Connect with us

Zdravlje

JESU LI BAKE BILE U PRAVU: Ljekar otkriva pomaže li PILEĆA SUPA kada smo bolesni

Pripremanje činije pileće supe za voljenu osobu kada je bolesna bila je uobičajena praksa širom svijeta vijekovima. Danas se generacije iz gotovo svih kultura kunu u prednosti pileće supe. Specijalista za ishranu objašnjava šta se krije iza ove omiljene hrane.

Pileća supa kao terapija može se da se prati kroz istoriju sve do 60. godine naše ere i Pedanija Dioskorida, vojnog hirurga koji je služio pod rimskim imperatorom Neronom, i čiju su medicinsku enciklopediju u pet tomova konsultovali rani iscelitelji tokom više od jednog milenijuma. Ali porijeklo pileće supe seže hiljadama godina ranije, u drevnu Kinu.

Dakle, s obzirom na to da je sezona prehlade i gripa u punom jeku, vrijedi se zapitati: postoji li nauka koja bi potvrdila uvjerenje da supa zaista pomaže? Ili pileća supa služi samo kao placebo, odnosno pruža psihološku utehu kada smo bolesni, bez stvarne terapeutske koristi?

Doktor Kolbi Timan, kao registrovani dijetetičar i profesor dijetetike i ishrane na Univerzitetu u Dejtonu, tvrdi da ono što pilećoj supi daje poseban ukus je “umami” – peta kategorija osjećaja ukusa, pored slatkog, slanog, kiselog i gorkog. Često se opisuje kao da ima “mesni” ukus, prenosi RTS.

Poboljšava apetit i varenje
Kako naglašava prof. Timan, cijela priča o pilećoj supi ima vrlo smisla, jer su aminokiseline gradivni blokovi proteina, a aminokiselina glutamat se nalazi u hrani sa “mesnim” ukusom. Međutim, nije sva hrana koja ima ovaj ukus meso ili živina; imaju ga i sir, pečurke i soja sos.

Istraživanja pokazuju da je ukus, kako se ispostavilo, ključan za ljekovita svojstva pileće supe. Pacijenti sa oboljenjima gornjih disajnih puteva uglavnom jedu manje ili uopšte ne jedu, zato što akutne bolesti izazivaju inflamatorni odgovor koji smanjuje apetit. Ali ukoliko ne jedemo, samim tim ne unosimo hranu koja nam je potrebna, onda je teško očekivati da ćemo tako popraviti imunitet i oporaviti se od bolesti.

Rezultati istraživanja ukazuju da taj “umami” ukus koji ima pilaća supa, može da podstakne apetit. Učesnici jedne studije izjavili su da su osjetili glad poslije prvog zalogaja supe.

Druga istraživanja govore da mesni ukus poboljšava varenje hranljivih materija. Kada naš mozak osjeti umami preko receptora ukusa na našim jezicima, tijelo aktivira digestivni trakt da lakše apsorbuje proteine.

Ovo automatski utiče na smanjenje gastrointenstinalnih problema, mada većina ljudi ne povezuje infekciju gornjih disajnih puteva sa tom vrstom tegoba, istraživanja su otkrila da kod djece virus gripa povećava bol u stomaku, mučninu, povraćanje i simptome dijareje.

Smanjuje upalu i zapušen nos
Upala je dio prirodnog odgovora tijela na povredu ili bolest; zapaljenje se javlja kada bijela krvna zrnca migriraju u upaljeno tkivo kako bi pomogla u liječenju. Kada se ovaj inflamatorni proces javi u gornjim disajnim putevima, to rezultira simptomima uobičajene prehlade i gripa, kao što su zapušen nos ili curenje iz nosa, kijanje, kašalj i zgušnjavanje sluzi.

Nasuprot tome, niža aktivnost bijelih krvnih zrnaca u nazalnim prolazima može smanjiti upalu. I zanimljivo, istraživanja pokazuju da pileća supa zapravo može da smanji broj bijelih krvnih zrnaca koji putuju do upaljenih tkiva. To radi tako što direktno inhibira sposobnost neutrofila, vrste bijelih krvnih zrnaca, da putuju do zapaljenog tkiva.

Da biste zaista razumjeli umirujuće i ljekovito dejstvo pileće supe, važno je uzeti u obzir sastojke supe. Nisu sve pileće supe pune hranljivih ljekovitih svojstava. Na primjer, ultra prerađenim konzerviranim verzijama pileće supe, sa rezancima ili bez njih, nedostaju mnogi antioksidansi koji se nalaze u domaćim verzijama. Većina konzerviranih verzija pileće supe skoro je bez svježeg povrća.

Osnovni hranljivi sastojci u domaćim verzijama supe su upravo ono što ih izdvaja od konzerviranih verzija. Piletina obezbjeđuje tijelu potpuni izvor proteina za borbu protiv infekcije. Povrće obezbjeđuje široku lepezu vitamina, minerala i antioksidanata. Ako se priprema sa rezancima, oni pružaju lako svarljiv izvor ugljenih hidrata koje tijelo koristi za energiju i oporavak.

