Connect with us

Svijet

TRI IZRAELSKA MINISTRA DALA OSTAVKU! Ne žele primirje

Radikalni izraelski ministar za nacionalnu bezbjednost Itamar Ben-Gvir i još dva ministra iz njegove nacionalističko-vjerske stranke podneli su ostavku na premijera Benjamina Netanjahua zbog sporazuma o prekidu vatre u Gazi, objavila je njihova stranka u nedjelju.

Partija Otzma Yehudit više nije dio vladajuće koalicije, ali je rekla da neće pokušati da sruši Netanjahuovu vladu.

Britanska novinska agencija Rojters javila je da su posrednici obavijestili Izrael da su dobili imena talaca koji bi trebalo da budu pušteni u nedjelju u okviru sporazuma o prekidu vatre u Gazi, ali lista još nije u rukama Izraela.
Visoki zvaničnik Hamasa rekao je za AFP da će Izrael „uskoro“ dobiti spisak od tri taoca koji bi mogli biti oslobođeni u nedjelju, na zahtjev izraelskih vlasti da sprovedu prekid vatre.

Zvaničnik je rekao da je kašnjenje u predaji spiska talaca bilo tehničko i da se odnosi na „komplikacije na terenu“.
Prema njegovim rečima, „razmena (talaca/zatvorenika) će se odvijati kao što je planirano“.

U izraelskim vojnim udarima u nedjelju je poginulo najmanje osam Palestinaca širom Gaze zbog odlaganja primene primirja, saopštila je Palestinska civilna služba za vanredne situacije. Najmanje 25 je ranjeno.
Izraelska vojska je u nedjelju, nakon što je istekao rok za početak primirja u Gazi, pogodila mete širom palestinske enklave, potvrdili su njeni stanovnici, a izraelske snage saopštile da su tenkovima napale „terorističke ciljeve” u Gazi.

Izraelska vojska saopštila je u nedelju ujutru da prekid vatre nije stupio na snagu u 7.30 jer Hamas nije dostavio spisak izraelskih talaca koji bi trebalo da budu oslobođeni prema sporazumu o prekidu vatre.

Portparol izraelske vojske Danijel Hagari rekao je da će se napadi izraelske vojske nastaviti sve dok palestinska islamistička organizacija ne ispuni svoje obaveze.

On je dodao da je vojska spremna da primjeni sporazum o prekidu vatre, ali i da odgovori ako Hamas prekrši njegove odredbe.

Izraelski premijer Benjamin Netanjahu, u posljednjem satu prije nego što je prvobitno dogovoreno primirje trebalo da stupi na snagu u 7.30, rekao je da prekid vatre sa Hamasom neće početi dok palestinski islamistički pokret ne preda spisak talaca, a Hamas se poziva tehnički problemi na terenu.

Netanjahu je sinoć „sproveo bezbjednosnu procjenu u vezi sa odlaganjem dobijanja spiska talaca za oslobađanje“, navodi se u saopštenju iz kabineta premijera.

„On je obavijestio izraelsku vojsku da prekid vatre koji je trebalo da stupi na snagu u 7:30 neće početi sve dok Izrael ne dobije spisak talaca za oslobađanje, koji se Hamas obavezao da će obezbediti“, dodaje se u tekstu.

Prekid vatre koji je Katar dogovorio uz pomoć Sjedinjenih Država i Egipta trebalo bi da stupi na snagu u 7:30 časova u nedelju.

Related Topics:

Svijet

POTRES U SLOVAČKOJ! I napuštanje EU i NATO-a je opcija

Premijer Slovačke Robert Fico branio je potpredsjednika Vlade Tibora Gašpara, koji je otvoreno govorio o mogućnosti da se njihova zemlja povuče iz EU i NATO-a.

O tome je u Novostima STVR govorio potpredsjednik Gašpar.

