Uprava za indirektno oporezivanje BiH (UIO BiH), te poreske uprave Republike Srpske i Federacije BiH su u prvoj polovini godine prikupile ukupno oko 12,3 milijarde KM.

Tako su iz UIO BiH početkom mjeseca saopštili da su prihodi od indirektnih poreza za šest mjeseci 2025. godine iznosili pet milijardi i 748 miliona KM i veći su za 326 miliona KM ili 6,01 % u odnosu na isti period 2024. godine, kada su iznosili pet milijardi i 422 miliona KM.

“Uprava je u prvih šest mjeseci 2025. godine izvršila povrat PDV-a obveznicima koji su ostvarili zakonsko pravo na povrat u iznosu od milijardu i 92 miliona maraka. Neto prikupljeni prihodi koji su otišli u raspodjelu korisnicima za šest mjeseci 2025. godine, a to su država, entiteti i Brčko distrikt, iznosili su četiri milijarde i 655 miliona KM i veći su za 5,83 % u odnosu na prihode raspoređene korisnicima za šest mjeseci 2024. godine”, naveli su iz UIO BiH.

Dodali su da je u junu 2025. godine prikupljena milijarda i 34 miliona KM indirektnih poreza, što je za 109 miliona KM više u odnosu na jun 2024. godine.

“Za finansiranje državnih institucija u prvih šest mjeseci 2025. godine raspoređen je iznos od 490 miliona KM. Ostatak prikupljenih prihoda od indirektnih poreza završio je kod entiteta i Brčko distrikta. Tako je Federacija BiH sa jedinstvenog računa dobila dvije milijarde i 554 miliona KM, Republika Srpska milijardu i 430 miliona KM i Brčko distrikt 144 miliona KM”, saopštili su iz Uprave.

Poreska uprava Republike Srpske je u prvoj polovini ove godine na račun javnih prihoda Srpske prikupila 2,176 milijardi maraka, što je za 139,6 miliona KM ili sedam odsto više u odnosu na isti period 2024. godine, odnosno za tri odsto više nego što je planirano za taj period.

“Rast naplate bilježi se u svim grupama javnih prihoda, pa doprinosi bilježe povećanje naplate za devet procenata, ostali javni prihodi za osam, dok je naplata direktnih poreza veća za jedan procenat. Najviše javnih prihoda prikupljeno je po osnovu doprinosa, ukupno 1,327 milijardi maraka, odnosno naplaćeno je za 110,6 miliona KM više nego u istom periodu prethodne godine. Po osnovu doprinosa za Fond PIO, Fond zdravstvenog osiguranja, Zavod za zapošljavanje i Fond dječje zaštite u prvih šest mjeseci 2025. godine prikupljeno je za po devet procenata više”, istakli su iz Poreske uprave Republike Srpske.

Direktni porezi su naplaćeni u iznosu od 553,2 miliona KM, što je za 7,6 miliona maraka više nego u prvoj polovini prošle godine.

“Rast naplate zabilježen je kod poreza na dohodak, koji je naplaćen u iznosu od oko 238 miliona KM ili 30,7 miliona KM više, dok je istovremeno naplata poreza na dobit manja za 29,8 miliona KM. Manja naplata ovog prihoda je zbog toga što su neki veći poreski obveznici u poreskim prijavama za 2024. iskazali manju dobit nego u 2023, pa su samim tim platili i manji iznos ovog poreza”, piše u saopštenju PU Republike Srpske.

Poreski obveznici Federacije BiH su u periodu januar – jun 2025. godine uplatili 4,46 milijardi KM javnih prihoda, što je u odnosu na isti period 2024. godine više za 522 miliona KM, ili za 13,27 odsto.

“Na dan 30.6.2025. godine broj aktivnih poslovnih subjekata sa uključenim poslovnim jedinicama i podružnicama u Federaciji BiH je 134.030, a na dan 30.6.2024. godine broj aktivnih poslovnih subjekata u Federaciji BiH bio je 130.175”, navodi se u saopštenju Poreske uprave Federacije BiH.

Nakon što je u proteklih nekoliko godina pitanja poput zaštite demokratskih standarda, vladavine zakona i ljudskih prava stavila u prvi plan, Evropska komisija namjerava u narednom koraku ove oblasti pretočiti u čvrsti budžetski okvir.