Čak i toplina pileće supe može da pomogne. Ispijanje tečnosti i udisanje isparenja povećava temperaturu nazalnih i disajnih puteva, što oslobađa gustu sluz koja često prati respiratorna oboljenja. U poređenju sa običnom toplom vodom, studije pokazuju da je pileća supa efikasnija u otpuštanju sluzi.

Bilje i začini koji se ponekad koriste u pilećoj supi, kao što su biber i bijeli luk, takođe oslobađaju sluz. Čorba, koja sadrži vodu i elektrolite, pomaže u rehidraciji.

Dakle, da biste povećali zdravstvene prednosti pileće supe, profesor Timan preporučuje domaću varijantu, koja se može pripremiti sa šargarepom, celerom, svježim bijelim lukom, začinskim biljem i začinima, između ostalog.

Ukratko, savremena nauka navodi da pileća supa – iako nije liek protiv prehlade i gripa – zaista pomaže u liječenju. Izgleda da su naše bake bile u pravu.

Related Topics:

Zdravlje

PRIJAVLJENA TRI NOVA SLUČAJA: 70 osoba oboljelo od leptospiroze u Sarajevu

Zavodu za javno zdravstvo u protekla 24 sata prijavljene su još tri oboljele osobe od leptospiroze na području Kantonu Sarajevo, te je ukupno oboljelo 70 osoba.

Jučer je broj prijavljenih slučaja bio 67, a danas 70.

Iz Zavoda navode da su na Kliničkom centru Univerziteta u Sarajevu na današnji datum hospitalizirana dva pacijenta, te da nema slučajeva sa smrtnim ishodom.

Prema podacima Zavoda oboljele su 53 osobe sa područja Općine Novi Grad, po sedam osoba oboljelo je sa područja općina Centar i Ilidža, dvije sa područja Novog Sarajeva i jedna sa područja Općine Stari Grad.

Iz Zavoda navode da su oboljele 54 osobe starosne dobi od 30 do 65 godina, devet osoba su starosne dobi od 20 do 29 godina, šest imaju preko 66 godina i oboljela je i jedna osoba starosne dobi od 15 do 19 godina.

Epidemija zaraznog oboljenja leptospiroze u Kantonu Sarajevo proglašena je 23. maja 2025

Nastavi čitati

Zdravlje

ZA 24 SATA 21 NOVI SLUČAJ LEPTOSPIROZE U BIH: Hospitalizovana tri pacijenta

U protekla 24 sata Zavodu za javno zdravstvo prijavljena je 21 oboljela osoba od leptospiroze na području Kantonu Sarajevo, te su ukupno oboljele 64 osobe.

Juče je broj prijavljenih slučaja bio 43, a danas 64.

Iz Zavoda navode da su na Kliničkom centru Univerziteta u Sarajevu na današnji datum hospitalizirana tri pacijenta, te da nema slučajeva sa smrtnim ishodom.

Prema podacima Zavoda oboljela je 51 osoba sa područja Općine Novi Grad, sedam na područja Općine Centar, tri na području Ilidže, dvije sa područja Novog Sarajeva i jedna sa područja Općine Stari Grad.

Iz Zavoda navode da je oboljelo 50 osoba starosne dobi od 30 do 65 godina, osam osoba su starosne dobi od 20 do 29 godina, pet imaju preko 66 godina i oboljela je i jedna osoba starosne dobi od 15 do 19 godina.

Epidemija zaraznog oboljenja leptospiroze u Kantonu Sarajevo proglašena je 23. maja 2025.

Nastavi čitati

Zdravlje

EKSTREMNO ZABRINJAVAJUĆE “Fluorid u vodi za piće smanjuje inteligenciju kod djece?”

Američka savezna država Juta u vodu za piće više ne dodaje fluorid. Iako doprinosi zdravlju zuba, fluorid se često optužuje da umanjuje inteligenciju djece. To je, međutim, složena tema koju ne treba shvatiti olako.

Fluorid u vodi za piće u SAD je uobičajna stvar. Štaviše – s obzirom na to da se od 1945, odnosno od početka dodavanja fluorida u vodu, naglo smanjio broj slučajeva karijesa, Američki centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) ocijenjuje da je ta mjera „jedna od deset najvećih intervencija u oblasti javnog zdravlja u 20. vijeku“.
Fluoridi su soli fluorovodonične kiseline. One pomažu takozvanoj remineralizaciji zubne gleđi i time smanjuju rizik od karijesa.

Uprkos tome, Juta je nedavno postala prva savezna država u SAD koja je odlučila da ukine fluorid u vodi za piće.

Ta odluka vjerovatno raduje američkog ministra zdravlja Roberta F. Kenedija. On je još prije inauguracije predsjednika Donalda Trampa objavio na mreži Iks da namjerava da zaustavi fluorisanje vode za piće – između ostalog i zato što, kako smatra, fluorid djeluje neurotoksično i snižava koeficijent inteligencije, posebno kod djece čiji se mozak još razvija.