“Pravac nema prioritet i cilj u ovom trenutku da istupi iz EU ili NATO-a, ali se obje ove asocijacije vremenom razvijaju, možda mijenjajući neka osnovna pitanja ili principe funkcionisanja koji su postojali u vrijeme kada smo im se pridružili, pa samim tim i vrata moraju ostati otvorena za situaciju u kojoj bismo na kraju razmotrili ekstremno rješenje, kao što je istupanje iz EU”, rekao je on.

Na Gašparovu izjavu odmah su reagovali predsjednik Slovačke Peter Pelegrini i šef Hlas-SD Šutaj Eštok. Obojica su odlučno isključili takvu mogućnost.

Međutim, takvu mogućnost je priznao i premijer Robert Fico u objavljenom videu.

“On je tačno naveo situaciju u Evropskoj uniji, odnosno da Slovačka mora biti spremna za različite scenarije razvoja”, rekao je Fico.

On je dodao da nije tajna da neki evropski lideri, kao odgovor na slabljenje konkurentnosti EU, rade sa “idejom stvaranja neke vrste superdržave u kojoj bi suverenitet nacionalnih država bio značajno ograničen”.

Fico je upozorio da bi razvoj događaja mogao da dovede i do raspada Unije.

“Kao što je Varšavski pakt propao za godinu dana, svjetski događaji bi mogli da pošalju EU i NATO u udžbenike istorije, a plač iz Slovačke neće pomoći. Tačno je da su EU i NATO naš životni prostor, ali niko nas neće spriječiti da Slovačku upozorimo na razne rizike”, dodao je premijer.

On je takođe prokomentarisao posjetu predstavnika opozicionog pokreta PS Kijevu i njihov sastanak sa ukrajinskim predsjednikom Volodimirom Zelenskim. On je uvjeren da Zelenski, uprkos tvrdnjama PS o spremnosti da pregovara o tranzitu gasa preko Ukrajine do Slovačke, ne prihvata takvu mogućnost.

On čak vjeruje da je namjera Zelenskog da bojkotuje tranzit gasa sa istoka na zapad uopšte, povezujući to sa napadom na gasovod Turski tok. On želi da razgovara o zaštiti južnog kraka gasovoda istok-zapad ne samo tokom posjete Turskoj u ponedjeljak, 20. januara sa predsjednikom Redžepom Tajipom Erdoganom, već i sa mađarskim premijerom Viktorom Orbanom, koji treba da stigne u Slovačku u utorak, 21. januara.

“Uvjeren sam da nas predsjednik Zelenski sve više tera na recipročne mjere i mi ćemo ih preduzeti”, rekao je premijer.

Najviše je sklon opciji da stavi veto na dalju evropsku finansijsku pomoć Ukrajini.

Nastavi čitati

Svijet

ZAŠTO TRAMP TOLIKO ŽELI GRENLAND? Ostrvo od ogromnog značaja

Novoizabrani američki predsjednik Donald Tramp je poručio kako želi da Kanadu učini 51. državom SAD, da preuzme kontrolu nad Panamskim kanalom, ali i kupi Grenland. On čak ne isključuje mogućnost upotrebe vojne moći za preuzimanje Grenlanda, inače danske teritorije – gdje se nalazi američka vojna baza.

Lider republikanaca, čija inauguracija bi trebalo da bude 20. januara, odbio je da isključi upotrebu vojne ili ekonomske moći za postizanje ovog cilja. Zašto Tramp želi da preuzme Grenland, teritoriju koja je 80 odsto prekrivena snijegom i udaljena je više od 3.000 kilometara od glavnog grada Vašingtona?

NA KRAJU SVIJETA

Smješten između Arktičkog i sjevernog Atlantskog okeana, Grenland je najveće ostrvo na svijetu i geografski dio Sjeverne Amerike. Ovo arktičko ostrvo ima 2,17 miliona kvadratnih kilometara, što ga čini oko tri puta većim od američke države Teksas.

