BiH se nalazi u dubokoj političkoj krizi zbog nezakonitih i nepromišljenih postupaka penzionisanog njemačkog birokrate po imenu Kristijan Šmit, koji protivpravno prisvaja diktatorska ovlašćenja nad BiH, navodi se u 33. izvještaju Republike Srpske Savjetu bezbjednosti UN.

“Kruna njegovog samovoljnog djelovanja jeste pokušaj rušenja i hapšenja demokratski izabranog predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika na osnovu takozvanog krivičnog “zakona” koji je lično donio svojom odlukom. Šmitovi postupci su opasni, provokativni, destabilišući i potpuno nepotrebni”, naglašava se u Izvještaju.

U ovom dokumentu se ističe da je riječ je o šokantnom napadu na demokratiju u BiH i ciničnom odbacivanju vladavine prava.

Dodaje se da Šmitovo nezakonito prisvajanje vlasti predstavlja očigledno kršenje principa sadržanih u Povelji UN i da bi svaka država članica, koja drži do demokratije i vladavine prava, trebalo da bude zaprepaštena i zgrožena njegovim postupcima.

“Dozvoliti mu da nastavi svoju pogubnu vladavinu u BiH bio bi skandal bez presedana”, poručeno je u drugom dijelu Izvještaja, koji je usvojila Vlada Republike Srpske.

Podsjeća se da Savjet bezbjednosti UN nikada nije odobrio imenovanje Šmita za visokog predstavnika, što je nužan uslov prema odredbama Dejtonskog sporazuma, te da je nevjerovatno da tvrdi da kao visoki predstavnik ima ovlašćenje da svoju volju pretoči u zakon, bez saglasnosti strana potpisnica Aneksa 10. i ikakve kontrole bilo kog drugog organa, bilo u ili van BiH.

“Šmita je BiH nametnula mala, neformalna i samoproglašena grupa zemalja, poznata kao Upravni odbor takozvanog Savjeta za implementaciju mira, koja nema nikakva pravna ovlašćenja. Ali čak i da Šmit jeste legitiman visoki predstavnik, apsolutno ništa u Dejtonskom sporazumu niti u bilo kom drugom izvoru prava ne daje mu ovlašćenje da nameće zakone ili donosi obavezujuće odluke”, konstatuje se u Izvještaju.

Dodaje se da Šmitova uzurpacija zakonodavne vlasti predstavlja negiranje suvereniteta BiH kao članice UN, njenog demokratskog ustavnog poretka i temeljnih principa vladavine prava.

Republika Srpska upozorava da je Šmit namjerno i više puta podrio Ustav BiH izdavši provokativne naloge koje proglašava “zakonima” obavezujućim za građane BiH.

Najdrastičniji i najnesmotreniji njegov represivni čin je lažni “zakon” koji je nametnuo u julu 2023. godine, a kojim se propisuju zatvorske kazne za zvaničnike koji odbiju da njegove nezakonite odluke priznaju kao da su ih usvojila demokratski izabrana zakonodavna tijela BiH.

Očigledna meta toga, dodaje se, bio je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik koji, kao i Narodna skupština i ostali lideri Srpske, uporno odbija da prizna Šmitovo navodno pravo da vlada BiH kao apsolutni despot.

Podsjeća se da je, kao prirodan odgovor na Šmitove protivpravne i neustavne pokušaje da upravlja BiH odlukama, Narodna skupština Republike Srpske u junu 2023. usvojila zakon kojim se obustavlja objavljivanje takvih nezakonitih odluka u Službenom glasniku Republike Srpske.

“Kad ga je predsjednik Dodik formalno proglasio, kako ga na to obavezuje Ustav Republike Srpske, Tužilaštvo BiH podiglo je optužnicu protiv njega i to na osnovu Šmitovog diktatorskog i neustavnog edikta. Predsjednik Dodik je potom podvrgnut montiranom procesu kojim je predsjedavao sudija koji u vrijeme rata bio vojni sudija iz redova bošnjačke armije”, navodi se u Izvještaju.

