Ministar prosvjete Dejan Vuk Stanković i pokrajinski sekretar za visoko obrazovanje Branko Markoski juče su održali sastanak sa dekanima svih fakulteta Univerziteta u Novom Sadu.

Glavna tema diskusije bila je zaštita identiteta Univerziteta i obezbjeđenje kontinuiteta obrazovanja, odnosno mogućnost uspješnog završetka akademske godine, koja je dovedena u pitanje zbog mnogih problema. Komentarisao je i studente koji su se juče okupili ispred zgrade Vlade Vojvodine tokom njegove posjete.

– Atmosfera na Univerzitetu nije regulisana, a incidenti poput napada na profesorku Pravnog fakulteta su neprihvatljivi. Moramo prepustiti nadležnim organima da sprovedu istragu i sankcionišu neodgovorno ponašanje – izjavio je Stanković.

Tokom sastanka, utvrđeno je da su dekani fakulteta razmatrali mogućnosti za završetak akademske godine i upis novih studenata. Iako su neki dekani pokazali spremnost za prelazak na onlajn nastavu, drugi se još uvijek premišljaju.

– Dekani su uglavnom slušali šta su preduslovi za završetak akademske godine. Rijetki od njih su diskutovali ili postavljali pitanja. Nastojali smo da odgovorimo na njih u granicama zakona i akademske prakse. Univerzitet u Novom Sadu mora da prepozna negativne posljedice koje slijede ukoliko se akademska godina ne obnovi – dodao je Stanković.

Situacija na univerzitetima nestabilna
Ministar prosvjete Dejan Vuk Stanković izrazio je zabrinutost zbog sve veće nestabilnosti na državnim univerzitetima, koja bi mogla rezultirati gubitkom studenata.

-Postoji strah među državnim univerzitetima da će izgubiti studente, jer do ove godine su imali neku vrstu ekskluzivne pretpostavke za studiranje. Naučna dostignuća su impresivna, ali to ne može da negira obavezu da imamo regularnu akademsku godinu, sa redovno održanim časovima, predavanjima, vježbama i ispitima. Na fakultetima s praktičnom i teorijskom nastavom nadoknada nastave neće biti laka, a veliki diskontinuitet je najgore od svega – rekao je Stanković.

Nestabilna situacija na državnim univerzitetima dovela je do produženog diskontinuiteta u obrazovanju, što otežava readaptaciju svih učesnika, od profesora do studenata.

“Taj diskontinuitet traje od decembra do danas i biće veoma teško da se izvrši proces readaptacije. To je jedan psihološko-pedagoški proces bez koga nema mogućnosti da se obrazovni proces efikasno sprovodi”, rekao je Stanković.

Onlajn nastava kao privremeno rešenje
Onlajn nastava se nameće kao trenutno rešenje, koje može biti sinhrona ili asinhrona. Asinhrona nastava podrazumeva da profesori snime svoja predavanja i postave ih na odgovarajuće platforme, koje studenti prate uz dodatne materijale i vodiče kroz literaturu.

“Onlajn nastava je privremeno rešenje. Mi smo nju koristili samo u slučaju korone, kada je bila neophodna socijalna distanca. Sada se koristi zbog toga što su, nažalost, mnoge visokoškolske ustanove “kidnapovane” od strane jednog dela studenata. Potrebno je izvršiti deblokadu akademskih institucija kako bi se realizovala neposredna nastava”, dodao je Stanković.

Stanković naglašava da je od suštinskog značaja da se pozitivno odgovori na zahteve dekana i rektora za uvođenje onlajn nastave kako bi se očuvala akademska dinamika.

“Moratorijum na blokade mogao bi pomoći u uspostavljanju dinamike polaganja ispita i otvaranju novog upisnog ciklusa. U mnogim gradovima, kao što su Kragujevac, Niš i Novi Pazar, fakulteti već rade po režimu onlajn nastave. U Novom Sadu imamo 13 fakulteta, od kojih se na sedam odvija onlajn nastava, a nastava je jako tesna na Prirodno-matematičkom fakultetu”, istakao je Stanković.

Dejan Vuk Stanković govorio je o važnosti odvajanja obrazovnog procesa od političkih pitanja, navodeći primere fakulteta nacionalnih manjina koji su uspešno održali nastavu.

-Imamo učiteljske fakultete u Subotici na mađarskom jeziku, gdje nije izgubljen ni jedan dan nastave. To su fakulteti nacionalnih manjina, mahom na mađarskom jeziku. Internacionalni univerzitet, iako privatni, nije izgubio ni jedan dan nastave – rekao je Stanković.

-Nevjerovatno je kako ne poštujemo sopstveni obrazovni sistem i kako smo ga stavili u funkciju dnevne politike. Potpisivanje lista i traženje izbora su politički zahtjevi koji nemaju veze sa studentima. Da bismo riješili krizu u obrazovanju, moramo se držati platforme tima profesora Macuta, koja je predviđala odvajanje obrazovnog procesa od politike. To je jedini način da se fazno približimo uspješnom završetku godine na visokoškolskim ustanovama – dodao je Stanković.