Grenland je država, ali nije nezavisna. Prvobitno su nordijska naselja na Grenlandu bila dio Norveške pa su se tako pridružila kao dio Dansko-Norveške od 1380. pa nadalje. Kada je Norveška stekla nezavisnost 1814. godine, Grenland, Island i Farska ostrva ostali su pod danskom kontrolom. Danas je Grenland i dalje dio Kraljevine Danske, ali uživa široku autonomiju i može odlučivati o mnogim oblastima politike bez miješanja Kopenhagena.

Ovo ostrvo je najrjeđe naseljena teritorija na svijetu i dom za oko 56.000 stanovnika, uglavnom domorodačkih Inuita. Oko 80 odsto teritorije je pokriveno ledom, što znači da većina ljudi živi na jugozapadnoj obali oko glavnog grada, koji je bliži Njujorku od Kopenhagena. Unutrašnjost zemlje je uglavnom prekrivena glečerima. Privreda se uglavnom zasniva na ribolovu. Velike subvencije danske vlade čine oko petinu BDP-a.

Neke današnje mape svijeta mogu da dovedu u zabludu u pogledu toga kako Grenland zapravo izgleda. Ostrvo je bilo pod danskom vlašću od ranog 18. vijeka do 1979. godine, kada je postalo samoupravna teritorija. Od 2009. Grenland ima pravo da proglasi nezavisnost putem referenduma.

Grenlandski premijer Mute Egede pozvao je na nezavisnost od Danske. Odnos između Kopenhagena i Nuuka nije uvijek bio dobar, a diskusije o nezavisnosti od Kraljevine se redovno pojavljuju. Ovo se pojačalo kako se interesovanje za Arktik povećalo. Neki takođe ukazuju na nezainteresovanost i nerazumijevanje grenlandskih i arktičkih pitanja u Kopenhagenu. Intervencija SAD u ovo unutrašnje političko pitanje samo je gorivo na vatri.

POKUŠAJI KUPOVINE

SAD su i u nekom periodu razmišljale o kupovini Grenlanda. Bilo je to najmanje dva puta uključujući 1867. i 1946. Prvi put, SAD su kupile Aljasku od Rusije. Nakon ovoga, američki državni sekretar Vilijam Sjuard pokušao je da pregovara o kupovini Grenlanda od Rusije, ali pokušaj nije uspio.

SAD su okupirale Grenland 1941. nakon invazije nacističke Njemačke na Dansku tokom Drugog svjetskog rata. Dok je Grenland još bio danska kolonija 1946. godine, američki predsjednik Hari Truman predložio je kupovinu ostrva za 100 miliona dolara u zlatu, što je Danska odbila. Ovo je urađeno pod tajnom hladnog rata i javno je objavljeno tek 1991. godine u izvještaju “Asošiejted presa”.

Nijedna ponuda nije ostvarena, ali prema sporazumu o odbrani iz 1951. godine, SAD su dobile vazdušnu bazu koja se sada zove svemirska baza Pitufik, na sjeverozapadu Grenlanda. Ona se nalazi na pola puta između Moskve i Njujorka, to je najsjevernija ispostava američkih oružanih snaga i opremljena je sistemom upozorenja na rakete. Ako bi Rusija kojim slučajem poslala rakete prema SAD, najkraći put za nuklearno oružje bio bi preko Sjevernog pola i Grenlanda.

Tramp je tokom svog prvog mandata imao iste planove, a ponovo ih je iznio krajem prošle godine, poručujući da želi da preuzme kontrolu nad ostrvom na kom se nalazi američka vojna baza. U Predstavnički dom američkog Kongresa već je upućen nacrt zakona koji ima za cilj da ovlasti pregovore da SAD otkupe Grenland od Danske. Upitan da li bi isključio korišćenje vojne ili ekonomske prinude za osvajanje Grenlanda ili Paname Tramp je odgovorio: “Ne, ne mogu da vas uvjerim u bilo koje od ta dva, ali mogu reći ovo, potrebni su nam za ekonomsku sigurnost”.

