Zavisnost od interneta, društvenih mreža i video-igara poprima epidemijske razmjere, a koliko je ovaj problem alarmantan, pokazuje podatak da se u Klinici za psihijatriju Univerzitetskog kliničkog centra (UKC) RS liječe djevojčice i dječaci koji pate i od “ekranizma”.

Pošast savremenog doba sve više zabrinjava roditelje i stručnjake koji neprestano upozoravaju na loše strane interneta i modernih tehnologija tvrdeći da je sve više djece u Srpskoj zavisno od mobilnog telefona, zbog čega često izgledaju kao hipnotisana, progovaraju sve kasnije, slaba im je koncentracija, a nerijetko su i agresivna.
O tome šta uzrokuje ovu vrstu zavisnosti i kako prepoznati simptome za “Glas” je govorio ljekar sa Odjeljenja za dječiju i adolescentnu psihijatriju pri Klinici za psihijatriju UKC-a Goran Mijatović.

On kaže da se posljednjih godina u psihoterapijskoj terminologiji sve više pojavljuje izraz “ekranizam”, a veže se za negativan uticaj ekrana na neurokognitivni razvoj kod djece, te posljedično prisutnu emocionalnu i motoričku nerazvijenost, socijalnu otuđenost, nespremnost za suočavanje sa realnošću. “Ekranizam”, kazuje on, često prerasta i u socijalni poremećaj jer djeca zbog prekomjerne upotrebe modernih tehnologija odbijaju interakciju sa okolinom.

– Republika Srpska je, kao i većina zemalja svijeta, zahvaćena ovim novim negativnim uticajem, sve većim razvojem modernih tehnologija te apsolutnom pristupačnošću istih. Najranjivija grupa su upravo djeca i adolescenti koji nisu u stanju da se suprotstave, bivaju uvučeni u imaginarni svijet tehnologije i tu ostaju potpuno gubeći dodir sa realnošću – rekao je Mijatović za “Glas”.

On je istakao da u Klinici za psihijatriju, na Odjeljenju za dječiju i adolescentnu psihijatriju, imaju određen broj pacijenata koji u sklopu poremećaja ponašanja imaju razvijenu i zavisnost od društvenih mreža, kao i interneta u cjelini.
– Među pacijentima koji su hospitalizovani na Odjeljenju dječije psihijatrije su i zavisnici od interneta koji su u ranom uzrastu u potpunosti razvili tu zavisnost. Može se reći da je “ekranizam” bolest modernog doba kojoj je potrebno veoma ozbiljno sistemski pristupati. Trenutno u zdravstvenom sistemu Srpske ne postoji šifra i dijagnoza za zavisnost od interneta, ali iskustva u praksi pokazuju da je potrebno ići u pravcu uvođenja šifre i dijagnoze za zavisnost od interneta, kao i društvenih mreža jer je ekspanzija ovog negativnog uticaja sve veća – naglasio je Mijatović.

Pravovremeno djelovanje, priča ovaj stručnjak, vrlo je važno da bi dijete imalo pravilan rast i razvoj, te savjetuje roditeljima da, čim primijete promjene na djetetu, reaguju postavljanjem granica koje će mališani vremenom usvojiti.

– Međutim, svakodnevna praksa pokazuje da roditelji nisu u stanju djetetu postaviti granice i dijete u tom slučaju uopšte nema predstavu kako i koliko zloupotrebljava telefon i internet uopšte, provodeći i više od pet sati u kontinuitetu za ekranom, postaje frustrirano ukoliko mu se oduzme telefon, prijeti suicidom – navodi Mijatović.

Simptomi koji se jasno uočavaju kod djeteta koje je zavisno od interneta, tvrdi Mijatović, su izmijenjeno ponašanje u odnosu na prethodni period, provođenje sve više vremena za kompjuterom i na internetu, izbjegavanje školskih obaveza i škole uopšte, slabo interesovanje za vanškolske aktivnosti, problemi sa koncentracijom i pamćenjem, nesanica, problemi sa kičmom, vidom, sluhom kao i druge somatske tegobe.

