Dešavanja u svijetu, ekonomske (ne)prilike, ali i borba protiv ilegalnih migracija promijenili su tokom prošle godine dosadašnje obrasce, odnosno rute kretanja, ali i sam profil migranata te je tako na takozvanoj zapadnobalkanskoj i centralnomediteranskoj ruti zabilježen znatan procentualni pad od 78 odsto, odnosno 59 odsto, dok je na takozvanoj istočnoj granici zabilježen najveći rast od 192 odsto.

Navodi se ovo u najnovijem godišnjem izvještaju Fronteksa, Agencije za evropsku graničnu i obalsku stražu, u kom se pojašnjava da je tokom prošle godine zapadnobalkansku rutu, koja je jedno vrijeme zajedno sa centralnomediteranskom bila jedan od glavnih migracionih puteva prema Evropi, i dalje najčešće koriste državljani Sirije, Turske Avganistana, Bangladeša i Tunisa. Poređenja radi tokom 2015. godine, koja je bila rekordna, na zapadnobalkanskoj ruti zabilježeno je 764.000 migranata, 2022. je to smanjeno na 122.000, a prošle godine ovaj broj je pao na 21.500. Ovo predstavlja pad od oko 97 odsto. Gledano zbirno, broj neregularnih migranata pao je sa milion u 2015. na oko 300.000 u 2024. godini.

Kako je dalje pojašnjeno u ovom izvještaju, pad na ovim dvjema pomenutim rutama doveo je do, generalno gledajući, značajnog smanjenja neregularnih prelaza na spoljnim granicama Evropske unije za 38 odsto, dostižući najniži nivo od 2021. godine. Navedeno je i da uprkos stalnom migracionom pritisku – intenzivirana saradnja Evropske unije i partnerskih zemalja u regionu, među kojima je i BiH, u borbi protiv krijumčarskih mreža značajno smanjila prelaze na spoljnim granicama Evrope, sa nešto više od 239.000 otkrivenih slučajeva u posljednjih 12 mjeseci.

I pored velikog procentualnog pada, centralnomediteranska, zajedno sa istočnommediteranskom rutom na kojoj je zabilježen rast od 14 odsto, bile su tokom prošle godine dvije trase koje su najčešće koristile izbjeglice. Na trećem mjestu, po broju migranata, nalazi se takozvani ulaz u Veliku Britaniju. Fronteks je na ovoj ruti tokom prošle godine zabilježio više od 67.000 migranata, uglavnom iz Avganistana, Sirije i Vijetnama što predstavlja povećanje za devet odsto u odnosu na 2023. godinu.

Više Vijetnamaca pokušalo je da pređe Lamanš malim čamcima tokom 2024. nego bilo koja druga nacionalnost. Postavilo se pitanje zašto oni, iako dolaze iz jedne od najbrže rastućih ekonomija na svijetu, rizikuju svoje živote da bi stigli do Britanije? Pojedini stručnjaci smatraju da se radi o prije svega političkim motivima.

Na četvrtom mjestu po broju migranata nalazi se takozvana zapadnoafrička ruta, koju mnogi smatraju najopasnijom i najsmrtonosnijom, jer dolazak do Kanarskih ostrva podrazumijeva prelazak Atlantskog okeana. Nju najčešće koriste državljani Malija, Senegala i Maroka, ali i ostalih podsaharskih država. Na Kanarska ostrva je samo u toku prošle godine iz zapadne Afrike stiglo oko 46.800 ljudi, što predstavlja povećanje od 17 odsto. Prema podacima UNHCR-a, više od 700 ljudi je umrlo ili nestalo tokom ovih ilegalnih dolazaka i to samo tokom prošle godine. Kanarska ostrva su inače arhipelag od sedam većih te više manjih ostrva vulkanskog porijekla u Atlantskom okeanu, koja se nalaze u blizini sjeverozapadne obale Afrike. Ono što dodatno zabrinjava jesu procjene španskog ministarstva unutrašnjih poslova da je tokom ovog perioda na ova ostrva došlo i oko 5.800 maloljetnika bez pratnje odrasle osobe.

Za razliku od nekih ranijih godina i takozvana istočna kopnena granica dospjela je u centar pažnje javnosti. Radi se o ruti na kojoj je zabilježen rast broja migranata od čak 192 odsto. Radi se o trasi koju najčešće koriste Ukrajinci koji bježe od rata, ali i Etiopljani i Somalijci.

Žene i djeca

Ako se analiziraju podaci o migrantima, učešće žena ostalo je na istom nivou kao i 2023. godine, dok je procenat maloljetnih lica iz godinu u godinu sve veći. On se popeo na 15 odsto, što faktički znači da je svaki šesti migrant imao manje od 18 godina. Primjetno je i da su 62 odsto svih žena koje su stizale na granice Evropske unije, koristile istočnomediteransku rutu. Najčešće se radilo o avganistanskim i sirijskim ženama.