Tim povodom oglasiose premijer Grenlanda Mute Egede ponavljajući da je ambicija žitelja ovog ostrva da stekne nezavisnost od Danske, ističući da narod Grenlanda ne želi da bude ni Danac ni Amerikanac. Egede je takođe izrazio spremnost da “razgovara” sa Trampom, priznajući da je njegovo odbijanje da isključi upotrebu sile za osvajanje Grenlanda “ozbiljno”.

Reagovao je i danski ministar inostranih poslova Lars Loke Rasmusen poručivši da Danska nije spremna na prodaju, ali i dalje je otvorena za razgovore, dodajući da Vašington ima “legitimne” interese u regionu.

STRATEŠKI POLOŽAJ

Analitičari Trampov potez objašnjavaju činjenicom da Grenland nudi najkraći put od Sjeverne Amerike do Evrope. Ovo daje SAD stratešku prednost njenoj vojsci i sistemu ranog upozoravanja na balističke rakete.

SAD su već izrazile interesovanje za proširenje svog vojnog prisustva na Grenlandu postavljanjem radara u vodama koje povezuju Grenland, Island i Ujedinjeno Kraljevstvo. Ove vode su kapija za ruska i kineska plovila koja Vašington ima za cilj da prati.

Takođe, nikako iz vida ne bi trebalo izgubiti i da Kina i Rusija posljednjih godina jačaju svoje arktičke vojne kapacitete. Ruske vojne operacije u ovom regionu datiraju još od marta 2015. godine, što odražava potpuno novi i rastući fokus na ključnu oblast svijeta.

Pored toga, ovo ostrvo je nevjerovatno bogato rudama, uključujući i rijetke minerale koji se koriste u proizvodnji baterija i visokotehnološkoj industriji. Prema istraživanju iz 2023. godine, 25 od 34 minerala koje Evropska komisija smatra kritičnim sirovinama pronađeno je na Grenlandu.Ostrvo obiluje i nalazištima grafita, bakra, nikla, platine, kobalta, cinka, nafte, ali i gasa. Istraživanja su otkrila i znatne količine zlata i to na jugu ove zemlje.

Poznata ležišta titanijuma i vanadijuma nalaze se na jugozapadu i istoku. Postoje i određena nalazišta uranijuma, ali je njegovo iskopavanje, baš kao i vađenje nafte i gasa, zabranjeno zbog protivljenja lokalnog stanovništva. Prema procjenama pojedinih stručnjaka, trenutna cijena procijenjenih količina mineralnih rezervi na Grenlandu iznosi više od 200 milijardi dolara, dok samo zemljište cijelogostrva, s obzirom na njegovu stratešku lokaciju, je oko 2,8 biliona dolara.

MORSKI PUTEVI

Klimatske promjene i gubitak leda polako otvara i neke od strateških brodskih ruta, produžavajući period kojima se može ploviti tokom ljeta na sjevernoj hemisferi. Ostrvo bi takođe moglo da postane važna karika u održavanju linija snabdijevanja od istočne obale SAD do sjeverne Evrope. Pored toga, topljenje leda moglo bi olakšati i pristup prirodnim resursima u nekim od međunarodnih voda.

Tramp i njegovi savjetnici sigurno su potpuno svjesni da Grenland nije na prodaju i da njihove izjave izazivaju negodovanje. Ovaj potez predstavlja primjer Trampovog prilično neobičnog pristupa spoljnoj politici i diplomatiji. Što se tiče svega, od Panamskog kanala do rata u Ukrajini, Tramp daje glasna obećanja. Može izgledati kao da puca iz kuka.

