Connect with us

Svijet

ZBRKA U VASIONI! Sateliti Ilona Maska prave problem u svemiru

Radio talasi sa rastuće mreže satelita Ilona Maska blokiraju mogućnosti naučnika da zavire u univerzum, tvrde istraživači iz Holandije.

Nova generacija satelita Starlink, koji pružaju brzu internet konekciju širom svijeta, mnogo više ometaju radio-teleskope nego prethodne verzije, ističu astronomi.

Hiljade satelita u orbiti “zasljepljuju” radio-teleskope i ometaju astronomska istraživanja, prema Holandskom institutu za radio astronomiju (ASTRON).

Mreža Maskovih satelita pruža širokopojasni internet širom svijeta, često i na najudaljenim tačkama planete, uključujući i izazovna okruženja poput Ukrajine i Jemena.

Takođe se koriste za povezivanje udaljenih područja Velike Britanije na brzi internet. Testovi iz 2022. godine pokazali su da Starlink može da isporuči internet vezu četiri puta bržu od prosjeka, prema britanskom Od‌jeljenju za digitalizaciju, kulturu, medije i sport.

Ali astronomi kažu da to ima cijenu.

“Svaki put kada se više njih lansira sa ovakvim nivoima emisije, sve manje vidimo nebo“, rekla je za Bi-Bi-Si njuz profesorka Džesika Dempsi, direktorka ASTRON-a, prenosi RTS.

“Pokušavamo da proučimo stvari poput eksplozija iz crnih rupa u centru galaksija. Takođe posmatramo neke od najranijih galaksija, udaljenih milione i milione svjetlosnih godina, kao i egzoplanete”, dodaje profesorka, ističući oblasti na koje satelitsko zračenje utiče.

ASTRON je otkrio da su smetnje od satelita druge generacije, ili V2, 32 puta jače od prve generacije.

Količina emitovanog zračenja premašuje standarde koje je propisala Međunarodna unija za telekomunikacije, dodaje profesorka Dempsi.

Po jednoj procjeni, trenutno se u orbiti nalazi 6.402 Starlink satelita na oko 550 kilometara iznad Zemlje, što ga čini najvećim internet provajderom.

Sateliti su relativno veliki – sa ravnim panelima od tri metra i solarnim nizom od osam metara za napajanje.

Glavni konkurent kompanije “Spejs Iks”, “OneWeb”, ima manje od hiljadu. Ali to je poslovna trka koja se sve više ubrzava. “Amazon” razvija sopstvenu mrežu i nada se da će u narednih nekoliko godina lansirati najmanje 3.000 satelita.

Očekuje se da će do 2030. broj satelita u orbiti premašiti 100.000.

Studija je urađena pomoću radio teleskopa LOFAR u Holandiji jednog dana u julu ove godine.

Mnogi objekti u svemiru, uključujući udaljene galaksije i planete, emituju svjetlost elektromagnetnog spektra. Ovo zračenje putuje kao talasi i radio-teleskopi mogu da uhvate te talase, omogućavajući nam da dobijemo sliku stvari koje ne možemo da vidimo golim okom.

Ali te talase ometaju sateliti.

Naučnici su otkrili nenamerno elektromagnetno zračenje sa skoro svih posmatranih satelita V2 Starlink. Bilo je oko 10 miliona puta svjetlije nego iz najslabijih identifikovanih izvora svjetlosti, kažu oni.

Glavni autor studije, Siz Basa, rekao je da je to kao da upoređuje najslabiji sjaj zvijezde vidljive golim okom i sjaj punog Mjeseca. “Pošto ‘Spejs Iks’ svake ned‌jelje lansira oko 40 Starlink satelita druge generacije, ovaj problem postaje sve gori”, dodaje Basa. “Očigledno je da ako imate nešto ovako svijetlo što toliko kompromituje veliku radio opservatoriju, onda moramo nešto da uradimo i to moramo da uradimo brzo”, naglašava Robert Masi, zamijenik izvršnog direktora Kraljevskog astronomskog društva u Velikoj Britaniji.

Upitan o značaju astronomskih istraživanja, Masi napominje da je nemoguće reći da je neka nauka jednostavno nepotrebna. “Istraživanja mogu da traju decenijama ili čak i duže, ali mogu biti veoma fundamentalna i veoma važna”, kaže Masi.

