Zanimljivosti

ISTRAŽIVANJE OTKRILO Zašto Evropljani žive duže od Amerikanaca?

Amerikanci imaju lošiju stopu preživljavanja od Evropljana na svim nivoima bogatstva, a postoji i jaz u preživljavanju između bogatih i siromašnih Amerikanaca, pokazalo je istraživanje Škole javnog zdravlja Univerziteta Braun.

Istraživači su uporedili bogatstvo i stope preživljavanja 73.000 stanovnika SAD i Evrope, starosti 50-85 godina sa ciljem da utvrde da li postoje razlike u očekivanom životnom vijeku između ovih populacija i da li bogatstvo može uticati na preživljavanje.

Utvrđeno je da su tokom protekle decenije Amerikanci znatno češće umirali nego ljudi na Starom kontinentu, kao i da su bogatiji ljudi živjeli mnogo duže od siromašnijih, dok su u Evropi ove disproporcije bile mnogo manje.

„Očekivaniživotni vijeku SAD značajno se smanjuje posljednjih godina. Na svakom nivou bogatstva, Amerikanci imaju višu stopu smrtnosti od Evropljana“, naglašavaju autori studije objavljene u časopisu ” New England Journal of Medicine”.

Istraživanje je pokazalo da su najbogatiji ljudi u SAD imali čak 40 odsto nižu stopu smrtnosti od najsiromašnijih ljudi koji tamo žive.

Ista razlika (40 odsto) utvrđena je između Evropljana i Amerikanaca, s tim što su južni Evropljani imaju 30 odsto nižu stopu smrtnosti, dok je stopa smrtnosti za stanovnike južne Evrope i između 13 i 20 procenata niža nego u SAD.

Najbogatiji ljudi u SAD živjeli su kraće u prosjeku od najbogatijih Evropljana i imali su stope preživljavanja uporedive sa najsiromašnijim stanovnicima zapadnih dijelova Evrope, kao što su Nemačka, Francuska i Holandija.

„Ovi rezultati su jasan dokaz da čak ni najbogatiji Amerikanci nisu zaštićeni od sistemskih problema koji doprinose kraćem životnom vijeku, kao što je ekonomska nejednakost, ili od faktora rizika kao što su stres, ishrana ili opasnosti po životnu sredinu“, rekla je jedna od autora studije, prof. Iren Papanikolas.

Među faktorima koji mogu izazvati velike razlike u preživljavanju između dva kontinenta, istraživači su ukazali na lošije funkcionisanje sistema socijalne zaštite i velike strukturne nejednakosti u Sjedinjenim Američkim Državama.

„Iako izgleda da utiču na najsiromašnije ljude u Sjedinjenim Američkim Državama, ti faktori na kraju čine da čak i najbogatiji ljudi umiru“, primijetili su istraživači.

Drugi uzroci uključuju faktore kulture i ponašanja kao što su ishrana, pušenje i ograničena socijalna mobilnost.

Na primjer, visoka stopa pušenja i život u ruralnim područjima, što su faktori koji se povezuju sa lošijim zdravljem, bili su češći u SAD.

Naučnici su takođe naglasili da je u SAD veoma uočljiv tzv. efekat preživljavanja.

Poenta je da siromašniji ljudi, lošijeg zdravlja, češće umru ranije, pa imućniji ljudi dominiraju među starijim društvenim grupama.

Ovo stvara iluziju da se nejednakost u bogatstvu smanjuje sa godinama, ali je u stvarnosti drugačije.

„U SAD nejednakost u bogatstvu opada nakon 65. godine isključivo zato što najsiromašniji Amerikanci umiru mnogo ranije“, navela je Papanikolas.

Ona je rekla da bi rezultati trebalo da alarmiraju službenike javnog zdravlja u SAD i da ih navedu da se pozabave rastućim jazom između bogatih i siromašnih.

„Druge zemlje su imale mnogo bolje rezultate, što znači da treba da učimo od njih i da unaprijedimo naš sistem. I ne mora se nužno raditi o trošenju više novca, već o rješavanju faktora koje previđamo i koji mogu imati veliki uticaj na očekivani životni vijek“, zaključuju autori studije.

Zanimljivosti

Lutka LABUBU prestigla BARBI! Ogroman rast prihoda kineske kompanije

Kineska kompanija Pop mart, poznata po svojoj popularnoj lutki Labubu, saopštila je danas da je njen neto profit u prvoj polovini 2025. godine porastao za čak 396, 5 odsto međugodišnje, dok su prihodi skočili za 204, 4 odsto.