U ovom dokumentu se dodaje da Dodik nije optužen za kršenje demokratski usvojenog krivičnog zakona, nego za nepoštovanje samovolje nekakvog njemačkog birokrate, te da je suđenje bilo bukvalno izvan okvira prava, s obzirom da se temeljilo na navodnom kršenju fiktivnog “zakona” koji nikada nije usvojen ni u jednom domu Parlamentarne skupštine BiH.

“Uprkos tome, Sud i Tužilaštvo BiH, pod pritiskom Šmita i određenih stranih ambasada, postupali su kao da je taj izmišljeni krivični “zakon” uredno donesen u skladu sa Ustavom BiH. Nakon okončanja formalnog postupka, sudija je proglasio predsjednika Dodika krivim za kršenje Šmitovog protivpravnog dekreta i osudio ga na godinu dana zatvora i šestogodišnju zabranu obavljanja javnih funkcija”, dodaje se u Izvještaju.

Ističe se da Šmitov pokušaj svrgavanja Dodika posredstvom nezakonite i neustavne odluke predstavlja težak nasrtaj na vladavinu prava i demokratiju u BiH, a njegov pokušaj da Dodika pošalje u zatvor i poništi slobodne i fer izbore za funkciju predsjednika u Republici Srpskoj predstavlja flagrantno kršenje međunarodnog prava, standarda EU, Dejtonskog sporazuma i vrijednosti koje zapadne zemlje tvrde da zastupaju.

U Izvještaju se naglašava da je jasno da Šmit pokušava da smijeni Dodika, ali da nikada neće moći da smijeni narod Republike Srpske koji u velikoj većini podržava njegovu odbranu Dejtonskog sporazuma i odbacivanje Šmitovih diktatorskih postupaka.

“Upravo je pokušaj njegovog nasilnog uklanjanja dodatno ujedinio građane Republike Srpske u otporu Šmitovoj nezakonitoj i destabilišućoj diktaturi”, poručuje se u Izvještaju.

U ovom dokumentu se napominje da je nakon izricanja presude protiv predsjednika Srpske, Sud BiH izdao nalog za njegovo i hapšenje predsjednika Vlade i Narodne skupštine Srpske Radovana Viškovića i Nenada Stevandića, te da je čak uputio i zahtjev Interpolu za izdavanje međunarodne potjernice, što je Interpol, u skladu sa svojim pravilima koja zabranjuju djelovanje političke prirode, opravdano odbio.

“Pojedini bošnjački političari zatražili su i od misije EUFOR da pomogne u hapšenju predsjednika Dodika, ali je EU, slijedeći logiku Interpola i prepoznajući političku prirodu naloga za hapšenje, ovaj zahtjev mudro odbila”, navodi se u Izvještaju.

Podsjeća se i da je Agencija za istrage i zaštitu BiH 23. aprila pokušala neuspješno da uhapsi Dodika u Istočnom Sarajevu.

“Bilo kakvi dalji pokušaji hapšenja predsjednika Dodika ili drugih zvaničnika iz Republike Srpske bio bi opasan potez koji bi samo dodatno produbio krizu u BiH i tako ugrozio njenu budućnost”, zaključuje se u drugom dijelu Izvještaja.

Savjet bezbjednosti UN održaće polugodišnju debatu o situaciji u BiH u utorak, 6. maja, u 16.00 časova u Njujorku, saopšteno je na zvaničnoj stranici Savjeta.

Predsjednik Partije demokratskog progresa Draško Stanivuković poručio je da ni poslije 33 godine ne smijemo zaboraviti zločin u sarajevskoj Dobrovoljačkoj ulici, gdje su 2. i 3. maja 1992. godine brutalno ubijeni vojnici Jugoslovenske narodne armije (JNA), uprkos prethodno datim garancijama o njihovoj bezbjednosti.

