Zbornik naučnih radova “Osam vijekova Mitropolije dabrobosanske” ukazuje na najbolji mogući put kako odgovoriti na lažnu interpretaciju istorije, poručio je srpski istoričar iz Beograda Miloš Ković.

Na promociji zbornika koja je sinoć oržana na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu „Sveti Vasilije Ostroški“ u Foči, Ković je govorio putem video-linka, jer mu je od ranije onemogućen ulazak u BiH uz obrazloženje da „predstavlja prijetnju po bezbjednost BiH“.

Ković je istakao da su brojne lažne interpretacije istorije i prećutkivanja, naročito kada je riječ o istoriji BiH, Hrvatske, Slavonije i Dalmacije, sve do Albanije.

– To nije činjeno pet, 10 ili 20 godina, već u dugom kontinuitetu pri čemu bih posebno istakao period austrougarske okupacije i Titove Jugoslavije. Vidimo jasno šta se događa – u toku je borba za istoriju, borba za interpretaciju istorije – rekao je Ković.

On je dodao da se u toj borbi trpe i gubici, a da je upravo to jedan od razloga zašto ne može da prisustvuje ovoj promociji u Foči.

Mislim da je ovaj zbornik ukazao na najbolji mogući put kako odgovoriti na to, svakako ne pretvaranjem naučne struke u sluškinju politike, ali ne i tako što ćemo da glumimo objektivnost obračunavajući se isključivo i samo sa srpskim nacionalizmom – naglasio je Ković.

Prema njegovim riječima, uviđanje propagande i zloupotrebe istorije ne znači nužno suprotstavljanje na isti način.

– Potreban je sistemski odgovor i zato je ovaj zbornik važan, ova vrsta saradnje elitnih akademskih institucija Republike Srpske – Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Foči i Filozofskog fakulteta u Istočnom Sarajevu. Imamo najave daljeg institucionalnog grananja identitetskih nauka u Srpskoj, što će biti sigurno sve bolje i ja sam što se tiče vremena koje dolazi ipak optimista – rekao je Ković.

On je istakao da je potrebna nova interpretativna ravan, odnosno nova konceptualizacija podataka kojima srpski istoričari već raspolažu, te širenje kruga istorijskih izvora, kao i dijalog različitih generacija.

Upravo je u ovom zborniku, naglasio je Ković, zastupljena mlađa generacija istraživača – istoričara, teologa, filologa, istoričara književnosti, pravnika, što pokazuje nužnu smjenu generacija.

– Zbornik ima jasan, ozbiljan koncept – vidimo smenu generacija, ali vidimo i veterane koji su kadri da drže korak sa generacijom koja dolazi – dodao je Ković.

On je posebno izdvojio rad profesora Bogoslovskog fakulteta Darka Đoga o takozvanoj bogumilskoj kontroverzi, o tome šta je Crkva bosanska, koja je, kako je rekao, očigledno izvor svih kontroverzi kada je u pitanju istorija ne samo Mitropolije, nego i BiH u srednjem vijeku.

Ković je izdvojio i rad istoričara Bojana Krunića sa Filozofskog fakulteta Pale, za kojeg je rekao da na osnovu dubrovačke arhivske građe pokazuje dubinu faslifikovanja prošlosti.

Na promociji zbornika govorili su dekan Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Vladislav Topalović i profesori i asistenti na Filozofskom fakultetu Pale Vladan Bartula, Bojan Krunić i Borjan Mitrović.

Topalović rekao je da je zbornik okupio eminentne naučnike i istraživače, koji istražuju istoriju srpskog naroda i Mitropolije dabrobosanske.

– Kada kažemo Mitropolija dabrobosanska, mislimo na Crkvu koja ovdje postoji u kontinuitetu od srednjeg vijeka do danas. I kada kažemo danas Crkva bosanska, to je ustvari upravo ta Mitropolija dabrobosanska koja je jedini pravi njen kulturni nasljednik, nasljednik svega onoga što je srednjovjekovno hrišćanstvo u BiH bilo. Prema tome, ta baština srednjovjekovnog hrišćanstva u BiH je danas jedino još živa kroz tekstove, rukopise i drugo sakralno nasljeđe u Mitropoliji dabrobosanskoj, odnosno u Srpskoj pravoslavnoj crkvi – istakao je Topalović.

Zbornik radova sa istoimenog naučnog skupa, koji je u oktobru prošle godine održan u Foči povodom velikog jubileja – 800 godina otkako je Sveti Sava osnovao Mitropoliju dabrobosansku, tada kao Dabarsku, izdali su zajedno Pravoslavni bogoslovski fakultet iz Foče i Filozofski fakultet sa Pala.

Zbornik „Osam vijekova Mitropolije dabrobosanske“ podijeljen je u dvije cjeline – Srednji vijek i Novi vijek i savremeno doba.

Sadrži 23 naučna rada teologa, istoričara, profesora književnosti i filozofije, istoričara umjetnosti iz Banjaluke, Beograda, Istočnog Sarajeva, Cetinja, Niša i Foče.

(Srna)