-Država treba da ima svoj državni univerzitet, ali ne treba da mu stvori apsolutne preduslove za monopol. Državni univerzitet je naša obrazovna tradicija koju smo gradili vijekovima, ali trenutno je u krizi upravljanja i veoma disfunkcionalan, barem kada govorimo o Beogradskom univerzitetu. Drugi su mnogo odgovorniji, ali Beogradski univerzitet je neodgovoran zbog nekih fakulteta, dekana, pa čak i velikog dijela rektorskog kolegijuma – rekao je Stanković.

“Univerziteti ulaze u političke borbe”
Ministar je naglasio da su “univerziteti, umjesto da se fokusiraju na akademsku godinu, ušli u političke borbe i štrajkove, pokušavajući da neutralizuju mjere vlade Srbije”.

– Mi smo nudili racionalnu, staloženu, mirnu i tolerantnu platformu za završetak akademske godine. Međutim, univerziteti ulaze u političke borbe i poigravaju se sa štrajkovima, pokušavajući da neutralizuju mjere Vlade Republike Srbije koje se odnose na finansijska sredstva. Plata će biti isplaćena u punom iznosu kada se obnovi nastava, uključujući i uvećanu platu koju je dala prethodna vlada gospodina Vučevića. Treba prestati sa politikom na Univerzitetu i potrebno je početi baviti se obrazovanjem – dodao je Stanković.

Dejan Vuk Stanković kaže da “zakon ne prepoznaje plenume, već samo Studentski parlament kao legitimno tijelo za zastupanje studenata”.

– Blokade su definisali plenumi. Pronađite mi institut plenuma u Zakonu o univerzitetu, statutu bilo kog univerziteta ili pojedinačnog fakulteta. Nema, postoji samo Studentski parlament i SKONUS. Kao Ministarstvo, razgovaraćemo sa SKONUS-om o načinu na koji ćemo studentima omogućiti završetak akademske godine, kada univerzitetske vlasti i dekani omoguće studentima da ponovo rade – rekao je Stanković i dodao:

“Dekani i rektori imaju ogromnu odgovornost prema studentima. Ne znam zašto rukovodstvo Beogradskog univerziteta nije konačno prelomilo da se vrati svom primarnom poslu: nastavi i ispitima. Meni to još uvijek nije jasno – dodao je Stanković.

“Tačno je da su me napali”

Govoreći o jučerašnjem incidentu, kada su mu studenti u blokadi zviždali dok je bio u posjeti Novom Sadu, ministar prosvjete Dejan Vuk Stanković kaže da je to “političko nasilje”.

– Ne dijelim studente, tačno je da sam se obratio iz Pionirskog parka, ali jednako je tačno i da su me juče napali studenti dok sam obavljao svoju redovnu ministarsku dužnost sastajući se sa pokrajinskim sekretarom i dekanima Novosadskog univerziteta. Napad je evidentan na snimcima koji kruže društvenim mrežama – rekao je Stanković.

Stanković kaže da su “studenti u blokadi namjerno krenuli na njegov automobil tražeći reakciju”.

– Oni su namjerno krenuli ka mom automobilu s ciljem da me isprovociraju ili da snime kako brzo napuštam mjesto događaja, ne zato što se njih plašim, već da izbjegnem bilo kakav incident. Studentima je cilj da izazovu reakciju koja bi se mogla koristiti politički – dodao je Stanković.

Studenti i građani šetaju oko zgrade Pokrajinske Vlade i trube i zvižde.

Kaže da se slična situacija dogodila i u Budimpešti.

– Tokom posjete Budimpešti, kada sam posetio predstavnike samouprave Srba, organizovan je protest u školi “Nikola Tesla”. Iako je sve bilo spremno za moj dolazak, odlučio sam da ne idem kako bih izbjegao sukob. To je pretvoreno u lažnu priču da sam izviždan – istakao je Stanković.

– Nisam ministar koji hoće da ulazi u sukobe, već ministar koji hoće da rešava probleme. Sklanjam se od incidenata zato što ozbiljno i odgovorno želim da radim svoj posao – zaključio je Stanković

U vojvođanskom selu Pačir nalazi se jedinstveno roze termalno jezero, čija voda obiluje mineralima i ljekovitim svojstvima. Mještani su, koristeći prirodni potencijal, napravili banju koja privlači goste iz cijele Bačke i susjednih mađarskih opština.

U malom selu Pačir, u opštini Bačka Topola, priroda je podarila pravo malo čudo – slano, termalno i lekovito jezero neobične roze boje, kakvo se može videti samo na retkim mjestima širom svijeta, od Australije i Bolivije do Indije ili Rusije.

Mještani su pre šest godina iskoristili ovaj prirodni potencijal i sami izgradili termalnu banju, koja danas privlači goste iz cijele Bačke, ali i susjednih mađarskih opština.

Jezero površine oko 2.000 metara kvadratnih ima jedinstvenu boju, koja je tokom dana različitih nijansi ružičaste i crvenkaste, a njena pigmentacija potiče od visokog sadržaja joda, broma i litijuma.