Naime, u planovima koji će ovih dana biti objavljeni za naredni budžetski period EU od 2028. do 2034 težak najmanje 1,2 hiljade milijardi evra, planirano je da se zemljama članicama koje budu nazadovale u ovim oblastima uskrate sredstva iz budžeta, što je prvi put da se Brisel odlučuje na ovakav korak.

I do sada novac iz Brisela je uskraćivan Mađarskoj zbog njenog nazadovanja u ovim oblastima, ali sada će, ako prijedlog Komisije prođe, ovi uslovi biti direktno ugrađeni u tekst zakona, što bi, kako pišu briselski mediji, zemljama poput Mađarske moglo uskratiti desetine milijardi evra sredstava. Podsjećanja radi, više od 40 odsto budžeta Mađarske ovisno je o EU finansiranju.

Ova namjera Komisije odraziće se i na zemlje našeg regiona, jer je teško očekivati da će Komisija kažnjavati vlastite članice, a da će gledati kroz prste zemljama kandidatima.

Briselski “Politico”, na primjer, piše da su vidjeli finski tekst u vezi s komentarima oko novog budžeta, u kojem se insistira da se restrikcije moraju odnositi na sve programe, što logično znači i na programe za zapadni Balkan.

Kako piše ovaj list, Komisija želi da prekine sa sadašnjim rješenjima da pojedine zemlje članice kojima su uskraćena neka sredstva preusmjere sredstva s drugih stavki.

Ako je ovo tačno, to znači da će veza između novca i poštovanja vladavine prava biti eksplicitno navedena kao uslov za novac.

Nekoliko zemalja EU, posebno onih s najdubljim džepovima, odnosno koje najviše doprinose budžetu EU, podržalo je jačanje veze između vladavine prava i finansiranja u svojim podnescima Komisiji prije prijedloga budžeta. Nakon njegovog objavljivanja, zemlje članice će započeti međusobne pregovore o konačnom tekstu, koji neće biti poznat najranije do 2027. godine.

Iako se novi principi počinju primjenjivati tek za tri godine, može se očekivati da će se ove ideje početi primjenjivati i ranije.

Zapadni Balkan je već iskusio dio novih postroženih kriterijuma kroz Plan rasta. BiH nije dobila sredstva jer nije predala plan reformi, a u ranijem periodu novac se često davao “na lijepe oči”, bez striktne provjere kako će se sredstva iskoristiti. Sudeći prema namjerama Brisela, sadašnja već postrožena pravila u vezi s ovim sredstvima iz Plana rasta će dodatno biti opterećena uslovljavanjima koja se odnose na vladavinu prava, temeljna prava i očuvanje demokratskih standarda.

BiH već zaostaje za susjednim zemljama, posebno Crnom Gorom, koja će, kako sada stvari stoje, biti naredna, a možda i zadnja, zemlja koja će postati članica EU.

Dok vlast Republike Srpske ponižava institucije i zanemaruje sudbinu građana, više od 600 porodica godišnje napusti Republiku Srpsku, a najavljena strategija demografske obnove i dalje ostaje mrtvo slovo na papiru.

Izjavila je ovo narodni poslanik PDP-a, Mirna Savić Banjac.

-Dok prodaju institucije Republike Srpske, dok ponižavaju Narodnu skupštinu da bi spasili sebe, dok se ponašaju kao da su vladari, a narod njihovi robovi, ne rade ništa da se pobrinu da naroda i dalje ima. Godišnje 600 porodica napusti Republiku Srpsku, ali ih to ne zabrinjava, jer u svojoj dugogodišnjoj vladavini nisu donijeli krovni dokument, niti bilo kakvu ozbiljnu strategiju koja bi do sada dala neke rezultate- kaže Savić Banjac i dodaje:

-Njihova politika se zasniva na tome da je potrebno sve koji ne misle kao oni proglasiti izdajnicima, a odgovornu nacionalnu politiku vode samo prema sebi lično. Kada će Strategija demografske obnove, koja je najavljena u ekspozeu premijera Viškovića, ugledati svjetlost dana, ne zna se. Zna se samo da se posebne sjednice održavaju na sedmičnom nivou kada su u pitanju potkusurivanja sa njihovim dugogodišnjim bošnjačkim partnerima, a u svakom okršaju postaju bogatiji, a narod siromašniji- jasna je Savić Banjac.