– Sjećanja na žrtve ne blijede. Udružene snage Teritorijalne odbrane, Zelenih beretki i sarajevskih kriminalaca, uz blagoslov tadašnjih političkih struktura koje će kasnije rukovoditi Armijom BiH, prekršile su dogovor o mirnom povlačenju JNA i počinile zločin koji do danas nije kažnjen – istakao je Stanivuković.

И ове године сјећамо се подмукле засједе и злочина над војницима Југословенске народне армије у Добровољачкој улици у Сарајеву. Сјећања на жртве недужних војника не блиједе ни послије 33 године.

Тог 2. и 3. маја 1992. године удружене снаге Територијалне одбране, Зелених беретки…

— Драшко Станивуковић (@Stanivukovic_D) May 3, 2025

On je naglasio da je pozivanje na primirje, presijecanje kolone, maltretiranje, a potom i ubijanje vojnika JNA – čin koji ostaje zabilježen kao jedan od najsramnijih trenutaka novije istorije BiH.

– Haški tribunal je kolonu JNA u Dobrovoljačkoj nazvao „legitimnom vojnom metom“, ali šta je s pukovnikom Mihajlovićem koji je dan ranije stekao uslove za penziju? Šta je s doktorom Radulovićem koji je godinama liječio sve narode na VMA, a ubijen je u toj zasjedi? Da li su oni rušili državu? – upitao je Stanivuković.

On je zaključio da je manipulacija ovim događajem, posebno kroz bošnjačke medije i zvaničnu politiku, pokušaj da se sakrije istina i opravda nezamisliv zločin.

– Naša je dužnost da pamtimo i govorimo istinu – zbog istorije, zbog pravde, zbog svih onih koji su nevini izgubili živote jer su povjerovali datoj riječi – zaključio je Stanivuković.

Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik izjavio je da je zločin nad nevinim vojnicima i civilima u službi nekadašnje JNA, koji je počinjen 2. i 3. maja 1992. godine u sarajevskoj Dobrovoljačkoj ulici, jedan u nizu potvrda da su muslimani željeli rat po svaku cijenu žrtvujući mir za muslimansku BiH.

“Ubijanje i spaljivanje mladosti u Dobrovoljačkoj, presretanje vojnih vozila na Skenderiji, napad na Dom JNA i sve druge kasarne u Sarajevu, brutalno strijeljanje zarobljenih vojnika u Velikom parku, zločini u Sijekovcu, ubistvo srpskog svata na Baščaršiji i kasnija, još krvavija, repriza Dobrovoljačke u Tuzli su zločini nad nevinim žrtvama, ali i protiv mira kojima je tadašnji bošnjački lideri Alija Izetbegović poslao jasnu poruku ne samo Srbima i Hrvatima, već i cijelom svijetu da ne žele mir u BiH”, naglasio je Dodik.

Povodom obilježavanja 33 godine od svirepog zločina nad vojnicima JNA u sarajevskoj Dobrovoljačkoj ulici, predsjednik Srpske rekao je za Srnu da su početkom devedesetih godina muslimani otvoreno priznali da im je cilj realizacija Alijine “Islamske deklaracije” i stvaranje unitarne, muslimanske BiH koju su sve vrijeme sanjali, dok su Srbe obmanjivali o navodnom bratstvu i jedinstvu.

“Šta su ima smetali golobradi mladići, vojnici koji su mirno napuštali grad pred najezdom raznih muslimanskih paravojnih formacija koje se predvodili najveći kriminalci Sarajeva. Udarali su na mladiće koji bi danas bili ostvareni porodični ljudi. Nažalost, njihove porodice i mi zajedno sa njima ostali smo da vječno žalimo za prerano ugašenim životima uz obavezu i dužnost da nikada ne zaboravimo stravične scene zapaljenih tijela razbacanih po tramvajskim šinama”, istakao je Dodik.

Dodik je ukazao da su Srbi, nad kojima su vršeni mnogi masovni zločini, postali statistička greška kako u Sarajevu, tako i cijeloj FBiH.