Predsjednik Udruženja penzionera Republike Srpske Ratko Trifunović očekuje da redovno godišnje usklađivanje penzija u Srpskoj bude oko šest odsto.

Trifunović je rekao da će taj iznos zavisiti od parametara kretanja prosječne plate i potrošačke cijene na malo koje će objaviti Zavod za statistiku Republike Srspke.

“Koliko će povećanje biti za sada nije poznato jer ti parametri još nisu objavljeni. Mi bi bili zadovoljni kada bi povećanje bilo šest odsto”, izjavio je Trifunović novinarima u Tesliću, gdje se održava sjednica Upravnog odbora Udruženja penzionera Republike Srpske.

Predsjednik Fonda PIO Mladen Milić rekao je da na osnovu statističkih pokazatelja u 2024. godini evidentirana nešto niža stopa rasta inflacije, kao i rast prosječnih plata, te da se od ovog mjeseca može očekivati redovno godišnje usklađivanje penzija između 5,8 i šest odsto.

“To će biti 22. usklađivanje penzija, od čega deveto redovno i trinaesto vanredno koje smo imali u proteklih 12 godina”, kaže Milić, a prenosi Srna.

Prema njegovim riječima penzije su u proteklih 12 godina efektivno rasle 91,67 odsto, a sa ovih šest odnosno 5,8 odsto to će biti 102-103 odsto.

Inače, povećanjem minimalne plate prošle godine sa 700 na 900 KM došlo je do značajnog rasta cijena, a na udaru su bili najviše penzioneri, o čemu možete pročitati OVDJE.

Osnovni sud u Prijedoru naredio je uništavanje vakcina protiv kovida 19 koje su predmet krivičnog postupka pred prijedorskim sudovima jer je riječ o infektivnom medicinskom otpadu.

Naredbu je donio sudija Harun Samardžić, uz saglasnost tužioca Okružnog javnog tužilaštva Prijedor Sanje Đaković, obrazlažući da čuvanje infektivnog medicinskog otpada prouzrokuje poteškoće i potencijalnu opasnost po zdravlje lica koja se nalaze u njihovoj blizini.

“Imaju se izuzeti iz depozita i predati ovlaštenim licima preduzeća ‘Eko grup’ Banjaluka na dalje tretiranje u svrhu njihovog uništenja”, navodi se u naredbi suda, prenosi Srna.

Prema prvobitnoj naredbi suda, od 16. aprila 2021. godine, vakcine su bile privremeno oduzete i deponovane odnosno povjerene Domu zdravlja na čuvanje i to 1.342 doze druge komponente i pet doza prve komponetne vakcine “sputnjik”.

Devet dana po okončanju prvostepenog postupka, 5. decembra 2023. godine, Dom zdravlja je obavijestio sud da vakcine s medicinskog aspekta predstavljaju infektivni medicinski otpad jer im je rok trajanja istekao 31. avgusta 2021. godine.

Naveli su i da Dom zdravlja nije ni nadležan ni tehnički opremljen za upravljanje, deponovanje i uništavanje infektivnog i opasnog medicinskog otpada.

U obrazloženju se dodaje da je postupajući tužilac Sanja Đaković obavijestila sud da se ne protivi donošenju odluke o uništenju, ukoliko sud procijeni da ne postoje druge opcije da se čuvanje vakcina obezbijedi izmještanjem i deponovanjem na drugom, odgovarajućem mjestu, bez opasnosti po zdravlje građana.

Sud je potom zatražio informaciju o postupanju s infektivnim medicinskim otpadom od Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske koje je obavijestilo sud da dozvole za upravljanje medicinskim otpadom posjeduju pravna lica “Eko grup” Banjaluka i bolnica “Sveti Apostol Luka” Doboj.

Dom zdravlja Prijedor je neiskorištene vakcine protiv kovida 19 predao ovlaštenim licima preduzeća “Eko grup” Banjaluka 30. januara 2024. godine.

Pored vakcina, predmeti koji su privremeno oduzeti i deponovani po naredbi suda kao materijalni dokazi u krivičnom postupku koji nije pravosnažno okončan, jesu i zamrzivač “Beko”, UPS – uređaj za stabilizaciju struje i mini data loger – uređaj za praćenje temperature.

Osnovni sud u Prijedoru je 27. novembra 2023. godine oslobodio krivice načelnika Higijensko-epidemiološke službe Milicu Otković za krivična djela nesavjestan rad u službi i nepostupanje po zdravstvenim propisima za vrijeme epidemije.

Na oslobađajuću presudu žalilo se Okružno javno tužilaštvo Prijedor, a Okružni sud u Prijedoru je 29. novembra 2024. godine uvažio žalbu i predmet vratio na ponovno suđenje čiji se početak očekuje.

U prijedorskom Domu zdravlja 12. aprila 2021. godine privremeno je obustavljeno vakcinisanje stanovnika protiv kovida 19 budući da je došlo do prekida hladnog lanca u zamrzivaču u kojem je čuvano 1.347 doza vakcine “sputnjik”.