Connect with us

Društvo

Srpskoj prijeti gubitak pola MILIJARDE MARAKA

Energetski sektor u Republici Srpskoj trpi značajne finansijske udarce, a u prilog ovoj tvrdnji, govori činjenica da je Srpska u 2024. godini definitivno izgubila dva arbitražna spora, zbog kojih će dvjema slovenačkim kompanijama morati da isplati sa kamatama nešto manje od 340 miliona maraka.

Ali, tu nije kraj problemima, jer Republici prijeti još jedan arbitražni spor, ovoga puta sa Hrvatskom, a u igri je ponovo 200 miliona KM, koliko u vidu odštete od Rudnika i termoelektrane “Gacko” planira da traži “Hrvatska elektroprivreda” (HEP).

Prvo ćemo se ukratko posvetiti onome što je već izgubljeno.

Naime, 1. maja ove godine, Arbitražno vijeće u Londonu odbacilo je zahtjev Republike Srpske, odnosno BiH, da se poništi arbitražna odluka kojom je Srpska bila obavezana da isplati 90 miliona KM odštete slovenačkoj kompaniji “Vijadukt”, zbog jednostranog raskida ugovora o koncesiji za izgradnju hidrocentrala na Vrbasu, a koji je potpisan 2004. godine.

Ovo je za portal “Capital” potvrdio Predrag Baroš, pravni zastupnik “Vijadukta”.

Kompletan slučaj datira iz 2004. godine, kada je Vlada Republike Srpske sa “HES Vrbas”, potpisala ugovor o dodjeli koncesije za izgradnju “HE Krupa” i HE “Banjaluka – Niska”, vrijedan 165 miliona KM.

Međutim, uslijedili su protesti građana Banjaluke, koji su se protivili projektu, što je dovelo do toga da se nije realizovao do 2015. godine, čime je ugovor raskinut.

Zbog raskida ugovora, kompanija “Vijadukt” iz Slovenije, koja je većinski vlasnik “HES Vrbas”, podnijela je Vladi Srpske odštetni zahtjev vrijedan 46 miliona evra (90 miliona KM). Pošto do dogovora nije došlo, “Vijadukt” je 2016. godine podnio zahtjev za arbitražu sa BiH u Vašingtonu.

Drugi poraz od Slovenaca potvrđen je u januaru ove godine.

Tada su predstavnici Rudnika i termoelektrane Ugljevik, “Elektrogospodarstva Slovenije” i Holdinga “Slovenske elektrane” potpisali tri ugovora povodom arbitražnog spora koji je trajao deceniju i po, između ugljevičkog preduzeća i slovenačke elektroprivrede, a kojim je traženo da RiTE, odnosno “Elektroprivreda Republike Srpske” (ERS), treba da plati 67 miliona evra (131 milion KM), na ime prouzrokovane štete po osnovu neisporučene trećine proizvedene električne energije, za period od 12. juna 2011. godine, do 31. decembra 2021. godine.

Srpska se ugovorima obavezala da će novac iz svojih sredstava platiti ERS u 14 polugodišnjih rata, kao i da će iz RiTE Ugljevik isporučivati trećinu proizvedene struje Sloveniji, sve dok bude radila. Međutim, to nije sve.

RiTE Ugljevik će takođe morati da plati i kamatu zbog neisporučene struje, a ona iznosi dodatna 58,2 miliona evra, odnosno oko 116 miliona KM.

Sličan problem sa neispunjenim obavezama koje se tiču isporuke struje ima i Rudnik i termoelektrana (RiTE) Gacko, s tim da oni muku muče sa Hrvatima.

“Nezavisne novine” već su pisale o čemu se radi, ali nije zgoreg podsjetiti da “Hrvatska elektroprivreda” od RiTE Gacko traži 100 miliona evra (oko 200 miliona maraka) i kamate na ime obeštećenja po osnovu ulaganja u izgradnju termoelektrane iz osamdesetih godina prošlog vijeka.

Tada se RiTE obavezala da će Hrvatskoj isporučivati jednu trećinu proizvedene struje, a obaveze su redovno plaćane do 1992. godine, kada je počeo rat u BiH.

HEP je na tom planu 2017. godine, poslao zahtjev za mirno rješavanje spora Savjetu ministara BiH (mirno poravnanje), tražeći da im se na ime odštete plati 100 miliona evra. Međutim, od tada se situacija nije pomjerila sa mrtve tačke, pa se hrvatska strana okrenula namjeri da pokrene međunarodni arbitražni spor.

“Nezavisne” od rukovodstva RiTE Gacko nisu uspjele saznati da li ima novih informacija u vezi s ovim pitanjem, a isto smo prošli u pokušaju da dobijemo stav od Petra Đokića, ministra energetike i rudarstva Republike Srpske.

Vrijedi podsjetiti da je Radovan Višković, premijer Srpske, najavio da će, ukoliko HEP krene u arbitražu, Republika Srpska pokrenuti protivtužbu, kojom bi tražila da joj Hidroelektrana (HE) Plat kod Dubrovnika, a koja je dio hidrosistema Trebišnjica, nadoknadi preuzetu i nenaplaćenu električnu energiju od 1994. godine.

Ekonomista Slaviša Raković ističe za “Nezavisne” da će Srpska preživjeti gubitak novca, ali da je šteta nenadoknadiva u smislu da su se tim parama mogli pokrenuti novi projekti. Stava je da u ovom slučaju ne možemo na isti način gledati na slučajeve u Ugljeviku, Gacku i Banjaluci, jer se radi o različitim periodima.