“Nije Srba tamo nestalo zato što su ekonomski emigrirali, već su bili fizički likvidirani, mučeni, zatvarani u logore, protjerani, a ognjišta su im bila opljačkana i spaljena. Sarajevo je danas etnički očićen od Srba, a to je grad koji je u bivšoj Jugoslaviji bio drugi po broju srpskog stanovništva, odmah poslije Beograda, a danas – danas smo svedeni na nivo statističke greške.

I to nije bilo samo u proteklom građanskom ratu, već i u Prvom i Drugom svjetskom ratu. Navešću samo jedan primjer – Potkozarja, koje se od srpskog stradanja u Drugom svjetskom ratu nikada nije oporavilo. Takve užasne i stravične scene ponavljaju se gdje god Srbi nemaju svoju vlast, svoju policiju, sudove, svoju akademsku zajednicu…”, istakao je predsjednik Srpske.

On je naglasio da se u bivšoj Jugoslaviji ćutalo o svim zločinima nad Srbima i još gore – srpske žrtve predstavljene su kao “stradali narod”, bez imena i prezimena, bez identiteta, što je ponovno ubijanje i zločin nad zločinom.

“U dvije Jugoslavije smo dopustili da o tome ćutimo i ne govorimo o zločinima, te nije ni čudo da su nam se zločini ponovili. Ćutali smo o Jasenovcu, o Starom Brodu, Garavicama, Jadovnu, Drakuliću, Šargovcu, Prebilovcima… Nikada više ne smijemo da ćutimo! Jer, ako ćutimo istorija se ponavlja i zato danas treba da budemo ponosni i srećni što imamo svoju Republiku koju treba da čuvamo i branimo jer je ona garant našeg opstanka na ovim prostorima. U suprotnom, prošlost će se ponoviti – izbjegličke kolone, stradanja, otkopavanje mrtvih i egzodusi”, upozorio je predsjednik Dodik.

Govoreći o tome da izvršioci i nalogodavci zločina nad pripadnicima JNA nikada nisu procesuirani, Dodik je rekao da su oni veoma dobro poznati, te da su među njima Ejup Ganić, kao član Predsjedništva RBiH, Zaim Backović, kao član operativnog centra Štaba Teritorijalne odbrane RBiH i Jusuf Pušina, kao pomoćnik ministra unutrašnjih poslova RBiH i načelnik štaba MUP-a RBiH, ali da vanustavno i antisprsko pravosuđe u BiH počinioce zločina nad Srbima ili oslobađa ili ih uopšte ne procesuira.

Podsjetivši da je još 2005. godine Centar javne bezbjednosti Istočno Sarajevo podnio krivičnu prijavu protiv 15 lica osumnjičenih za ovaj zločin, ali da je neustavno Tužilaštvo BiH tek u novembru 2007. godine pokrenulo istragu, dok je međunarodni tužilac u tom istom vanustavnom Tužilaštvu BiH DŽud Romano u januaru 2012. godine donio antisrpsku, tendencioznu i sramotnu odluku o obustavljanju istrage.

On je naveo da je ta neustavna institucija 2018. godine donijelo naredbu o ponovnom otvaranju istrage u predmetu “Dobrovoljačka”, a neustavni Sud BiH u maju 2022. godine potvrdio optužnicu protiv 10 lica koja se terete za ratni zločin.

“I danas, 2025. godine, ovaj postupak je još u toku i on se ne završava ekspresno kao što vanustavne institucije rade sa političkim procesima i progonima rukovodstva Republike Srpske. Predmeti o zločinima nad Srbima skupljaju prašinu u ladicima i čekaju da svjedoci biološki nestanu, a pravda da ne uglada svjetlo dana. I zato, ponavljam, Republika Srpska je naša domovina, naša zaštita i naš garant opstanka, te je zbog toga i pokrenut postupak donošenja novog ustava, jer Republika Srpska mora biti snažna, nepokolebljiva i neuništiva, naš bedem”, poručio je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.