Mineralne soli u vodi dostižu čak 20,6 grama po litru, dok je koncentracija natrijum-hlorida 17 grama.

Prema riječima Ota Nađa, predstavnika mjesne zajednice Pačir, termalna voda dolazi sa dubine od 1.400 metara, gdje na izvoru ima temperaturu od 72 stepena Celzijusa.

Kako voda protiče do jezera udaljenog skoro kilometar, hladi se na oko 30 stepeni, što je idealno za kupanje i terapiju tokom toplijih dana.

Prije par godina u sklopu kompleksa izgrađen je i zatvoreni dio sa dva bazena, gdje voda ima temperaturu od 32 do 34 stepena, što omogućava korišćenje banje tokom cijele godine. Kapacitet banje je oko 1.000 gostiju.

Oto Nađ ističe da je banja poznata po lekovitim svojstvima, posebno za oboljele od kožnih bolesti poput psorijaze, zatim za pacijente sa degenerativnim reumatskim oboljenjima i one koji se oporavljaju od povreda.

Ideja o osnivanju banje rodila se još 2008. godine, kada su mještani Pačira aplicirali za sredstva Fonda za kapitalna ulaganja, koja su potom iskorišćena za bušenje termalnog bunara.

Nakon toga, vlastitim sredstvima, nastavili su izgradnju banjskog kompleksa, pokazujući da se upornošću i zajedničkim radom mogu ostvariti i velike ideje u malim sredinama.

Danas, ovo neobično roze jezero i banja predstavljaju jedinstvenu turističku atrakciju u regionu, rijetkost ne samo po boji vode već i po ljekovitim kvalitetima, koja polako ali sigurno osvaja srca posjetilaca i daje novu nadu ovom vojvođanskom selu.

Roze jezera su prava rijetkost
Inače, dok su prava termalna, ljekovita roze jezera retka, postoje neka plitka slana ili slana jezera u Evropi koja mogu imati roze ili crvenkaste nijanse uslijed prisustva specifičnih mikroorganizama ili minerala.

Primjera radi, Jezero Lagunas de Fuente de Piedra (Španija) – poznato je po velikim populacijama flamingosa i sadrži visok sadržaj soli, što ponekad daje vodi blago roze tonove.

Takođe, tu je i jezero Salina di Cervia (Italija) u sjevernoj Italiji gdje postoji solana sa plitkim bazenima gdje se mogu vidjeti roze nijanse vode zbog prisustva halofilnih mikroorganizama.

Pačir je svakako interesantna rijetkost u Srbiji i regionu jer kombinuje termalnu ljekovitu vodu sa ovom egzotičnom bojom, što nije često viđeno u Evropi.

(EUpravo zato)

Prosječna plata u Srpskoj ne pokriva osnovne životne troškove. Istovremeno, sezonski radnici u turizmu u Hrvatskoj zarađuju mjesečno dosta više od radnika u Srpskoj, čak i onih koji imaju diplomu fakulteta.

U aprilu je prosječna neto plata u Republici Srpskoj iznosila 1.473 KM, što je oko 750 evra. Prosječna neto plata u Hrvatskoj u februaru 2025. iznosila je 1.416 evra, skoro duplo više. Međutim, još izraženija razlika vidi se kada se u obzir uzmu konkretna zanimanja, posebno u sektoru ugostiteljstva.

U Srpskoj, prosječna plata u hotelijerstvu i ugostiteljstvu iznosi oko 1.200 KM, dok konobar u Hrvatskoj tokom ljetne sezone može zaraditi od 1.200 do 2.000 evra, i to uz plaćen smještaj i obroke.

Šankeri u Hrvatskoj zarađuju i više – od 1.400 do 1.900 evra, uz bakšiš koji mjesečno zna donijeti dodatnih 300 do 500 evra.

Kuvari u Srpskoj imaju nešto veću platu od konobara, ali i dalje daleko ispod prosjeka svojih kolega u Hrvatskoj, gdje se plata za ovu poziciju penje i do 2.500 evra.

Možda i najporazniji podatak je činjenica da neki visokoobrazovani kadrovi u Srpskoj, često zarađuju manje od sezonskih radnika na Jadranu.

Na primjer, hostese u Hrvatskoj zarađuju 1.000 do 1.500 evra, nerijetko i bez prethodnog radnog iskustva. Recepcioneri, takođe sezonski radnici, imaju platu između 1.200 i 1.600 evra, što nadmašuje prihode većine početnika u struci u Srpskoj. Dodatna pogodnost je plaćen smještaj i prijava od prvog dana na poslu.

Nekada je sezonski rad bio rezervisan za studente i mlade koji žele da „zarade nešto preko ljeta“, ali danas na more odlaze i kvalifikovani radnici, majstori, pravnici, inženjeri, novinari. I to zbog jednostavne računice.

Za 3 mjeseca sezonskog rada u Hrvatskoj mogu uštedjeti više nego što bi kod kuće zaradili za pola godine, pa i više.

Srpskainfo