Akcije Pop marta porasle su za više od 200 odsto od početka godine, čime je tržišna vrijednost kompanije prestigla tradicionalne proizvođače igračaka kao što su Matel, proizvođač lutke Barbi, ali i japansku firmu Sanrio, vlasnik brenda Helou Kiti.

Prihod od lutaka Labubu za prvu polovinu 2025. iznosi 4,81 milijardu juana (oko 575 miliona evra), što čini 34,7 odsto ukupnih prihoda Pop marta, prenosi Rojters. Fanovi Labubu lutaka su i poznate ličnosti među kojima je i pop pjevačica Rijana i bivši fudbaler Dejvid Bekam, kao i pjevačica Liza iz južnokorejske grupe Blekpink, što je dodatno doprinijelo popularnosti ovog brenda.

Kompanija navodi da su zalihe lutaka Labubu u maloprodaji širom svijeta rasprodate, a izvršni direktor Vang Ning izjavio je prošlog mjeseca da će prodaja ovih traženih igračaka od septembra premašiti 10 miliona jedinica dnevno.

Nastavi čitati

Zanimljivosti

PET pita iz BiH među NAJBOLJIMA na svijetu – burek DRUGI

Taste Atlas objavio je novu listu Top 50 najboljih “slanih peciva”, a na njoj je do 26. mjesta čak 5 pita iz Bosne i Hercegovine.

Burek je na visokom 2. mjestu, sirnica na 9. mjestu, zeljanica na 18. mjestu, krompiruša na 22. i buredžici na 26. mjestu.

Na prvom mjestu su Pazarske mantije.

Pogledajte listu ispod:

(N1)

Nastavi čitati

Zanimljivosti

NOVA FUNKCIJA! ChatGBT vas sada pita da li vam je potrebna pauza

OpenAI je uveo novu funkciju u ChatGPT koja korisnicima daje blage podsjetnike da naprave pauzu tokom dugih sesija razgovora sa AI. Cilj ove promjene je da se podstakne zdraviji odnos između korisnika i vještačke inteligencije, koja je često previše susretljiva i podsticajna, čak i kada to nije u korisnikovu korist.

“Just Checking In” – AI vas sada pita da li vam treba pauza

Nova funkcija se ogleda u pop-up obavještenjima koja se pojavljuju tokom dužih razgovora. Da bi nastavili da koriste ChatGPT, korisnici će morati da kliknu kroz poruku poput:

Ovo podsjeća na upozorenja koja su se pojavljivala na konzolama kao što su Nintendo Wii i Switch, kada bi igrači igrali predugo. Međutim, ovde postoji i ozbiljnija pozadina – raniji slučajevi kada je ChatGPT, nenamjerno, ohrabrivao korisnike koji su pokazivali znakove mentalne nestabilnosti.

Tamna strana pretjerano susretljive vještačke inteligencije

Prema pisanju “The New York Timesa”, zabilježeni su slučajevi u kojima je ChatGPT podržavao korisnike u deluzijama i negativnim mislima, uključujući i suicidalne ideje. Iako su ti korisnici već imali istoriju mentalnih poteškoća, ChatGPT se nije uvijek pokazao kao pouzdan filter za opasne ili osjetljive teme.

OpenAI je priznao te propuste u svojoj zvaničnoj objavi i najavio da će chatbot u budućnosti pažljivije pristupati pitanjima koja se odnose na “važnije lične odluke”. Umjesto direktnih odgovora, ChatGPT će nuditi alternativne pristupe, postavljati pitanja, navoditi prednosti i mane, i pomoći korisnicima da promišljaju, a ne da slijepo slijede sugestije.

Balans između korisnosti i pretjerane uslužnosti

OpenAI želi da ChatGPT ostane prijatan i koristan alat, ali svjesni su i rizika da AI može postati previše podilazan korisnicima. U aprilu je kompanija morala da povuče jednu verziju ažuriranja jer je ChatGPT postao previše “slađuškan” i iritantno saglasan sa svime.

Pauze koje AI sada predlaže nisu samo korak ka mentalnoj higijeni korisnika, već i prilika da korisnici razmisle o tačnosti odgovora koje dobijaju. Uz ovakve funkcionalnosti, ChatGPT postaje ne samo pametniji, već i odgovorniji alat za svakodnevnu upotrebu, prenosi “PCpress“.

Nastavi čitati