“Da se radilo po propisima, u Vrbasu nikad ne bismo došli u situaciju da imamo spor. To je zaista vrijedno istrage da se vidi zašto je došlo do toga i neko bi trebalo da odgovara”, smatra Raković, dodajući:

“Ugljevik je izgubio. Što se tiče RiTE Gacko, tu imamo mnogo kompleksnije odnose sa HEP-om, jer se u isti koš u taj slučaj mogu staviti i Hidroelektrane u Dubrovniku”.

Raković kaže da je ključ svega ispitati gdje godinama nestaju milioni maraka iz javnih energetskih preduzeća te da Srpska u bilo kom trenutku može biti suočena sa nekom arbitražom, ukoliko sa druge strane projekta stoji neki strani investitor.

“Uzmite samo Rašida Serdarova, evo, ja čekam da on počne da tuži za bilo šta. Ne bi me čudilo. Podsjetiću vas i na to da je kroz IRB RS nestalo 300-400 miliona KM, pa nikom ništa. Kad nestane neki novac, treba da se zapitamo gdje je on ispario, pa nije u termoelektrani. Kako vrijeme prolazi, trag novca se uništava, a niko ne odgovara za to”, upozorio je Raković.

Related Topics:

Društvo

SNIJEG SE NEĆE ZADRŽATI! Evo kada južni vjetar donosi otopljenje i kišu

Toplije vrijeme uz brzo topljenje snijega Republiku Srpsku očekuje od ponedjeljka, 24. novembra.

Nakon pretežno vedrog i vrlo hladnog jutra uz jači mraz i maglu oko rijeka i po kotlinama, tokom dana uslijediće porast temperature vazduha uz sunčane periode i postepeno naoblačenje od zapada, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Na jugu i zapadu u drugom dijelu dana i uveče počeće kiša. Takođe, počeće da duva i jača južni vjetar. Minimalna temperatura vazduha biče od minus 10 do minus tri, na jugu do dva, u višim krajevima od minus 13 stepeni Celzijusovih, a maksimalna od četiri do 11, u višim predjelima i mjestima sa maglom od nula.

Vjetrovito sa jačom kišom na zapadu i jugu najavljeno je za utorak, 25. novembra, kada se istoku u prvom dijelu dana očekuje i znatno toplije.

Duvaće jak do olujni južni vjetar koji će otopiti većinu snježnog pokrivača, osim na višim planinama.
Poslije podne i uveče jače padavine će se premještati ka istoku, vjetar će oslabiti i zahladiće. Na zapadu će kiša nakratko preći u susnježicu i snijeg.

Maksimalna temperatura vazduha od sedam stepeni na zapadu do 16 na istoku. Tokom dana će zahladiti i minimalna temperatura biće uveče od nula na zapadu do osam stepeni Celzijusovih na istoku, na jugu oko 10 stepeni.

Oblačno i svježije biće u srijedu, 26. novembra, ponegdje će padati slaba kiša, a na planinama slab snijeg.

Krajem dana na istoku i jugu očekuju se jače padavine, padaće susnježica i snijeg, a na jugu kiša.

Minimalna temperatura vazduha od minus dva do četiri, na jugu do osam, a maksimalna od četiri do osam, na jugu do 13, u višim predjelima od nula.

Nastavi čitati

Društvo

TRADICIONALNO, S PRVIM SNIJEGOM DOLAZE I NESTANCI STRUJE: Padavine izazvale kvarove na mreži u Novom Gradu

U Novom Gradu, gdje je visina snijega jutros sedam centimetara, prijavljeni su kvarovi na elektromreži, a zimske službe su na terenu.

Zbog kvara bez napajanja električnom energijom su dalekovodi Dubovil, Dolina Japre i Velkić brdo, rečeno je Srni u lokalnom Centru za obavještavanje. Osim toga, ima prijavljenih kvarova i na niskonaponskoj mreži.

Direktor Komunalnog preduzeća “Komus” Zoran Mijatović rekao je da je u toku čišćenje gradskih ulica i da će se tokom dana raditi u gradskom dijelu i prigradskim naseljima.

Iz preduzeća “Gačić interkop” rečeno je da je juče posut abrazivni materijal, a da je jutros počelo čišćenje lokalnih kategorisanih puteva.

Planirano je da za čišćenje lokalnih nekategorisanih puteva opština obezbijedi pogonsko gorivo vlasnicima traktora koji obavljaju ovaj posao. Preduzeće “Prijedorputevi” od juče čisti magistralne i regionalne puteve.

Nastavi čitati

Društvo

HOROR NA UKC -u! Cijelu smjenu ostavljena GLADNA I ŽEDNA! Sin pacijentkinje ogorčen na osoblje! (VIDEO)

Moja majka me moli da dođem po nju, kaže da je niko nije primio – rekao je on.

Sin jedne pacijentkinje iz Doboja objavio je na društvenim mrežama video u kojem tvrdi da je njegova majka provela cijeli dan u UKC Republike Srpske čekajući na zakazanu elektrokonverziju, bez da je primljena ili pregledana, iako je bila naručena u ranim jutarnjim satima.

Kako navodi, majku je u 7 časova doveo na Odjeljenje kardiologije, odjel za pejsmejkere, gdje je doktor Dragan Unčanin zakazao intervenciju pod uslovom da pacijentkinja bude potpuno natašte. Obećano mu je da će biti završena za 4 do 5 sati, ali, kako tvrdi, žena je ostala cijelu smjenu čekajući na stolici, gladna i žedna, bez ikakvog objašnjenja.

– Moja majka me moli da dođem po nju, kaže da je niko nije primio. Pitam doktora i upravu UKC RS, treba li nekome dati novac da bi pacijent bio primljen? – navodi sin, najavljujući da će podnijeti zvaničnu pritužbu protiv UKC RS i doktora koji je zakazao njegovu majku.
Blink

Nastavi čitati

Aktuelno