Fuorid i inteligencija: tema naučnih studija
Pitanje da li fluorid može da smanji inteligenciju djece često je predmet naučnih istraživanja. Neke studije pronašle su korelaciju između koncentracije fluorida u urinu trudnica i kognitivnih sposobnosti njihove djece: fluorid u previsokim koncentracijama može da poremeti metabolizam kalcijuma u ćelijama do te mjere da dolazi do oštećenja moždanih ćelija.

Meta-analiza (studija naučnih studija) objavljena u januaru ove godine ponovo je rasplamsala debatu o vezi između unosa fluorida i inteligencije.

Jan Hengstler, ljekar specijalista za farmakologiju i toksikologiju na Tehničkom univerzitetu u Dortmundu, bavio se fluoridom i njegovim potencijalnim rizicima. On smatra da je pitanje da li fluorid može oštetiti mozak djece u razvoju sasvim opravdano.

„To je složena tema koju ne treba shvatati olako“, kaže Hengstler. Studija iz 2020. na kojoj je on radio, zaključuje da fluorid, pri trenutnim nivoima izloženosti u Evropi, nije neurotoksičan za ljudski razvoj. Drugim riječima: ključna je doza.

Doza čini otrov: od koje količine fluorid postaje štetan? Prema podacima američke CDC, litar vode u SAD sadrži 0,7 miligrama fluorida, što odgovara dnevnoj dozi koju Nacionalni institut za zdravlje (NIH) preporučuje za djecu uzrasta od jedne do tri godine. Odrasli muškarci ne bi trebalo da unose više od četiri miligrama fluorida dnevno, dok je za odrasle žene preporučeni maksimum tri miligrama.

Problem s fluoridom je što se u mnogim zemljama ne dodaje samo vodi za piće, već i pasti za zube i soli. Osim toga, određene namirnice prirodno sadrže fluorid, poput ribe i crnog čaja.

Fluorid se takođe prirodno nalazi u vodi, koja se, posle prerade, koristi kao pijaća voda u zavisnosti od regiona, i to u većim ili manjim količinama. Zato je ključno da zdravstvene vlasti prate snabdijevanje fluoridom u određenim regionima, naglašava Hengstler.

Njemačko društvo za ishranu (DGE) i toksikolog Hengstler radije računaju prema tjelesnoj težini, preporučujući maksimalno 0,05 miligrama fluorida po kilogramu tjelesne mase dnevno.

„Unos fluorida ne bi trebalo da bude ni prenizak, ni previsok. Idealna količina je 0,05 mg fluorida po kilogramu tjelesne mase dnevno. Time se spriječava karijes, a istovremeno se ne dolazi ni blizu vrijednosti koje bi mogle izazvati zubnu ili skeletnu fluorozu. Pijaća voda ni u kom slučaju ne bi trebalo da sadrži više od 1,5 mg fluorida po litru“, kaže Hengstler.

Životinje: neurotoksični efekti pri sto puta većoj dozi „Ako koncentracija fluorida u vodi pređe četiri miligrama po litru, može doći do zubne fluoroze“, objašnjava Hengstler. Zubna fluoroza se manifestuje pojavom smeđih mrlja na zubima i jasan je znak prekomjernog unosa fluorida.

„Kod koncentracije od deset miligrama fluorida po litru vode može se razviti skeletna fluoroza“, dodaje toksikolog. To stanje dovodi do krtih kostiju i bolnih promena u zglobovima.

„U ogledima na životinjama primijećeno je da fluorid može da ima neurotoksične efekte“, kaže Hengstler. „Ali to se dešavalo pri dozama koje su bile više od sto puta veće od onih koje ljudi mogu unijeti.“ U tako visokim dozama fluorid može da ošteti tjelesne ćelije.

Loša zdravstvena zaštita iskrivljuje rezultate studija
Međutim, nadzor nad unosom fluorida nije moguć u svim djelovima svijeta.

„U pojedinim, uglavnom ruralnim oblastima, recimo u Mongoliji ili u unutrašnjosti Kine, postoje regioni u kojima je izloženost fluoridu ili prevelika ili premala, a opšti nivo zdravstvene zaštite trebalo bi da bude bolji.“

Loša zdravstvena zaštita često je povezana s nižim obrazovanjem i lošijim životnim standardom. To vodi ka još jednom problemu: studije o uticaju fluorida često su opterećene brojnim faktorima koji narušavaju tačnost rezultata, takozvanim „zbunjujućim faktorima“ (confounders).

To je naročito izraženo u studijama presjeka, gdje se uzorak populacija ispituje samo jednom. Na taj način nije lako utvrditi da li je niža inteligencija zaista posljedica unosa fluorida ili je u pitanju neki drugi uzrok.

„Međutim, postoje i dugoročne studije koje uzimaju u obzir ove faktore“, kaže Hengstler.

U takvim istraživanjima, poznatim kao longitudinalne studije, ispitanici se prate tokom dužeg vremenskog perioda. Rezultati tih studija sprovedenih u Evropi i Kanadi pokazuju: ko ne prekoračuje preporučeni dnevni unos fluorida, nema razloga da brine za svoju inteligenciju, prenose Vijesti.

Nezavisne novine

Nastavi čitati

Aktuelno