Međutim, ovo je prema mišljenju pojedinih analitičara, pregovaračka taktika. Grenland vjerovatno neće postati dio SAD,ali ako se ostvari neki oblik nezavisnosti, bliža ekonomska i vojna saradnja sa SAD mogla bi biti prirodan razvoj događaja. Centralno pitanje ovdje je – nije šta Tramp želi, već šta želi narod Grenlanda.

DUH IZ BOCE

Najava novoizabranog predsjednika Amerike da će kupiti od Danske Grenland, ali i da bi Kanada mogla da postane 51. država Amerike navela je i neke članice Evropske unije da budu glasnije u svojim teritorijalnim pretenzijama.Posljednja u nizu stiže iz Bugarske od lidera ekstremno desničarske stranke Preporod Kostadina Kostadinova koji je istakao da bi i Bugarska mogla da počne da razmišlja kao Tramp i zatraži pripajanje Sjeverne Makedonije “sa kojom dijeli zajedničke istorijske korijene, jezik i narod”, ali i regiju Južna Besarabija koja je trenutno podijeljena između Moldavije, Rumunije i Ukrajine, a koja prema ideji ovog političara “istorijski pripada samo Bugarskoj”.

Prema istraživanju instituta “Pju”, nestranačkog američkog istraživačkog centra sa sjedištem u Vašingtonu, sprovedenog u 19 država od koje su uglavnom sve članice NATO-a ili Evropske unije, ispostavilo se da veliki broj ispitanika u evropskim državama smatra da njihovoj zemlji pripada neki dio susjedne države. Tako čak 60 odsto Grka smatra da ova država polaže pravo na dio Turske u Sredozemlju, ali i dio Sjeverne Makedonije. U Turskoj 58 odsto građana smatra da su teritorijalno oštećeni, u Poljskoj 48,  Slovačkoj 46. I Šveđani imaju teritorijalne pretenzije prema susjedima, njih čak 19 odsto, kao i Britanci i Holanđani sa 23 odsto ispitanih građana. Što se tiče centralne i zapadne Evrope, odnosno Češke, Njemačke, Italije, Francuske i Španije, taj postotak se kreće oko 30 odsto. Naravno, tu je i Albanija koja ima pretenzije prema svim susjedima, uključujući Srbiju, imajući u vidu da je Tirana priznala samoproglašeno Kosovo.

Kanada i Panama

Predsjednik Donald Tramp rekao je da će zahtijevati da se Panamski kanal vrati u potpunosti, brzo i bez pitanja u posjed SAD, osim ako panamska vlada ne ispuni, kako je istakao, svoje moralne i pravne obaveze. SAD su izgradile ovaj kanal u 20. vijeku i zadržale kontrolu nad teritorijom koja ga okružuje decenijama, prije nego što su ga prenijele na Panamu počevši od sedamdesetih godina prošlog vijeka. Novi američki predsjednik šaljivo je sugerisao da bi SAD trebalo da preuzmu i vlasništvo nad Kanadom. Neki kanadski političari su odbacili taj prijedlog, a premijer Ontarija Dag Ford je sugerisao da bi Kanada trebalo da kupi Minesotu i Aljasku.

Nastavi čitati

Svijet

ON NE ODUSTAJE! Zelenski uveo NOVE SANKCIJE proruskim političarima

Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski potpisao je dekret o uvođenju novih sankcija proruskim političarima, prenose danas ukrajinski mediji.

“Mi ćemo blokirati one koji šire propagandu u korist Rusije, ljude koji su prešli na stranu neprijatelja, kao i one koji pomažu Rusiji da nastavi rat”, kazao je on u video obraćanju na Facebooku.

Na osnovu dekreta, među proruskim političarima kojima su uvedene sankcije našli su se Jurij Bojko, Nestor Šufrič i Jevhen Murajev, prenio je list “Kijev independent”.

Zelenski je, takođe, kazao da Kijev radi na tome da oduzme ličnostima sa proruskim stavovima državne nagrade i odlikovanja, posebno orden Heroja Ukrajine.

Nastavi čitati

Aktuelno