– Za razliku od terapijskih tretmana koji se sprovode kod zavisnika od alkohola ili psihoaktivnih supstanci, gdje je terapijski cilj apstinencija, kod zavisnosti od interneta nije moguće postaviti cilj za apsolutnu apstinenciju. U ovom slučaju se kao metod primjenjuje postepeno smanjenje ukupnog broja sati provedenih na internetu. Kognitivno-bihevioralna terapija može pružiti pomoć kako bi dijete zapravo uopšte shvatilo da se radi o zavisnosti, a rad s terapeutom se uglavnom bazira na korigovanju prisilnih misli i ponašanja u vezi sa internetom – pojašnjava Mijatović i dodaje da je ovaj vid terapije veoma važan jer se pacijent adekvatnije suočava sa neugodnim emocijama.

Goran Mijatović kaže da, osim zavisnosti od interneta, djeca i mladi do 18 godina često postaju zavisnici od alkohola i psihoaktivnih supstanci.

– Kockanje je takođe još jedna od zavisnosti koja postaje sve problematičnija među mladima – naglasio je Mijatović.

Glas Srpske

Brој оbоljеlih оd оbоljеnjа sličnih gripu i аkutnih rеspirаtоrnih infеkciја u porastu je u Srbiji pokazao je najnoviji izveštaj Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” o aktuelnoj еpidеmiоlоškoj situаciјi gripа.
Novih dijagnostikovanih slučajeva gripa u Srbiji još nema, zvanično i dalje imamo samo jedan potvrđen slučaj, ali su za razliku od prethodne izveštajne nedjelje u porastu oboljenja slična njemu i respiratorne infekcije.

– U tоku 47. izvjеštајnе nеdjеljе, оd 18. dо 24. novembra u u Srbiji se biljеže 6.746 slučајеvа оbоljеnjа sličnih gripu. U оdnоsu nа prеthоdnu nеdjеlju rеgistrоvаn brој оbоljеlih оd оbоljеnjа sličnih gripu је viši zа 8,4 odsto – navodi se u izveštaju “Batuta”.

U оvој izvеštајnој nеdjеlji nајviše stоpе incidеnciје rеgistrоvаnе su u Zlаtibоrskоm, Pirоtskоm i Šumаdiјskоm оkrugu.

Najviše stope oboljevanja zаbiljеžеnе su kod djece mlаđе оd 4 gоdinе, a zatim od 5 dо 14 gоdinа.
Аkutnе rеspirаtоrnе infеkciје porasle za više od 10 odsto
Brој оbоljеlih оd аkutnih rеspirаtоrnih infеkciја u Srbiјi u istoj nedjelji bio je 10.980, i porastao je za 10,8 odsto u odnosu na prethodnu.

Rеgistruје sе оsnоvni intеnzitеt аktivnоsti virusа gripа. Prvi, i dosad jedini slučaj gripa u Srbiji je potvrđen 8. оktоbrа 2024. gоdinе.

Radi se o gripu tipа А (N1pdm09) koji je pronađen u biоlоšкоm mаtеriјаlu (brisu ždrijеlа i nоsа), kod pacijentkinje u Kragujevcu.

Mjere prevencije protiv gripa
Vakcina protiv gripa je najsigurniji i najbezbjedniji vid individualne i kolektivne zaštite od gripa. Vakcinacija protiv gripa se sprovodi u cilju redukovanja oboljevanja i umiranja, kao i redukovanja prenošenja virusa gripa u porodici, kolektivu i populaciji.

– Vrijeme neophodno za sticanje imuniteta je 2 do 3 nedjelje nakon davanja vakcine, a trajanje postvakcinalnog imuniteta varira i iznosi 6 do 12 mjeseci, pa iz toga proizilazi potreba vakcinacije svake godine, kao i zbog varijabilnosti sojeva virusa gripa koji mogu da se mijenjaju svake godine/sezone – podsjećaju iz “Batuta”.

