Sankcije Sjedinjenih Američkih Država (SAD), izrečene u srijedu, mogle bi da imaju uticaj samo na jednu od četiri sankcionisane firme u Bosni i Hercegovini (BiH) i to na kompaniju Vorto u vlasništvu Vlatka Vukotića.
Naime, dosadašnja praksa pokazala je da banke sankcionisanim firmama gase račune te im tako onemogućavaju da dalje posluju, a radnici u tim firmama ostaju bez mogućnosti da prime plate za svoj rad. Zatim se osnivaju nova pravna lica koja preuzimaju poslove sankcionisanih firmi, nakon čega i oni dolaze pod lupu SAD-a i ponavlja se isti scenario.

Na listu Kancelarije za kontrolu strane imovine (OFAC) juče su stavljene kompanije Best Service Banjaluka, Nimbus Innovations Banjaluka, Zelena jabuka Gradiška i pomenuta Vorto Banja Luka.
Banke su još ranije ugasile račune koje su kod njih imale prve tri kompanije, i to kompaniji Best Service u septembru i oktobru ove godine, Nimbus Innovationsu u avgustu i septembru, dok su Zelenoj jabuci posljednjih računi ugašeni krajem oktobra.

Poslovanje sankcionisanih kompanija
Zelena jabuka, prema podacima Dun&Bradstreet, koji preuzimaju podatke od Agencije za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF), osnovana je 29. aprila 2024. godine i s obzirom na to da poslovna godina još nije završena, nisu dostupni podaci o prihodima i rashodima ove kompanije u ovoj godini.

Best service je osnovan 17. novembra 2023. godine i imao je u toj godini 22.500 KM prihoda i neto dobit od 19.146 KM. Nije imao evidentirane radnike u 2023. godini.

Nimbus Innovations osnovan je 23. jula 2024. godine i pravni je sljedbenik ranije sankcionisane firme Sirius 2010 Banjaluka. Kako je Bloomberg Adrija pisala, zbog sankcija su izgubili posao digitalizacije RTV signala u Bosni i Hercegovini i posao operatera fiskalnog sistema u Republici Srpskoj.

Aktivne račune ima samo kompanija Vorto, čija su pretežna djelatnost odnosi s javnošću i djelatnosti saopštavanja. Vorto je izdavač BL portala. Vorto je prošle godine zapošljavao devet radnika i ostvario prihode od 469.898 KM, a neto dobit od 79.048 KM.

Razlozi za sankcije
Vorto i Vukotić

Američka ambasada u BiH navodi da je Vukotić bivši radnik Alternativne televizije (ATV), koja je pod sankcijama SAD-a i da je odnedavno radnik Prointera ITSS Banja Luka, člana Infinity International Group, kompanije koja je takođe pod sankcijama SAD-a. Dodaju i da je vlasnik i direktor firme Vorto.
Ističu da je Igor Dodik (sin Milorada Dodika) Vukotiću dao instrukcije u vezi s finansijskim obavezama koje treba da ispuni. “Vukotić je tražio Igorove instrukcije o dugu svoje kompanije za odnose s javnošću Vorto. Pored toga, slijedeći Igorove upute, Vukotić je pristao vršiti pritisak na subjekte koji su poduzeli mjere protiv Igorove mreže podrške. Vukotić je savjetovao Igora u vezi sa smanjivanjem kontrole subjekata koji su pod američkim sankcijama”, navode u Ambasadi SAD-a u BiH.

OFAC sankcioniše Vukotića, dodaju, zbog materijalne pomoći, sponzorisanja ili pružanja finansijske, materijalne ili tehnološke podrške (roba ili usluge) Igoru Dodiku, osobi čija su imovina i prava na imovinu blokirani.

OFAC sankcioniše Vorto jer je u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovao ili navodno djelovao za ili u ime, direktno ili indirektno, Vukotića, osobe čija su imovina i prava na imovinu blokirani.
Vukotić: Nemam veze s političkim partijama
Vukotić za Euronews kaže da je sve u domenu špekulacija.

