom racionalizacije troškova, Elektroprivreda Republike Srpske poništila je 3,5 miliona maraka vrijedan tender za izradu studije ekonomske opravdanosti gradnje hidroelektrane „Ustibar“ poznatu još i kao „Mrsovo 2“.

Odluka da se od ovog posla odustane došla je nakon tri propala pokušaja da se ugovor dodijeli konzorciju koji predvodi beogradski „Energoprojekt Hidroinženjering“, a u kojem je još i „Zavod za vodoprivredu“ iz Biijeljine.

Oni su bili jedini prihvatljivi partner za ERS u ovom projektu, ali je konzorcij predvođen preduzećem „CPK“ iz Banjaluke Odluku o izboru obarao tri puta pred Kancelarijom za razmatranje žalbi BiH.

Svojevrsnu pat poziciju ERS je prekinuo tako što se pozvao na odluku o racionalizaciji troškova koju inače malo ko poštuje na nivou holdinga i poništio javnu nabavku.

Na sastancima kolegija direktora u novembru i decembru prošle godine su doneseni zaključci da se ide u optimizaciju i racionalizaciju svih troškova do mjere da se ne ugrozi kontinuitet poslovanja.

„Postupak se otkazuje iz razloga nedostatka finansijskih sredstava u planskim dokumentima i uvažavajući zaključke sa kolegija direktora ERS-a. Time su ispunjeni zakonski uslovi za otkazivanje predmetne nabavke“, obrazlaže se u odluci.

Inače, tender je raspisan još u decembru 2023. godine da bi u oktobru 2024. ERS donio prvu Odluku o izboru najpovoljnijeg ponuđača.

CPK ju je uspješno osporio pred KRŽ-om zbog spornih bankarskih garancija firme iz Beograda, pa je ona poništena.

Druga odluka, u  kojoj se ponovo „Energoprojekt Hidroinženjering“ bira kao najpovoljniji ponuđač donosi se nekoliko sedmica kasnije, nakon što je, kako su kazali iz ERS-a, ponuđač dostavio relevantno pojašnjenje za gore osporene garancije i uklonio nedostatke.

Međutim, firma iz Banjaluke i to uspijeva da pobije, ovog puta osporavajući im reference, pa KRŽ po drugi put poništava izbor.

Teći put ERS bira najpovoljnijeg ponuđača u februaru ove godine, što CPK uspijeva još jednom oboriti, ovaj put osporavajući dokaze vezano za angažovanje radnika.

U preduzeću „CPK-a“ kažu da je simptomatično da su se u „Elektroprivredi“ sjetili racionalizacije nakon što su tri puta bezuspješno pokušali da posao dodijele jednoj istoj firmi.

Iako se u ERS-u pozivaju na štednju, projekti u koje ulažu novac govore da se ponašaju sasvim suprotno.

Primjera radi, nedavno su preduzeće „Herc gradnju“ iz Bileće izabrali da im za dva miliona maraka pravi poslovnu zgradu u Ljubinju.

Riječ je o objektu koji se pravi za preduzeće „ERS – Obnovljivi izvori energije“ a koje iza sebe nema nijedan završen projekat.

Takođe, njihovo preduzeće „HE na Drini“ je odlučilo da potroši preko milion maraka u adaptaciju bungalova u inženjerskom naselju „Vilina Vlas“ u Višegradu.

Isto preduzeće je prethodno donijelo odluku da izdvoji i 750.000 u reklamu monopolskog položaja i propagandu što ukazuje na to da se zaključci o štednji ne poštuju.