Naučnici su takođe zabrinuti zbog svjetlosnog zagađenja sa satelita i strahuju da to ometa i optičke teleskope.

Astronomi kažu da su razgovarali sa “Spejs Iksom” o zračenju prve generacije satelita i da je kompanija saslušala njihovu zabrinutost.

Ali ASTRON sada kaže da je druga generacija V2 još moćnija.

Ovo zapravo ugrožava čitavu zemaljsku astronomiju na svakoj talasnoj dužini i na različite načine. Ako se nastavi, bez neke vrste ublažavanja da bi se ovi sateliti utišali, onda to postaje egzistencijalna pretnja za gotovo sva astronomska posmatranja koja izvodimo”, naglašava profesorka Dempsi.

Istraživači takođe ističu da je neophodno da se donese regulativa u pogledu svemira i načina rada satelita kako bi se izbjeglo ugrožavanje naučnog rada.

Napominju i da bi kao najveći vlasnik satelita, “Spejs Iks” mogao da postavi standarde za ograničavanje svjetlosnog zagađenja. Profesorka Dempsi navodi da jednostavne radnje kao što je zaštita baterije na satelitu mogu napraviti veliku razliku i smanjiti emitovano svjetlosno zračenje.

Neke smetnje dolaze i od neispravne elektronike, tako da i na tome treba raditi. Ali ako se ništa ne preduzme, “vrlo brzo će jedina sazviježđa koja ćemo vid‌jeti biti ona koja smo sami napravili“, dodala je profesorka.

Rezultati analize su objavljeni u naučnom časopisu Astronomy and Astrophysics.

Related Topics:

Svijet

DOBIO ZABRANU ULASKA U NJEMAČKU: Lopov iz BiH pokušao da ugrize policajca

Pripadnici Savezne policije dobili su danas dojavu da se u međunarodnom vozu nalazi osoba poznata po svojoj kriminalnoj prošlosti, nakon čega su oni na prvoj stanici priveli 68-godišnjeg državljanina Bosne i Hercegovine.

Kako prenose njemački mediji, kondukter međunarodnog voza prijavio je policiji osobu koja “operiše” po vozovima i koji je već nekoliko puta hapšen. Do dolaska policije on je uspio odžepariti jednog putnika, ukravši mu 300 švajcarskih franaka.

Međutim, prilikom hapšenja došlo je do incidenta kada je lopov, opirući se hapšenju, pokušao da ugrize policajca i to u nekoliko navrata, ali je spriječen. On će biti optužen za opiranje, te ometanje službenog lica u vršenju zadatka, ali i pokušaj nanošenja tjelesnih povreda policajcu. Nakon što je završena kriminalistička obrada, dobio je petogodišnju zabranu ulaska u Njemačku te je vraćen u Francusku, odakle je međunarodnim vozom i ušao u Njemačku.

Nastavi čitati

Svijet

POJAVIO SE SNIMAK PRIVOĐENJA TERORISTE IZ VAŠINGTONA: Uzvikivao “slobodna Palestina” dok ga je policija vukla

Objavljen je snimak privođenja teroriste iz Vašingtona.

Na mrežama je objavljen snimak privođenja muškarca imenovanog kao Elijas Rodrigez (30) iz Čikaga, koji je osumnjičen da je počinio teroristički napad u Vašingtonu ubivši dvoje zaposlenih u izraelskoj ambasadi ispred Jevrejskog muzeja u centru tog grada.

On je uhapšen nedugo nakon napada, a na snimku se vidi i da je vikao: “Slobodna Palestina”.

To je potvrdila i Pamela Smit, šefica Metropolitanske policijske uprave kada je izvestila da je osumnjičeni u pritvoru u vezi sa pucnjavom u blizini Jevrejskog muzeja u Kapitolu, u kojoj su dvije osobe poginule.

“Preliminarna istraga ukazuje da su obje žrtve izlazile sa događaja u Jevrejskom muzeju u Kapitolu, koji se nalazi u bloku 500 Treće ulice sjeverozapad, kada se dogodila pucnjava. Vjerujemo da je pucnjavu počinio jedan osumnjičeni koji je sada u pritvoru. Prije pucnjave, osumnjičeni je primjećen kako korača napred-nazad ispred muzeja”, rekla je Smit.

Smit je rekla da je osumnjičeni “prišao grupi od četiri osobe, izvadio pištolj i otvorio vatru pogodivši dvoje”. Nakon pucnjave, Smit je rekla da je osumnjičeni potom ušao u muzej i da ga je obezbjeđenje događaja zadržalo.