Imajući u vidu različitu efikasnost vakcine u odnosu na uzrasne kategorije kod kojih se aplikuje, potrebno je napomenuti da se kod vakcinisanih u slučaju oboljevanja razvija blaža klinička slika, kao i da se redukuju moguće teže komplikacije u slučaju oboljevanja kod osoba koje su u riziku.
Opšte preventivne mjere koje pomažu u sprečavanju širenja virusa gripa su pokrivanje nosa i usta maramicom tokom kašljanja i kijanja, nakon čega se upotrebljena maramica adekvatno odlaže. Redovno pranje ruku vodom i sapunom, posebno nakon kašljanja i kijanja. Ukoliko voda nije dostupna, za dezinfekciju ruku se može upotrebiti sredstvo na bazi alkohola. Izbjegavanje dodirivanja očiju, nosa i usta.
Izbjegavanje kontakata sa bolesnim osobama. U slučaju oboljevanja potrebno je ostati kod kuće i ne ostvarivati kontakte sa drugim ljudima, piše Blic.

Snimak Marike (25) u kojoj je na direktan način, bez uvijanja ispričala kako se osjeća nakon porođaja postao je viralan na društvenim mrežama, budući da se mlada mama ogolila do srži u ispovijesti, bez straha da li će naići na osudu javnosti zbog svog stava.

Naime, ona je u snimku navela da voli svoje dijete, ali da je majčinstvo potisnulo nju kao osobu u drugi plan.

Marika Đanesi (25) iz postala je majka prije deset mjeseci i iskreno progovorila o izazovima majčinstva. U videu koji je postao viralan na TikToku, Marika je priznala kako se osjeća izgubljeno kao žena nakon rođenja djeteta.
Njen video izazvao je ogromnu pažnju, sakupivši gotovo 160.000 pregleda i 858 komentara.

Od kad je postala majka izgubila sebe

Sa suzama u očima i drhtavim glasom, Marika je započela:
“Moj sin je rođen u januaru i jako ga volim“,započela je ona u suzama u očima svoju priču.

„Ali, od kada se rodio, znam šta je dobro za njega, ali sam zaboravila šta je dobro za mene. Ne znam ko sam više, osim što sam njegova majka.“

Ova izjava razotkrila je tišinu mnogih žena koje oshećaju pritisak idealizovane slike majčinstva. Iako je njen sin centar njenog svuheta, Marika je priznala da su izazovi počeli već tokom trudnoće, kada je izgubila mogućnost produženja ugovora na poslu zbog trudnoće.

“Prva noć kod kuće je donijela svađu”

Marika se osvrnula na prvi dolazak kući sa sinom:

“Prva stvar koju smo moj partner i ja uradili bila je svađa. Imala sam velikih problema sa dojenjem i kada sam konačno našla pumpicu koju su mi preporučili, počela je da izlazi krv. Pukla sam i plakala, osjećajući se sama i neshvaćena.“

Iako nikada nije dijagnostikovana postporođajna depresija, Marika je ovaj period opisala kao produžetak emocionalnih turbulencija poznatih kao „baby blues“.

Izazovi majčinstva i karijere

U videu je spomenula i problem zapošljavanja kao majke:

– Na razgovorima za posao ocjenjuju me kao majku, a ne kao radnu ženu. Postavljaju mi pitanja na ivici zakonitosti, podsjećajući me da, po njihovom mišljenju, dječja bolest nije važnija od dana na poslu.“

Bez stalnog posla i sigurnog prihoda, Marika i njen partner suočavaju se s ekonomskim teškoćama, ali ona ne gubi volju:

“Moj sin je najbolji dio mene. Sve bih ponovila, bez obzira na izazove.“

„Niko nas ne priprema za tugu poslije porođaja“

Marika je naglasila da se u prenatalnim kursevima nedovoljno govori o emocionalnim izazovima posle porođaja.

“Osjećaj da ponekad kao da ne želite svoje dijete, praćen strašnom krivicom, normalan je. Ako niko ne govori o tome, nove majke se osjećaju užasno usamljeno.“

Bez obzira na sve poteškoće, Marika zaključuje:

-Nikada ne bih mogla da zamislim život bez svog sina. On je najbolji dio mene – rekla je ona na kraju.