“Teško je imati bilo kakav komentar na ovako apsurdnu situaciju. Ne znam kakvi to argumenti stoje iza odluke o sankcijama, osim rekla-kazala. Jedina činjenica je da je firma i ja kao odgovorno lice, poštovala sve zakone ove zemlje i uplatila svaku marku poreza i doprinosa. Situacija je još apsurdnija zbog činjenice da ni firma ni ja kao njeno odgovorno lice, nemamo bilo kakve veze s političkim partijama ili poslovanjem s javnim sektorom. Ako ništa drugo, hvala svima na besplatnoj promociji. Odgovornima za sankcije, kao dokaz za moje ‘sporne radnje’, prepisujem sva tri kredita i automobil star 22 godine”, poručio je Vukotić.

Podsjećamo, SAD je sankcionisao i ATV i Prointer 5. januara 2022. godine i 18. juna 2024. godine, jer su u vlasništvu ili pod kontrolom, ili su djelovale ili navodno djelovale za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora Dodika, osobe čija su imovina i prava na imovinu blokirani.

Nimbus Innovations

Za Nimbus Innovations se navodi da je kompanija za pružanje usluga informacijske tehnologije sa sjedištem u BiH, formirana nakon što je SAD 18. juna 2024. godine sankcionisao kompaniju Sirius 2010 koju kontroliše Igor Dodik.

“Nakon uvođenja sankcija za Sirius, Nimbus je formalno uspostavljen na istoj adresi kao Sirius i obavijestio je javnost da će preuzeti svu imovinu, aktivnosti i obaveze od Siriusa. Nimbus je takođe zadržao upravu Siriusa, a vlasnik je ista osoba. Uprkos promjeni imena, Igor Dodik je kontrolisao direktora Nimbusa, koji mu je dostavljao najnovije informacije o poslovanju i od Igora tražio saglasnost za poslovne odluke”, navodi Ambasada.

OFAC je sankcionisao Nimbus jer je u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovao ili navodno djelovao za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora Dodika, osobe čija su imovina i prava na imovinu blokirani.
Zelena jabuka, Best Service i Dobrići

U Ambasadi dodaju da Igor koristi članove porodice da bi omogućio rad kompanijama u svojoj mreži podrške. Dodikov rođak i državljanin BiH Aleksandar Dobrić (Aco) osnovao je u novembru 2023. godine Best Service sa sjedištem u RS, pod izvornim imenom Agape Best Banjaluka.

SAD sankcionisao je kompaniju Agape Gorica Dodik i Ivana Dodik S.P. 20. oktobra 2023. jer je bila u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovala ili navodno djelovala za ili u ime, direktno ili indirektno, Gorice Dodik.

“Best Service preuzeo je poslovanje od Agape, te kao Agape posluje u sektoru ugostiteljstva i posluživanja hrane RS. Aco je provodio u djelo Igorova uputstva za poslovanje Best Servicea. Pored toga, Aco je pristao da svog oca Mirka Dobrića (Mirko) usmjeri na provođenje poslovnih aktivnosti”, ističu u Ambasadi.

OFAC uvodi sankcije Aci i za Best Service, jer su u vlasništvu ili pod kontrolom, ili su djelovali ili navodno djelovali za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora Dodika, osobe čija su imovina i prava na imovinu blokirani.

Igor i državljanin BiH Mirko Dobrić vlasnici su kompanije Fruit Eco Gradiška, koja je pod sankcijama SAD-a, a Mirko je i njen direktor. Nakon što je Fruit Eco sankcionisan u aprilu 2024. godine, osnovana je kompanija Zelena jabuka, sa sjedištem u RS, a čiji je jedini vlasnik i direktor Mirko.

“Zelena Jabuka registrovana je na istoj adresi kao Fruit Eco, a obje kompanije uključene su u proizvodnju voća u voćnjaku. Prema Igorovim instrukcijama, Mirko je pomogao Igoru oko poslovnog prijedloga. SAD je sankcionisao Fruit Eco 20. oktobra 2023. godine zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovala ili navodno djelovala za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora Dodika, osobe čija su imovina i prava na imovinu blokirani”, ističu u Ambasadi i dodaju da OFAC sankcioniše Mirka iz istih razloga, a posljedično i njegovu kompaniju Zelena jabuka.