“Osumnjičeni je skandirao: ‘Slobodna, slobodna Palestino’ dok je bio u pritvoru – rekla je Smit.

Nastavi čitati

Svijet

SVIJET GUBI ŠUME BRŽE NEGO IKAD: Na svakih 18 minuta nestaju površine od oko 18 fudbalskih terena!

U 2024. godini svijet je zabilježio rekordne gubitke šuma, s gubicima od 6,7 miliona hektara primarnih tropskih šuma, što je dvostruko više nego prethodne godine.

Ovaj dramatičan porast izazvan je klimatskim promjenama, dok su požari, koji su uništili pet puta više šuma nego u 2023. godini, postali glavni uzrok.

Prema novim podacima GLAD laboratorije Univerziteta Merilend, objavljenim putem platforme Global Forest Watch Svjetskog instituta za resurse (WRI), samo gubitak primarnih tropskih šuma dostigao je 6,7 miliona hektara prošle godine – što je dvostruko više nego u 2023. i površina gotovo jednaka veličini Paname.

To znači da je svijet gubio oko 18 fudbalskih terena svakih 18 minuta.

Po prvi put otkako se vode evidencije, požari, a ne poljoprivreda, bili su glavni uzrok gubitka šuma, odgovorni za skoro polovinu ukupne štete. Samo u 2024. godini požari su uništili pet puta više tropskih šuma nego prethodne godine. Posebno je teško pogođena Latinska Amerika.

Ukupno, ovi požari su proizveli 4,1 gigatonu emisija gasova sa efektom staklene bašte — što je više nego četiri puta više od ukupnih emisija iz vazdušnog saobraćaja u 2023. godini.

“Ovakav nivo gubitka šuma ne liči ni na šta što smo vidjeli u više od 20 godina prikupljanja podataka”, izjavila je Elizabet Goldman, suosnivačica platforme Global Forest Watch pri Svjetskom institutu za resurse (WRI).

Kako je kazala, ovo je globalno crveno upozorenje – zajednički poziv na akciju za svaku zemlju, svaku kompaniju i svakog pojedinca kome je stalo do života na planeti.

“Naše ekonomije, naše zajednice, naše zdravlje – ništa od toga ne može opstati bez šuma”, istakla je ona.

Ekstremni vremenski uslovi pogoršali požare u tropskim šumama 2024. godine
Iako su šumski požari prirodna pojava u nekim ekosistemima, u tropskim predjelima oni su uglavnom izazvani ljudskim djelovanjem, najčešće se namjerno pale radi krčenja zemljišta za poljoprivredu ili širenja obradivih površina.

Prema izvještaju Global Forest Watch-a, 2024. godina je bila najtoplija do sada zabilježena, obilježena ekstremnim vremenskim uslovima poput raširene suše, koju su dodatno pogoršale klimatske promjene i fenomen El Ninjo.

Neke zemlje, naročito u Latinskoj Americi, pretrpjele su najgoru sušu u istoriji, što je dodatno pogoršalo intenzitet i nekontrolisanost požara u mnogim dijelovima svijeta.

Iako pojedine šume mogu da se oporave nakon požara, sve jači pritisak zbog pretvaranja zemljišta u poljoprivredne površine, uz klimatske promjene, ozbiljno otežava regeneraciju šumskih ekosistema. Ovakve okolnosti stvaraju zatvoren krug u kome je vjerovatnoća budućih požara sve veća.

Koje zemlje su izgubile najviše šuma u 2024. godini?
Prema podacima, Brazil je izgubio najveće površine tropskih šuma u 2024. godini, a to čini čak 42% ukupnog globalnog gubitka tropskih primarnih šuma.

Požari, koji su bili podstaknuti najtežom sušom u istoriji zemlje, odgovorni su za 66% ukupnog gubitka šuma u Brazilu. Ostali faktori, kao što su uzgoj soje i stoke, porasli su za 13%, ali su i dalje ispod nivoa koji je viđen u ranijim decenijama.

“Brazil je postigao napredak pod predsjednikom Lulom, ali prijetnja po šume i dalje ostaje ozbiljna“, upozorava Marijana Oliveira, direktorka programa za šume i korišćenje zemljišta pri WRI Brasil.

Nastavi čitati

Aktuelno