Staša Košarac
Na OFAC listi od juče je i Staša Košarac, koji obavlja funkciju ministra spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH, kadar stranke SNSD Milorada Dodika.

“O američkim sankcijama: Čast je biti u timu odbrane interesa Srpske i srpskog naroda! Čast je biti dio tima predsjednika Srpske Milorada Dodika! Nikakve sankcije neće umanjiti intenzitet naše borbe za Srpsku i interese srpskog naroda”, poručio je on na društvenoj mreži X.

Glavna služba za reviziju javnog sektora RS dala je negativno mišljenje Gradu Prijedor na finansijski izvještaj za prošlu godinu, dok je za usklađenost finansijskih izvještaja sa zakonskim i drugim propisima dobio mišljenje sa rezervom.

Time se Prijedor kojim u drugom mandatu upravlja Slobodan Javor pridružio spisku lokalnih zajednica za koje se utvrdilo da su nenamjenski trošili javni novac.

Republički revizori su pročešljali finansije Grada Prijedor te javnih ustanova i preduzeća koji se nalaze pod kontrolom Grada i utvrdili brojne nepravilnosti.

„Po našem mišljenju, konsolidovani finansijski izvještaji Grada Prijedor, ne prikazuju istinito i objektivno, u svim materijalnim aspektima, finansijsko stanje imovine i obaveza na dan 31.12.2023. godine i izvršenje budžeta za godinu koja se završava na taj dan, u skladu sa propisanim okvirom finansijskog izvještavanja“, precizirano je u izvještaju revizora.

Tako su utvrdili da su rashodi po osnovu korišćenja roba i usluga iskazani u većem iznosu za 215.947 KM zbog evidentiranja rashoda za tekuće održavanje u iznosu od 77.009 KM i rashoda za stručne usluge u iznosu od 138.938 KM koji se odnose na 2022. godinu u periodu 2023. godine.

„Primici od finansijske imovine iskazani manje za 136.438 KM, jer primici od naplate zajmova datih „Zavodu za izgradnju grada“ Prijedor nisu evidentirani“, navedeno je u izvještaju revizora uz napomenu da gore navedeno nije u skladu sa Pravilnikom o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim procjenama za budžetske korisnike.

Grantove dijelili bez javnog poziva
Istakli su da Odluka gradonačelnika o odobravanju pozajmice preduzeću „Autotransport“ u iznosu od 250.000 KM nije u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi RS, Zakonom o budžetskom sistemu RS te Odlukom o izvršenju Rebalansa budžeta Grada Prijedor za 2023. godinu.

U izvještaju revizora je navedeno da je dodjela grantovskih sredstava pojedinim organizacijama i udruženjima vršena na osnovu pojedinačno podnesenih zahtjeva bez raspisivanja javnog poziva i bez propisanih pravila i kriterijuma za raspodjelu, što nije u skladu Zakonom o budžetskom sistemu RS.

„Dio korisnika sredstava granta nije podnosio izvještaje o utrošku primljenih sredstava, što nije u skladu sa Odlukom o izvršenju budžeta odnosno Rebalansa budžeta Grada Prijedor za 2023. godinu“, precizirali su revizori.

Osim toga utvrdili su da „Sportska dvorana „Mladost“ Prijedor posluje preko vlastitog žiro računa, što nije u skladu sa Zakonom o trezoru RS.

„Tim zakonom je propisano da se uspostavljanjem sistema Jedinstvenog računa trezora svi pojedinačni računi budžetskih korisnika zatvaraju, a njihova salda prenose na račune u sistemu Jedinstvenog računa trezora“, precizirano je u revizorskom izvještaju.

Revizori su pročešljali i javne nabavke i tu utvrdili nepravilnosti.

„Za dva postupka nabavki ugostiteljskih usluga iz Aneksa II u iznosu od 76.923 KM, obrasci za cijenu ponude ne sadrže potrebne količine usluga koje se nabavljaju, što nije u skladu sa Uputstvom za pripremu modela standardne tenderske dokumentacije“, navedeno je u izvještaju revizora uz napomenu da „Pozorište“ Prijedor nije provelo postupak javne nabavke za ugostiteljske usluge u iznosu od 16.658 KM, što nije u sa Zakona o javnim nabavkama BiH.

Deficit prikazali većim nego što jeste
Revizori su naveli da je ukupan deficit iskazan u iznosu od 14.269.478 KM.

„Revizijom je utvrđeno da je budžetski deficit za 2023. godinu iskazan u većem iznosu za 236.447 KM, jer ostali nesporeski prihodi u iznosu od 10.500 KM nisu iskazani, a iskazani rashodi za tekuće održavanje (77.009 KM) i rashodi za stručne usluge (138.938 KM) se odnose na rashode iz prethodne godine“, navedeno je u izvještaju revizora.

Nezakonito zapošljavanje
Osim toga utvrdili su da je Grad Prijedor tokom 2023. godine zbog povećanog obima posla angažovao 15 izvršilaca na određeno vrijeme na period duži od šest mjeseci u toku godine, dok devet izvršilaca zaposlenih na neodređeno vrijeme ne ispunjavaju uslove radnog mjesta na koje su raspoređeni u pogledu stručne spreme, zvanja i posebnih uslova rada, što nije u skladu sa Zakonom o službenicima i namještenicima u organima jedinice lokalne samopurave RS.

Isto tako su naveli da su Grad Prijedor, Turistička organizacija, Pozorište „Prijedor“ i „Dom zdravlja“ Prijedor tokom 2023. godine zaključili ugovore o djelu za obavljanje poslova koji predstavljaju redovnu djelatnost poslodavca, što nije u skladu sa Zakonom o radu RS .

Osim toga su utvrdili da je Grad Prijedor priznao rashode za uslugu isporuke toplotne energije po cijenama većim od ugovorenih i propisanih Odlukom o davanju saglasnosti na povećanje cijena proizvodnje i isporuke toplotne energije koju je donijela Skupština Grada Prijedor.

Isto tako su naveli u zvještaju da je „Centar za prikazivanje filmova“ ustupio na korištenje prostor bez naknade pravnom licu a da prethodno nije donio akt kojim bi se definisale cijene izdavanja i uslovi ustupanja prostora na korišćenje.

Podsjećamo, Glavna služba za reviziju je ranije ove godine dala negativno mišljenje za finasnijske izvještaje iz 2023. godine gradovima Banjaluka i Bijeljina. I u tim lokalnim zajednicama su utvrđene brojne nezakonitosti koje se odnose na trošenje budžetski sredstva. Kao i u slučaju Prijedora i u ovim gradovima su novi/stari gradonačelnici zadržali fotelje na proteklim lokalnim izborima Draško Stanivuković i Ljubiša Petrović.

CAPITAL

Kako praznici kucaju na vrata, gradonačelnik Bijeljine Ljubiša Petrović odlučio je da unese malo zabave u svakodnevicu svojih sugrađana.
Na svom „Fejsbuk“ profilu najavio je “nagradnu igru” s jednostavnim pravilima – “pogodite ko će zabavljati građane za doček Pravoslavne Nove godine i osvojite večeru s gradonačelnikom.”

Prva tri “sretnika” koja tačno odgovore na Petrovićevu zagonetku bit će nagrađena večerom u njegovom društvu, piše Kliks.

A evo i stihova koji kriju ime izvođača:

“Zar samo ja igram na pošteno? Ali opet svega bih se odreko i sve bih isto ponovo! Jer nema, nema tuge kada grme trube, I ne znam gdje bi nam bio kraj, Zato dušo padni mi u zagrljaj!”

Ako vam pjesma zvuči poznato, ne oklijevajte – možda upravo vi budete jedan od dobitnika.